Letnie upały zwiększają zapotrzebowanie naszych organizmów na wodę. Zgodnie z § 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom dostateczną ilość wody nadającej się do picia oraz do celów higienicznosanitarnych, gospodarczych i przeciwpożarowych. Woda do picia to głównie woda “na herbatę” oraz mineralna dostarczana w butelkach.
Ilość wody do celów higienicznosanitarnych przypadająca dziennie na każdego pracownika jednocześnie zatrudnionego, nie może być mniejsza niż: 120 l – na pracownika zatrudnionego przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków; 90 l – na jednego pracownika wykonującego prace brudzące, wykonywane w wysokiej temperaturze lub wymagające zapewnienia należytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z natrysków; 30 l - przy innych pracach.
Woda do mycia, doprowadzona do umywalek, natrysków i brodzików przy stosowaniu centralnej regulacji lub zbiorowego mieszania wody, powinna mieć temperaturę od 35°C do 40°C, a w przypadku indywidualnego mieszania wody - od 50°C do 60°C.
Niezależnie od ilości wody niezbędnej do celów higienicznosanitarnych, pracodawca powinien zapewnić wodę niezbędną do utrzymania czystości pomieszczeń i terenu zakładu pracy w ilości co najmniej 1,5 l na dobę na każdy metr kwadratowy powierzchni podłogi, wymagającej zmywania oraz co najmniej 2,5 l na dobę na każdy metr kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagającej polewania (utwardzone ulice, place itp.) oraz podlewania zieleni.
Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy, a zbiorniki, przewody i miejsca czerpania wody powinny być zabezpieczone przed zanieczyszczeniem lub zakażeniem. Czerpanie wody ze zbiorników powinno odbywać się wyłącznie z zaworów czerpalnych. Miejsca czerpania wody nienadającej się do picia powinny być oznakowane odpowiednim znakiem z napisem “woda niezdatna do picia”.
Ponadto, zgodnie z art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) oraz z § 112 r.b.h.p. pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych - oprócz wody - inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Szczegółowe zasady zaopatrzenia w napoje pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych są określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279) – dalej r.p.p.n.
Zgodnie z r.p.p.n. pracodawca powinien zapewnić napoje pracownikom zatrudnionym w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25°C, w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000, przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10°C lub powyżej 25°C, przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet oraz na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C.
Pracodawca zapewnia pracownikom napoje w ilości zaspokajającej potrzeby pracowników, odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy, a w przypadku mikroklimatu gorącego napoje powinny być wzbogacone w sole mineralne i witaminy.
Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania, ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.
Napoje powinny być wydawane pracownikom w dniach wykonywania prac uzasadniających ich wydawanie i dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej. Pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.
Edward Kołodziejczyk