Za bezpieczeństwo i higienę w szkole odpowiada jej dyrektor

Dyrektor szkoły, poza funkcjami pedagogicznymi, pełni rolę pracodawcy w zakresie określonym Kodeksem pracy dla nauczycieli i pracowników pomocniczych szkoły oraz jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo uczniów, przedszkolaków, wychowanków itp.

Zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) szkołą kieruje nauczyciel, któremu powierzono stanowisko dyrektora albo osoba niebędąca nauczycielem, powołana na stanowisko dyrektora przez organ prowadzący za zgodą kuratora oświaty. Dyrektor pełni przede wszystkim rolę pracodawcy i przełożonego dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i innych pracowników niebędących nauczycielami oraz przewodniczącym rady pedagogicznej (jeżeli jest nauczycielem). Jest także w pełni odpowiedzialny za funkcjonowanie szkoły, w tym pod względem bezpieczeństwa i higieny.
Szkoły nie zostały wyłączone spod regulacji m.in.: ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: D. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) – dalej r.b.h.s.p., rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719), rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870).
Szkołę – rozumianą jako zakład pracy – cechuje pewna specyfika. W dziedzinie bhp specyfikę tę reguluje r.b.h.s.p. Dyrektor szkoły jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy pracownikom szkoły, natomiast uczniom i wychowankom bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę poza obiektami szkolnymi, np. podczas wycieczek, zawodów sportowych itp.

@page_break@

Dyrektor szkoły jako pracodawca ma w szczególności obowiązek zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz z ich podstawowymi uprawnieniami, organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, zmniejszanie jej uciążliwości, przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bhp (wstępne i okresowe), ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych, stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy (w szczególności przez nadzór pedagogiczny), nie zatrudniać kobiet w ciąży (oraz osób opiekujących się dzieckiem do 4 lat) w godzinach ponadwymiarowych (nadliczbowych), nie wyznaczać ich do pełnienia dyżurów tzw. korytarzowych, nie zatrudniać w porze nocnej oraz wysyłać (delegować) poza stałe miejsce pracy. Dyrektor szkoły ma obowiązek przenieść do innej pracy nauczycielkę lub inną pracownicę w ciąży, zatrudnioną przy pracy szczególnie uciążliwej lub szkodliwej albo gdy tak orzeknie lekarz.
Nauczyciela w trakcie odbywania stażu będącego warunkiem uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, mianowanego lub dyplomowanego nie wolno zatrudniać w godzinach ponadwymiarowych bez jego zgody. Dyrektor ma obowiązek oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe, informować pracowników o wynikach tej oceny oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami, nie dopuszczać do stosowania w szkole niebezpiecznych substancji chemicznych, nieoznakowanych w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację, nieposiadających kart charakterystyki oraz opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.
Dyrektor jest obowiązany podejmować działania zapobiegające niebezpieczeństwu wystąpienia nagłego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników, w tym zapewnić odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone, a także udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym, stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w tym przeprowadzać badania i pomiary czynników środowiska pracy, kierować pracowników na wstępne i okresowe badania lekarskie, zapewnić urządzenia higienicznosanitarne i środki higieniczne oraz ustalić warunki ewakuacji uczniów i nauczycieli w razie pożaru lub innego zagrożenia, podejmować określone przepisami działania w razie zaistnienia wypadku przy pracy lub wypadku ucznia, albo wystąpienia choroby zawodowej, utworzyć służbę bhp. Plan ewakuacji szkoły lub placówki powinien być umieszczony w widocznym miejscu, w sposób zapewniający łatwy do niego dostęp, a drogi ewakuacyjne oznaczone w sposób wyraźny i trwały.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.