• Czy pracownik w jakiś sposób powinien udowodnić fakt, że były mąż był pod jego bezpośrednią opieką, aby otrzymać urlop okolicznościowy z tytułu śmierci, czy wystarczy jego oświadczenie?
  • Czy sformułowanie, że czasami był pod bezpośrednią opieką pracownika jest wystarczające?
  • Czy raczej należy domniemywać, że powinna to być opieka nad osobą chorą i opieka winna być sprawowana w sposób stały?

    • Odpowiedź:

    Pracownikowi nie przysługuje zwolnienie od pracy (tzw. urlop okolicznościowy) z powodu śmierci byłego męża, chyba że pozostawał on pod jego bezpośrednią opieką.

    Urlop okolicznościowy

    Orzeczenie rozwodu powoduje ustanie małżeństwa. Co do zasady zatem nie przysługuje urlop okolicznościowy z powodu śmierci byłego małżonka. Jednak zgodnie z § 15 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. 2014 r. poz. 1632) – dalej r.u.n.p., pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką. Obowiązujące przepisy nie zawierają definicji pojęcia „bezpośrednia opieka”. W związku z tym, sposób udokumentowania faktu sprawowania takiej opieki powinien wynikać z postanowień zawartych w regulaminie pracy obowiązującym u danego pracodawcy. W przypadku braku stosownych zapisów, wystarczającym dokumentem jest pisemne oświadczenie złożone przez zatrudnionego. Co się zaś tyczy treści tego oświadczenia, wydaje się oczywiste, że opieka powinna mieć charakter stały. Ostateczna decyzja w sprawie udzielenia płatnego zwolnienia od pracy zależy jednak od pracodawcy.

    Na marginesie warto dodać, że na podstawie powołanego wcześniej § 15 pkt 2 r.u.n.p. pracownikom przysługuje 1 dzień urlopu okolicznościowego w przypadku śmierci byłego teścia czy teściowej. Stosownie bowiem do art. 618 ustawy z 25.02.1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682), z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.

    Magdalena Skalska,

    autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

    Odpowiedzi udzielono  7.08.2017 r.