Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Kultury i Sztuki z dnia 2 września 1982 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach artystycznych (Dz. U. Nr 29, poz. 205) – dalej r.b.h.p.a. wykonawcy i pracownicy mają obowiązek przejść szkolenie w celu poznania przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz przepisów o ochronie przeciwpożarowej.
Właśnie r.b.h.p.a. w trosce o życie artystów postanawia, że w scenach szczególnie niebezpiecznych należy zatrudniać specjalnie przeszkolone osoby (kaskaderów), a w czasie prób i w czasie samego widowiska powinien dyżurować za kulisami pracownik przeszkolony w zakresie udzielania pierwszej pomocy wraz z apteczką. Niezależnie od tego powinna być zapewniona pomoc lekarska. W razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia wykonawców albo widzów należy przerwać widowisko i podjąć działania w celu usunięcia zagrożenia dla aktorów, widzów i pracowników pomocniczych. To m.in. w tym celu zabronione jest w czasie trwania widowiska wygaszanie lub zasłanianie świateł bezpieczeństwa wskazujących kierunek ewakuacji ze sceny, zascenia i widowni. Jeżeli w widowisku przewidziany jest udział zwierząt, to r.b.h.p.a. nakazuje wybierać w tym celu zwierzęta nieagresywne oraz przebadane przez weterynarza, który ma obowiązek wystawić zaświadczenie dopuszczające zwierzę do udziału w widowisku.
Z kolei projekty scenograficzne muszą być opiniowane na piśmie pod kątem ich zgodności z przepisami bhp oraz ochrony przeciwpożarowej przez powołaną w tym celu komisję, w skład której wchodzą osoby mające uprawnienia do pełnienia samodzielnej funkcji projektanta i sprawdzającego w specjalnościach inżynieryjno-budowlanej oraz w zakresie instalacji elektrycznych, rzeczoznawca do spraw przeciwpożarowych, zakładowy społeczny inspektor pracy, pracownik służby bhp, scenograf i reżyser widowiska. Zaakceptowany przez takie gremium projekt scenograficzny powinien uwzględniać warunki techniczne sceny, możliwości urządzeń mechanicznych i oświetleniowych, dopuszczalne obciążenie statyczne i dynamiczne podłóg scenicznych, urządzeń mechanicznych oraz elementów dekoracyjnych, rejony akcji scenicznej (z zachowaniem bezpiecznej odległości od krawędzi sceny), wejścia i wyjścia dla wykonawców oraz przejścia komunikacyjne (o szerokości co najmniej 1 metra) w obrębie projektowanej dekoracji. W razie projektowania dekoracji o wysokości przekraczającej 2 metry, wiotkich lub niestabilnych, dużych albo skomplikowanych podestów oraz innych elementów, które stanowić mają rejony akcji scenicznej, projekt scenograficzny powinien zawierać obliczenia statyczne oraz określać szczegółowo rodzaje materiałów i sposób wykonania środków inscenizacji.
Wymiary i ciężar elementów dekoracyjnych i rekwizytów powinny zapewniać bezpieczny i łatwy montaż i demontaż, a także możliwość transportu wewnętrznego i zewnętrznego. Schody, drabiny i pochylnie powinny zapewniać bezpieczeństwo poruszania się, przy czym zabrania się budowania schodów o stopniach wyższych niż 20 cm i pochylni o kącie pochylenia większym niż 12O. Podesty, pomosty oraz inne rejony akcji scenicznej, znajdujące się na wysokości ponad 1,5 metra, powinny być wyposażone w barierki ochronne o wysokości nie niższej niż 1,1 metra oraz krawężniki zabezpieczające wykonawców i rekwizyty przed spadnięciem. Wyjątkowo r.b.h.p.a. dopuszcza niezabezpieczanie barierkami ochronnymi podestów znajdujących się na wysokości do 3 metrów, jeżeli inscenizacja zapewnia dobrą widoczność krawędzi, a akcja sceniczna rozgrywa się w odległości nie mniejszej niż 1 metr od krawędzi podestu.
Ponadto projekty scenograficzne powinny określać kolejność scen i związane z nimi rozwiązania techniczne zmiany dekoracji, zapewniające bezpieczeństwo aktorów, pracowników technicznych i obsługi, przy czym całkowity ciężar elementów dekoracyjnych oraz wykonawców znajdujących się jednocześnie na scenie nie może przekroczyć dopuszczalnego statycznego i dynamicznego obciążenia sceny.
Urządzenia służące do podwieszania lub podciągania do góry wykonawców powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby gwarantowały pełne ich bezpieczeństwo, a liny, podciągi, łańcuchy i zawiesia służące do przemieszczania wykonawców powinny mieć wytrzymałość uwzględniającą współczynnik bezpieczeństwa jak przy dźwigach do przewożenia ludzi oraz atest wytwórcy określający udźwig. Co najmniej raz na kwartał urządzenia te powinny być poddawane kontroli. Do elementów lekkich i nie obciążonych w górnej części lub mających wysokość do 10 metrów należy używać podpór metalowych albo drewnianych (krokszyn) zamocowanych do dekoracji i do podłogi scenicznej w sposób uniemożliwiający ich przemieszczenie. Natomiast przy elementach dekoracyjnych zamocowanych na wysokościach wynoszących ponad 10 metrów oraz przy elementach ciężkich lub obciążonych w górnej części należy stosować odciągi linowe lub inne środki zabezpieczające. Elementy dekoracyjne i rekwizyty powinny być podwieszane co najmniej na dwóch osobnych linach, a łączenie trwałe elementów dekoracyjnych lub rekwizytów może być wykonane za pomocą spawania, lutowania, zgrzewania, klejenia, szycia, gwoździ, śrub do metalu lub wkrętów do drewna. Natomiast zabrania się wykonywania połączeń rozłącznych za pomocą gwoździ.
Szpary w podłodze sceny, czyli odstępy między deskami scenicznymi, nie mogą być większe niż 5 milimetrów, a same deski muszą być pozbawione zadziorów, wystających elementów oraz nie zabezpieczonych otworów technicznych. Zapadnia powinna być zabezpieczona przed możliwością samoczynnego uruchomienia przez dodatkowe zabezpieczenia mechaniczne. Zabrania się zabezpieczania zapadni tylko ryglem uruchamianym elektrycznie.
Miejsce zapadni powinno być oznaczone w sposób widoczny dla wykonawców. Kozły podtrzymujące scenę należy zabezpieczyć przed przypadkowym przemieszczeniem, a scena powinna mieć wyraźnie oznaczoną krawędź bezpiecznego poruszania się wykonawców.
Materiały użyte do wykonania środków inscenizacji nie mogą mieć właściwości żrących, cuchnących, silnie brudzących lub wydzielających szkodliwe dla zdrowia substancje, nie powinny mieć ostrych krawędzi, faktury mogącej spowodować skaleczenie lub uszkodzenie ubrania ani być pokryte farbami brudzącymi. Szkło w dekoracjach i rekwizytach może być używane tylko w elementach o wysokości nie przekraczającej 2 m nad poziomem sceny. Zabrania się stosowania w środkach inscenizacji urządzeń wysokiego napięcia (napięcia wyższego niż 24 V), z wyjątkiem urządzeń elektronicznych o bezpiecznej konstrukcji.
Scena, kurtyna i dekoracje sporządzone z materiałów łatwopalnych, powinny być impregnowane przeciwogniowo (środkami dopuszczonymi do stosowania wyłącznie przez KG PSP), a w uzasadnionych przypadkach należy także poddawać impregnacji przeciwpożarowej rekwizyty i kostiumy, z wyjątkiem części kostiumów stykających się bezpośrednio z ciałem. Kostiumy nie mogą być wykonane z materiałów łatwopalnych lub szkodliwych dla zdrowia, a wydawane wykonawcom powinny być w stanie czystym i odpowiadać wymaganiom higieniczno-sanitarnym. W miarę potrzeby należy je poddawać dezynfekcji. Nie należy stosować powłok charakteryzatorskich utrudniających procesy wymiany powietrza i termoregulacji organizmu na powierzchni skóry większej niż 30%. Należy przy tym stosować produkty dopuszczone przez Państwowy Zakład Higieny. Należy unikać długotrwałego (ponad 2 godziny) pozostawania powłok charakteryzatorskich na skórze wykonawców. Do usunięcia charakteryzacji każdy wykonawca powinien otrzymać środki do jej usunięcia w postaci ciepłej wody w ilości w ilości nie mniejszej niż 15 litrów na osobę oraz mieć zapewnione minimum 2 m2 wolnej powierzchni w garderobie na osobę i jedno lustro na trzy osoby biorące jednocześnie udział w akcji scenicznej.
W razie wyjazdu na występy za granicę instytucja artystyczna obowiązana jest zapewnić wykonawcom takie warunki bezpieczeństwa i higieny pracy jak przy występach krajowych.
Właśnie r.b.h.p.a. w trosce o życie artystów postanawia, że w scenach szczególnie niebezpiecznych należy zatrudniać specjalnie przeszkolone osoby (kaskaderów), a w czasie prób i w czasie samego widowiska powinien dyżurować za kulisami pracownik przeszkolony w zakresie udzielania pierwszej pomocy wraz z apteczką. Niezależnie od tego powinna być zapewniona pomoc lekarska. W razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia wykonawców albo widzów należy przerwać widowisko i podjąć działania w celu usunięcia zagrożenia dla aktorów, widzów i pracowników pomocniczych. To m.in. w tym celu zabronione jest w czasie trwania widowiska wygaszanie lub zasłanianie świateł bezpieczeństwa wskazujących kierunek ewakuacji ze sceny, zascenia i widowni. Jeżeli w widowisku przewidziany jest udział zwierząt, to r.b.h.p.a. nakazuje wybierać w tym celu zwierzęta nieagresywne oraz przebadane przez weterynarza, który ma obowiązek wystawić zaświadczenie dopuszczające zwierzę do udziału w widowisku.
Z kolei projekty scenograficzne muszą być opiniowane na piśmie pod kątem ich zgodności z przepisami bhp oraz ochrony przeciwpożarowej przez powołaną w tym celu komisję, w skład której wchodzą osoby mające uprawnienia do pełnienia samodzielnej funkcji projektanta i sprawdzającego w specjalnościach inżynieryjno-budowlanej oraz w zakresie instalacji elektrycznych, rzeczoznawca do spraw przeciwpożarowych, zakładowy społeczny inspektor pracy, pracownik służby bhp, scenograf i reżyser widowiska. Zaakceptowany przez takie gremium projekt scenograficzny powinien uwzględniać warunki techniczne sceny, możliwości urządzeń mechanicznych i oświetleniowych, dopuszczalne obciążenie statyczne i dynamiczne podłóg scenicznych, urządzeń mechanicznych oraz elementów dekoracyjnych, rejony akcji scenicznej (z zachowaniem bezpiecznej odległości od krawędzi sceny), wejścia i wyjścia dla wykonawców oraz przejścia komunikacyjne (o szerokości co najmniej 1 metra) w obrębie projektowanej dekoracji. W razie projektowania dekoracji o wysokości przekraczającej 2 metry, wiotkich lub niestabilnych, dużych albo skomplikowanych podestów oraz innych elementów, które stanowić mają rejony akcji scenicznej, projekt scenograficzny powinien zawierać obliczenia statyczne oraz określać szczegółowo rodzaje materiałów i sposób wykonania środków inscenizacji.
Wymiary i ciężar elementów dekoracyjnych i rekwizytów powinny zapewniać bezpieczny i łatwy montaż i demontaż, a także możliwość transportu wewnętrznego i zewnętrznego. Schody, drabiny i pochylnie powinny zapewniać bezpieczeństwo poruszania się, przy czym zabrania się budowania schodów o stopniach wyższych niż 20 cm i pochylni o kącie pochylenia większym niż 12O. Podesty, pomosty oraz inne rejony akcji scenicznej, znajdujące się na wysokości ponad 1,5 metra, powinny być wyposażone w barierki ochronne o wysokości nie niższej niż 1,1 metra oraz krawężniki zabezpieczające wykonawców i rekwizyty przed spadnięciem. Wyjątkowo r.b.h.p.a. dopuszcza niezabezpieczanie barierkami ochronnymi podestów znajdujących się na wysokości do 3 metrów, jeżeli inscenizacja zapewnia dobrą widoczność krawędzi, a akcja sceniczna rozgrywa się w odległości nie mniejszej niż 1 metr od krawędzi podestu.
Ponadto projekty scenograficzne powinny określać kolejność scen i związane z nimi rozwiązania techniczne zmiany dekoracji, zapewniające bezpieczeństwo aktorów, pracowników technicznych i obsługi, przy czym całkowity ciężar elementów dekoracyjnych oraz wykonawców znajdujących się jednocześnie na scenie nie może przekroczyć dopuszczalnego statycznego i dynamicznego obciążenia sceny.
Urządzenia służące do podwieszania lub podciągania do góry wykonawców powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby gwarantowały pełne ich bezpieczeństwo, a liny, podciągi, łańcuchy i zawiesia służące do przemieszczania wykonawców powinny mieć wytrzymałość uwzględniającą współczynnik bezpieczeństwa jak przy dźwigach do przewożenia ludzi oraz atest wytwórcy określający udźwig. Co najmniej raz na kwartał urządzenia te powinny być poddawane kontroli. Do elementów lekkich i nie obciążonych w górnej części lub mających wysokość do 10 metrów należy używać podpór metalowych albo drewnianych (krokszyn) zamocowanych do dekoracji i do podłogi scenicznej w sposób uniemożliwiający ich przemieszczenie. Natomiast przy elementach dekoracyjnych zamocowanych na wysokościach wynoszących ponad 10 metrów oraz przy elementach ciężkich lub obciążonych w górnej części należy stosować odciągi linowe lub inne środki zabezpieczające. Elementy dekoracyjne i rekwizyty powinny być podwieszane co najmniej na dwóch osobnych linach, a łączenie trwałe elementów dekoracyjnych lub rekwizytów może być wykonane za pomocą spawania, lutowania, zgrzewania, klejenia, szycia, gwoździ, śrub do metalu lub wkrętów do drewna. Natomiast zabrania się wykonywania połączeń rozłącznych za pomocą gwoździ.
Szpary w podłodze sceny, czyli odstępy między deskami scenicznymi, nie mogą być większe niż 5 milimetrów, a same deski muszą być pozbawione zadziorów, wystających elementów oraz nie zabezpieczonych otworów technicznych. Zapadnia powinna być zabezpieczona przed możliwością samoczynnego uruchomienia przez dodatkowe zabezpieczenia mechaniczne. Zabrania się zabezpieczania zapadni tylko ryglem uruchamianym elektrycznie.
Miejsce zapadni powinno być oznaczone w sposób widoczny dla wykonawców. Kozły podtrzymujące scenę należy zabezpieczyć przed przypadkowym przemieszczeniem, a scena powinna mieć wyraźnie oznaczoną krawędź bezpiecznego poruszania się wykonawców.
Materiały użyte do wykonania środków inscenizacji nie mogą mieć właściwości żrących, cuchnących, silnie brudzących lub wydzielających szkodliwe dla zdrowia substancje, nie powinny mieć ostrych krawędzi, faktury mogącej spowodować skaleczenie lub uszkodzenie ubrania ani być pokryte farbami brudzącymi. Szkło w dekoracjach i rekwizytach może być używane tylko w elementach o wysokości nie przekraczającej 2 m nad poziomem sceny. Zabrania się stosowania w środkach inscenizacji urządzeń wysokiego napięcia (napięcia wyższego niż 24 V), z wyjątkiem urządzeń elektronicznych o bezpiecznej konstrukcji.
Scena, kurtyna i dekoracje sporządzone z materiałów łatwopalnych, powinny być impregnowane przeciwogniowo (środkami dopuszczonymi do stosowania wyłącznie przez KG PSP), a w uzasadnionych przypadkach należy także poddawać impregnacji przeciwpożarowej rekwizyty i kostiumy, z wyjątkiem części kostiumów stykających się bezpośrednio z ciałem. Kostiumy nie mogą być wykonane z materiałów łatwopalnych lub szkodliwych dla zdrowia, a wydawane wykonawcom powinny być w stanie czystym i odpowiadać wymaganiom higieniczno-sanitarnym. W miarę potrzeby należy je poddawać dezynfekcji. Nie należy stosować powłok charakteryzatorskich utrudniających procesy wymiany powietrza i termoregulacji organizmu na powierzchni skóry większej niż 30%. Należy przy tym stosować produkty dopuszczone przez Państwowy Zakład Higieny. Należy unikać długotrwałego (ponad 2 godziny) pozostawania powłok charakteryzatorskich na skórze wykonawców. Do usunięcia charakteryzacji każdy wykonawca powinien otrzymać środki do jej usunięcia w postaci ciepłej wody w ilości w ilości nie mniejszej niż 15 litrów na osobę oraz mieć zapewnione minimum 2 m2 wolnej powierzchni w garderobie na osobę i jedno lustro na trzy osoby biorące jednocześnie udział w akcji scenicznej.
W razie wyjazdu na występy za granicę instytucja artystyczna obowiązana jest zapewnić wykonawcom takie warunki bezpieczeństwa i higieny pracy jak przy występach krajowych.