Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 12 czerwca 2018 roku w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 1286)* zastąpiło obowiązujące do tej pory rozporządzenie z 6 czerwca 2014 roku (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1348)*.

15 nowych substancji szkodliwych

Nowe rozporządzenie ujednolica dotychczasowe przepisy, a także poszerza wykaz o 15 nowych substancji chemicznych wraz z wartościami dopuszczalnych stężeń. Wśród nich jest m.in.:

  • difenyloamina – frakcja wdychalna z wartością NDS - 8 mg/m3, mającą zastosowanie w przemyśle chemicznym, spożywczym, farmaceutycznym oraz gumowym;
  • 4-chloro-3-metylofenol – frakcja wdychalna z wartością NDS 5 mg/m3, będący składnikiem roztworów stosowanych przede wszystkim przez konserwatorów zabytków przy konserwacji papierów i do dezynfekcji tkanin;
  • kwas nadoctowy z wartością NDS 0,8 mg/m3 i NDSCh 1,6 mg/m3, będący substancją żrącą, wywołującą szkodliwe konsekwencje zarówno w następstwie wdychania, jak i w kontakcie ze skórą oraz po połknięciu;
  • eter tert-butyloetylowy z wartością NDS - 100 mg/m3 i NDSCh-200 mg/m3, którego nadmierne stężenie prowadzi do podrażnienia błon śluzowych oczu, nosa i górnych dróg oddechowych;
  • propano-1,3-sulton z wartością NDS-0,007 mg/m3, stosowany przy produkcji barwników, żywic, przyspieszaczy wulkanizacji, fungicydów, insektycydów, zakwalifikowany do substancji rakotwórczych kategorii 1B, działający szkodliwie w kontakcie ze skórą i po połknięciu.

Jeden wspólny wykaz zamiast dwóch i nowa notacja

Ważną zmianą jest likwidacja w załączniku nr 1 podziału na część A "Substancje chemiczne" i Część B "Pyły" i wprowadzenie jednego wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Po połączeniu dotychczasowych części A i B zweryfikowane zostały również zapisy dotyczące czynników pyłowych i ich wartości dopuszczalnych.
 

Więcej na ten temat w Serwisie BHP:
Czy nowe przepisy dot. NDS wprowadzają obowiązek dokonania 21 sierpnia 2018 r. pomiarów w obrębie wszystkich stanowisk w zakresie substancji kwarc, krystobalit?* >


W wykazie pojawia się nowa kolumna 'Uwagi: Oznakowanie substancji notacją „skóra”. Oznakowanie substancji tą notacją oznacza, że wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową. Do oceny wielkości narażenia zawodowego dla substancji chemicznych oznakowanych „skóra” zastosowanie wartości NDS jest niewystarczające, ponieważ jest ono ograniczone do sytuacji, w której substancja wchłania się do organizmu pracownika tylko drogą oddechową. Oznakowanie „skóra” jest wskazówką dla pracodawcy, że nawet jeżeli wartość NDS jest dotrzymana, to substancja może stwarzać zagrożenie ze względu na wchłanianie przez skórę oraz że należy przedsięwziąć specjalne środki ostrożności, które zapobiegną kontaktowi substancji ze skórą; mogą to być nie tylko środki ochrony indywidualnej (rękawice ochronne i ubranie ochronne, krem ochronny), ale także inne środki, takie jak ograniczenie kontaktu z substancją, oddzielenie pracownika od źródła przez np. zdalne sterowanie. Jeżeli dla substancji oznakowanej „skóra” jest ustalona wartość dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB), to rekomendowane jest prowadzenie monitoringu biologicznego narażenia.

Obowiązujący od 21 sierpnia 2018 roku wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy dostępny jest tutaj >

NDS, NDSCh i NDSP

Wartości, o których mowa w powyższym wykazie określają najwyższe dopuszczalne stężenia czynników szkodliwych dla zdrowia, ustalone jako:

  1. najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) - to wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;
  2. najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) - to wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina;
  3. najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) - to wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

Nowy wykaz, nowe ograniczenia w zakresie czasu pracy

W nowym rozporządzeniu zmianie uległy m.in. wartości NDS niektórych substancji, w wykazie pojawiły się też zupełnie nowe substancje, a to oznacza, że od 21 sierpnia dodatkowe stanowiska zostaną objęte ograniczeniami w zakresie czasu pracy. Zgodnie bowiem z art. 148 kodeksu pracy w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, czas pracy nie może przekraczać 8 godzin. Jak podkreśla prof. Arkadiusz Sobczyk w monografii "Zasady prawnej regulacji czasu pracy", przepis odnosi się do pracowników wykonujących pracę w warunkach szkodliwych a nie do konkretnego dnia pracy. Dlatego ograniczenie czasu pracy do 8 godzin odnosi się także do dni, w któryc h pracownik nie jest narażony na działanie tych czynników. W przypadku takich pracowników jedynym wyjątkiem od zakazu pracy w godzinach nadliczbowych jest konieczność prowadzenia akcji ratowniczej (zgodnie z art. 151 k.p.)

Obowiązujące od 21 sierpnia 2018 roku rozporządzenie wprowadza też nowy wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, który dostępny jest tutaj >

Więcej na ten temat w Serwisie BHP:

Nowa regulacja w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy >

-----------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.