Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Pracownica z dniem 1 listopada 2014 r. wraca do pracy na 1/2 etatu, a 1/2 będzie na urlopie rodzicielskim. Będzie w sumie na całym etacie z tym, że w połowie na rodzicielskim, a w połowie w pracy. Z jakimi kodami ZUS należy wykazać pracownicę w raportach RCA i RSA? Czy należy zaznaczyć w RCA, że pracownica pracuje na 1/2 etatu, czy cały etat? Tak naprawdę to jest cały etat tylko podzielony na pracę i urlop.

Czy do umowy o pracę należy dopisać aneks, z którego wynikałoby, że pracownica pracuje „na 1/2 etatu” a 1/2 ma urlop rodzicielski?

Czy wystarczające są: wniosek pracownicy o powrócenie do pracy na 1/2 etatu i zgoda pracodawcy?

Odpowiedź:

Składki należne od przychodu ze stosunku pracy powinny być rozliczone w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX, a składki należne od zasiłku macierzyńskiego w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 XX (pracodawca składa w ZUS raport ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 XX tylko wówczas, gdy jest płatnikiem zasiłku macierzyńskiego). Ponadto informacje o zasiłku macierzyńskim powinny być wykazane w raporcie ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX i kodem świadczenia/przerwy 319.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 9 ust. 6b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s., pracownik, który łączy dodatkowy urlop macierzyński, dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z obu tytułów. Pobieranie zasiłku macierzyńskiego nie stanowi tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Natomiast wykonywaniem pracy w ramach stosunku pracy – stosownie do art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – już taki tytuł stanowi. Składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne należne od przychodu ze stosunku pracy pracodawca rozlicza w raporcie ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX. Pracodawca, który jest płatnikiem zasiłku składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należne z tego tytułu rozlicza w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 XX. W tym miejscu należy dodać, że zgodnie z art. 36 ust. 9a u.s.u.s. zgłoszenie osoby pobierającej zasiłek macierzyński do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dokonywane jest poprzez wykazanie jej w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 XX. Takiej osoby nie zgłasza się zatem do przedmiotowych ubezpieczeń przy wykorzystaniu formularza ZUS ZUA. Informacje o wypłaconym pracownikowi za okres urlopu rodzicielskiego zasiłku macierzyńskim, pracodawca wykazuje w raporcie ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX i kodem świadczenia/przerwy 319. Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że pracodawca za pracownika, który łączy urlop rodzicielski z pracą, powinien składać w ZUS:

a) raport ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX, w którym wykazuje się składki należne od przychodu ze stosunku pracy,

b) raport ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX i kodem świadczenia/przerwy 319 (jeżeli pracodawca nie jest płatnikiem zasiłku macierzyńskiego nie wykazuje w raporcie ZUS RSA liczby dni zasiłkowych oraz kwoty zasiłku macierzyńskiego).

Ponadto, jeżeli pracodawca jest płatnikiem zasiłku macierzyńskiego powinien przekazywać do ZUS raport ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX, w  którym powinny być wykazane składki należne z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego (rozliczenie składek z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX i z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 XX może być dokonane w tym samym raporcie ZUS RCA, ale w odrębnych blokach). W raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia należy wykazać aktualny wymiar czasu pracy pracownika. W przypadku pracownika, który łączy urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił tego urlopu, nie jest konieczne zawieranie aneksu do umowy o pracę w celu obniżenia wymiaru czasu pracy do 1/2 etatu. W tym zakresie należy zwrócić uwagę na to, że zgodnie z art. 1821a § 6 w związku z art. 1821 § 5 i 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1502) pracownikowi, który łączy urlop rodzicielski z pracę, urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Oznacza to, że nie jest możliwe w drodze aneksu obniżenie wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę do 1/2 etatu, gdyż w takim przypadku nie będzie możliwe udzielenie urlopu rodzicielskiego na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Jeżeli chodzi o wymiar czasu pracy, który jest wykazywany w raporcie ZUS RCA to należy przyjąć, że w tym raporcie powinien zostać wykazany wymiar czasu wynikający z umowy o pracę.  

Piotr Kostrzewa, autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Odpowiedzi udzielono 4 listopada 2014 r.