Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21) - dalej u.o., nakłada obowiązek na wytwórcę odpadów uzyskania pozwolenia na wytwarzane odpadów, które powstają w związku z eksploatacją instalacji, jeżeli wytwarza powyżej 1 tony odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy ton odpadów innych niż niebezpieczne rocznie.
Wraz z wejściem w życie u.o. nastąpiły natomiast istotne zmiany w zakresie wymagań formalno-prawnych w zakresie gospodarki odpadami dla podmiotów, które wytwarzają odpady w ilościach mniejszych od wyżej wymienionych tj. poniżej 1 tony odpadów niebezpiecznych rocznie lub poniżej 5 tysięcy ton odpadów innych niż niebezpieczne rocznie, jak również w stosunku do odpadów wytwarzanych poza instalacją. Zgodnie bowiem z art. 231 u.o. decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami niebezpiecznymi i decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami, wydane na podstawie przepisów dotychczasowych, wygasają z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem art. 232 ust. 3 u.o.. Również informacje o wytwarzanych odpadach i o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, złożone na podstawie przepisów dotychczasowych, tracą ważność z dniem wejścia w życie aktualnej u.o..
Natomiast w przypadku wytwórcy odpadów, który w dotychczas posiadanym pozwoleniu na wytwarzanie odpadów dokonał zmiany klasyfikacji odpadów niebezpiecznych na inne niż niebezpieczne, jest on obowiązany – zgodnie z nową u.o. - dostosować pozwolenie na wytwarzanie do przepisów niniejszej ustawy w terminie dwóch lat od dnia jej wejścia w życie (tj. do 23 stycznia 2015 r.). W przypadku pozwoleń na wytwarzanie odpadów, wydanych na podstawie przepisów dotychczasowych, w których nie były dokonywane zmiany klasyfikacji odpadów niebezpiecznych, zachowują one ważność na czas, na jaki zostały wydane.
W przypadku pozwoleń na wytwarzanie odpadów, wymagania, jakim powinien odpowiadać w/w wniosek określa art. 184 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) - pisemny wniosek wytwórcy odpadów o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów wraz z numerem REGON i NIP powinien zawierać:
1) oznaczenie prowadzącego instalację, jego adres zamieszkania lub siedziby,
2) adres zakładu, na którego terenie prowadzona jest eksploatacja instalacji,
3) informację o tytule prawnym do instalacji,
4) informację o rodzaju instalacji, stosowanych urządzeniach i technologiach oraz charakterystykę techniczną źródeł powstawania i miejsc emisji,
5) ocenę stanu technicznego instalacji,
6) informację o rodzaju prowadzonej działalności,
7) opis zakładanych wariantów funkcjonowania instalacji,
8) blokowy (ogólny) schemat technologiczny wraz z bilansem masowym i rodzajami wykorzystywanych materiałów, surowców i paliw, istotnych z punktu widzenia wymagań ochrony środowiska,
9) informację o energii wykorzystywanej lub wytwarzanej przez instalację,
10) wielkość i źródła powstawania albo miejsca emisji – aktualnych i proponowanych – w trakcie normalnej eksploatacji instalacji oraz w warunkach odbiegających od normalnych, w szczególności takich jak rozruch i wyłączenia,
11) proponowane procedury monitorowania procesów technologicznych istotnych z punktu widzenia wymagań ochrony środowiska, w szczególności pomiaru lub ewidencjonowania wielkości emisji,
12) deklarowany termin i sposób zakończenia eksploatacji instalacji lub jej oznaczonej części, jeżeli zakończenie eksploatacji jest przewidywane w okresie, na który ma być wydane pozwolenie,
13) deklarowany łączny czas dalszej eksploatacji instalacji, jeżeli ma on wpływ na określenie wymagań ochrony środowiska, oraz deklarowany sposób dokumentowania czasu tej eksploatacji,
14) deklarowany termin oddania instalacji do eksploatacji – w przypadku podmiotu podejmującego realizację nowej instalacji,
15) czas, na jaki wydane ma być pozwolenie (nie dłużej niż na 10 lat),
16) wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania, z uwzględnieniem ich podstawowego składu chemicznego i właściwości,
17) określenie ilości odpadów poszczególnych rodzajów przewidzianych do wytwarzania w ciągu roku,
18) wskazanie sposobów zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko,
19) opis dalszego sposobu gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
20) wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów,
21) jeżeli wniosek dotyczy instalacji nowo uruchamianej lub w sposób istotny zmienianych, powinien dodatkowo zawierać informację, że zastosowana technologia spełnia wymagania, przy których określeniu uwzględniono w szczególności:
a) stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń,
b) efektywne wytwarzanie oraz wykorzystywanie energii,
c) racjonalne zużycie wody i innych surowców oraz materiałów i paliw,
d) stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów,
e) rodzaj, zasięg oraz wielkości emisji,
f) wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej,
g) postęp naukowo-techniczny.
Wymagania formalno-prawne w zakresie gospodarki odpadami
Bardzo istotną sprawą dotyczącą nie tylko tych dużych, ale również i małych przedsiębiorstw jest właściwie prowadzona gospodarka odpadami. Nieprzestrzeganie uregulowań prawnych może wiązać się z nałożeniem przez organy kontrolne wysokich kar. Dlatego też niezmiernie ważne jest posiadanie uregulowanego stanu formalno-prawnego w zakresie gospodarki odpadami.