Jak wyliczyć podstawę zasiłku chorobowego w przypadku gdy: w jednym z miesięcy wliczanych do podstawy pracownik przebywał 3 dni na zwolnieniu lekarskim, 2 dni na urlopie wypoczynkowym i 1 dzień na urlopie okolicznościowym?
Do przepracowania było 20 dni, pracownik przepracował 20 - 3 - 2 - 1 = 14 dni. Pracownik w tym miesiącu otrzymał płacę zasadniczą w wysokości 1305,00 zł, premię w wysokości 234,8 zł (premia jest pomniejszana z tytułu choroby - jest zapis w regulaminie) oraz wynagrodzenie za urlop w wysokości 560,20 zł (premia jest pomniejszana z tytuły urlopu i innych nieobecności), wynagrodzenie za urlop okolicznościowy 28,01 zł.
Jeżeli w okresie przyjmowanym do ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, pracownik nie osiągnął pełnego wynagrodzenia, a powodem tego była usprawiedliwiona nieobecność w pracy, np. choroba, opieka nad członkiem rodziny, korzystanie z urlopu bezpłatnego, wówczas ustalając podstawę zasiłku należy: wyłączyć wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, przyjąć wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy, po uprzednim uzupełnieniu.
Kwestie dotyczące ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.) - dalej u.s.p.c.m. Zgodnie z ogólną zasadą, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli natomiast niezdolność powstała przed upływem 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące ubezpieczenia. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego będącego pracownikiem za okres 12 miesięcy lub pełnych miesięcy ubezpieczenia przez liczbę miesięcy, w których to wynagrodzenie zostało osiągnięte. Warto jeszcze dodać, że przez wynagrodzenie przyjmowane do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku uważa się przychód pracownika, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli w okresie, który przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:
• wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego czasu pracy,
• przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego czasu pracy.

Jeżeli w okresie przyjmowanym do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik w każdym miesiącu z przyczyn usprawiedliwionych wykonywał pracę przez mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie za wszystkie miesiące po uzupełnieniu.

I tak, jeżeli pracownik przez część miesiąca korzystał z urlopu wypoczynkowego, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć wynagrodzenie, jakie pracownik otrzymał za czas urlopu wypoczynkowego oraz wynagrodzenie otrzymane za przepracowaną część miesiąca. Jeśli pracownik w miesiącu, w którym korzystał z urlopu wypoczynkowego, był także nieobecny w pracy z innych przyczyn usprawiedliwionych, konieczne jest uzupełnienie wynagrodzenia za ten miesiąc na zasadach ogólnych.

Uzupełnianie wynagrodzenia stałego polega na przyjęciu stałego wynagrodzenia ustalonego w umowie o pracę. Jeżeli jednak pracownik otrzymuje wynagrodzenie zmienne, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego będzie stanowić:
- wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był obowiązany przepracować w tym miesiącu - jeżeli przepracował choćby 1 dzień,
- kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy - jeżeli ubezpieczony będący pracownikiem nie osiągnął w danym miesiącu żadnego wynagrodzenia.

Ogólna zasada wliczania do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego składników wynagrodzenia takich jak np. premie, czy nagrody, mówi że nie należy uwzględniać tych składników, co do których postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują ich zmniejszania za okres pobierania zasiłku. Skoro więc w regulaminie wynagradzania obowiązującym w Państwa firmie jest zapis o pomniejszeniu premii za okres pobierania zasiłku chorobowego, można ją uwzględnić do podstawy wymiaru. Trzeba jeszcze zwrócić uwagę na fakt, iż podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące.

Ponownie wskazuję, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli w okresie, który przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego czasu pracy. Na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę traktuje się dni urlopu wypoczynkowego i inne dni nieobecności w pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Nadmienia się, iż zgodnie z § 16 ust. 1 rozporządzenia z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. Nr 60, poz. 281), za czas zwolnienia od pracy, o którym mowa w ww. rozporządzeniu, a więc m.in. za czas urlopu okolicznościowego, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 297 Kodeksu pracy.

Jeśli pracownik w miesiącu, w którym korzystał z urlopu wypoczynkowego, był także nieobecny w pracy z innych przyczyn usprawiedliwionych, konieczne jest uzupełnienie wynagrodzenia za ten miesiąc na zasadach ogólnych. Uzupełnienie wynagrodzenia powinno polegać na zsumowaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, urlopu okolicznościowego i premii, podzieleniu przez liczbę dni przepracowanych, a następnie pomnożeniu przez liczbę dni, które pracownik ten powinien był przepracować. Nadmienia się, iż premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Premie, nagrody przysługujące natomiast za okresy kwartalne, wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Kwestia wliczania premii do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie jest niestety tak jednoznaczna i oczywista, a praktyce sprawia wiele problemów.

Przykłady
Pracownik zachorował 12 czerwca 2007 r. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi więc przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od czerwca 2006 r. do maja 2007 r. We wrześniu 2006 r., w którym pracownik miał obowiązek przepracować 23 dni, przez okres 19 dni pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby i zachowywał w tym czasie prawo do wynagrodzenia. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy więc przyjąć zsumowane wynagrodzenie za okres od czerwca do sierpnia 2006 r. oraz od października 2006 r. do maja 2007 r. podzielone przez 11 miesięcy. W podstawie wymiaru nie uwzględnia się wynagrodzenia za wrzesień 2006 r., ponieważ pracownik w miesiącu tym przepracował mniej niż połowę obowiązującego czasu pracy.

Pracownik jest zatrudniony od 1 września. W tym miesiącu pracownik miał obowiązek przepracować 21 dni, ale z powodu choroby przepracował tylko 10. Wynagrodzenie za wrzesień należy przyjąć do podstawy wymiaru zasiłku po uzupełnieniu. W tym celu, dzielimy wynagrodzenie (po jego pomniejszeniu o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne) osiągnięte przez pracownika za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i mnożymy przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był obowiązany przepracować.