Upływ czasu ma znaczenie dla sytuacji prawnej podmiotów stosunków prawnych, nie tylko w prawie pracy. W tej dziedzinie ma jednak szczególnie istotne znaczenie. (...) Jego upływ powoduje rozmaite skutki prawne w zakresie powstania stosunku pracy, kształtowania i wykonywania praw i obowiązków składających się na jego treść oraz ustania zatrudnienia - tłumaczy autorka monografii "Staż pracy" dr Paulina Walorska.
Staż jako podstawa urlopu wypoczynkowego
Ustawodawca określił jasne zasady udzielania urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z art. 154 § 1 k.p. wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
- 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Jak wynika z powyższego wymiar urlopu nie został uzależniony od płci, zajmowanego stanowiska czy też warunków pracy. Jedynym wyznacznikiem decydującym o liczbie płatnych dni wolnych jest właśnie staż pracy.
Czy wiesz, że...
SN w wyroku z dnia z dnia 10 kwietnia 1979 r., I PZP 6/78 orzekł, iż pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy, który podjął dodatkowe zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, przysługuje z tytułu dodatkowego zatrudnienia - po uzyskaniu prawa do urlopu - urlop wypoczynkowy w wymiarze wynikającym z art. 154 k.p.
Cena promocyjna: 62.1 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Warto zauważyć, iż w przepisie nie ma mowy jedynie o zakładowym stażu. Prawodawca nie wspomina także o możliwości zaliczenia do stażu pracy np. okresu prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Należy zatem przyjąć, iż w tym pojęciu mieszczą się co do zasady okresy przepracowane na podstawie umowy o pracę.
Przy ustalaniu uprawnień urlopowych pracodawca musi uwzględniać zatem wszystkie (nawet poprzednio zakończone) okresy zatrudnienia, a także okresy nauki. I tak zgodnie z art. 155 § 1 k.p. do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych - 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,
- szkoły policealnej - 6 lat,
- szkoły wyższej - 8 lat.
Pamiętaj!
Prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego jest niezbywalne.
Należy pamiętać, iż powyższe okresy nauki nie podlegają sumowaniu. Pracownik, który ukończył szkołę nie nabywa wskazanego stażu z mocy prawa. Tylko udokumentowane okresy nauki stanowią podstawę do udzielenia urlopu w wyższym wymiarze.
W przypadku, gdy pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, w zależności od tego, co jest bardziej korzystne dla pracownika. W tym zakresie decyzja należy właśnie do niego.
Przykład
Pracownik jest zatrudniony od 3 listopada 2014 r. Staż pracy u poprzednich pracodawców kształtował się następująco:
- od 2 lipca do 16 listopada 2013 r.,
- od 17 marca do 3 października 2014 r.
Studiował w latach 2009-2014. Tytuł magistra uzyskał w dniu 23 czerwca 2014 r.
Jak dokładnie wyliczyć dzień, w którym pracownik uzyskał prawo do wyższego wymiaru urlopu?
W okresie od 2 lipca 2013 r. do 16 listopada 2013 r. oraz od 17 marca 2014 r. do 23 czerwca 2014 r. pracownik jednocześnie studiował i pozostawał w stosunku pracy. Zgodnie z art. 155 § 2 k.p. jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika. Wliczenie okresu nauki jest dla pracownika korzystniejsze, gdyż za ukończenie studiów wyższych wlicza się do stażu urlopowego okres dłuższy niż czas trwania nauki. W momencie zatrudniania pracownika w dniu 3 listopada 2014 r. suma stażu pracy urlopowego pracownika wynosiła 8 lat 3 miesiące i 10 dni. Pracownik osiągnie 10 – letni staż urlopowy po przepracowaniu u nowego pracodawcy dodatkowo 1 roku 8 miesięcy i 20 dni, a zatem z dniem 23 lipca 2016 r.
Krótki staż też ma znaczenie
Ze stażem pracy mamy do czynienia także w przypadku podjęcia pierwszej pracy. Zgodnie z art. 153 § 1 k.p. pracownik, który podejmuje pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
Niestandardowe rozwiązanie w przypadku pierwszej pracy umożliwia pracownikowi nabycie uprawnień urlopowych już po przepracowaniu pełnego miesiąca. W przypadku zakończenia roku kalendarzowego i dalszej kontynuacji zatrudnienia, pracownik wraz z nowym rokiem kalendarzowym nabywa urlop w stałym wymiarze określonym wart. 154 k.p.
Chcesz wiedzieć jaki jest charakter prawny stażu pracy lub poznać uprawnienia pracownicze kształtowane przez staż pracy?
Sprawdź publikację autorstwa dr Pauliny Walorskiej dostępną na profinfo.pl
Książka przedstawia instytucję stażu pracy w ujęciu zarówno teoretycznym, jak i praktycznym i jest pierwszym opracowaniem monograficznym dotyczącym tego zagadnienia od 1980 r. Zamiarem autorki jest zwrócenie uwagi na pojęcie stażu pracy, jego rozumienie, definicję i rolę, jaką odgrywa we współczesnym prawie pracy. Jednakże główny nacisk położony jest na praktyczne aspekty stosowania tej instytucji poprzez odwołania do kodeksu pracy i uregulowań szczegółowych, tj. rozporządzeń czy układów zbiorowych pracy.
W opracowaniu ukazano oddziaływanie stażu pracy na sytuację prawną pracowników, ze szczególnym uwzględnieniem uprawnień pracowniczych. W publikacji dokonano oceny zasadności stosowania kryterium stażu pracy do różnicowania sytuacji prawnej pracowników oraz wykazania, czy reguła wzrostu uprawnień pracowniczych wraz ze stażem pracy może być uznana za zasadę prawa pracy.
Nasza pozycja w szerokim zakresie omawia orzeczenia Sądu Najwyższego, Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości oraz przepisy polskiego i międzynarodowego prawa pracy, swoistych źródeł prawa pracy, a także projektu nowego kodeksu pracy.
Książka do kupienia w księgarni internetowej profinfo.pl