Tylko pracodawca wykonujący zadania służby bhp poprowadzi instruktaż ogólny

Użyte w 10 ust. 2 rozporządzenia ws. szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy wyrażenie pracodawca, który sam wykonuje takie zadania oznacza pracodawcę, który sam wykonuje zadania służby bhp stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 27 lutego 2014 r., IV SA/Po 1041/13, LEX nr 1444024.

Orzeczenie to zapadło w sprawie ze skargi na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy dotyczącą nakazu poddania szkoleniu wstępnemu ogólnemu w zakresie bhp pracowników.
Uzasadniając tę decyzję, Inspektor Pracy wyjaśnił, że zgodnie z § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p., instruktaż ogólny prowadzi pracownik służby bhp, osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby albo pracodawca, który sam wykonuje takie zadania, lub pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniający właściwą realizację programu instruktażu, mający aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bhp. Pracodawca, który przeprowadził szkolenie nie przedstawił podczas kontroli zaświadczenia o ukończeniu przez siebie szkolenia z zakresu bhp dla pracowników służby bhp i osób wykonujących zadania tej służby.
Decyzja ta została następnie utrzymana w mocy przez Okręgowego Inspektora Pracy. Jak podkreślono w uzasadnieniu, z § 9 i § 10 ust. 2 r.s.b.h.p. wynika, że dla możliwości przeprowadzenia szkolenia wstępnego (instruktażu ogólnego) pracowników przez pracodawcę konieczne jest, aby pracodawca wykonywał sam zadania służby bhp. Nie jest wystarczające odbycie przez pracodawcę szkolenia w dziedzinie bhp. Ponieważ skarżący nie wykonywał zadań służby bhp w swoim zakładzie pracy, w świetle r.s.b.h.p nie mógł prowadzić szkoleń wstępnych dla swoich pracowników.

Dowiedz się więcej z książki
	Bezpieczeństwo i higiena pracy. Pytania i odpowiedzi rzetelna i aktualna wiedza darmowa wysyłka od 50 zł

Ostatecznie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu przyznał rację skarżącej, jednak z innych przyczyn niż to wynikało z samej skargi. W uzasadnieniu wskazano, że ustawodawca w art. 237³ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) - dalej k.p. nałożył powszechny obowiązek udziału w szkoleniach bhp, dotyczący obydwu stron stosunku pracy. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie szkoleń okresowych. Zarazem każdy pracodawca ma również obowiązek odbyć własne przeszkolenie bhp, o czym stanowi art. 237³ § 2¹ k.p.
Szczegółowe regulacje dotyczące wskazanych wyżej obowiązkowych szkoleń – pracowników i pracodawców – znalazły się w r.s.b.h.p. W ocenie WSA już językowa wykładnia spornego § 10 ust. 2 r.s.b.h.p. prowadzi do wniosku, że użyte w tym przepisie wyrażenie „pracodawca, który sam wykonuje takie zadania” oznacza pracodawcę, który sam wykonuje zadania służby bhp. Przemawia za tym uważna analiza kaskadowego odesłania, z jakim mamy do czynienia w przepisie: określenie „takie zadania” odsyła w sposób domyślny do wcześniej użytego zwrotu: „zadania tej służby”, ten zaś do jeszcze wcześniejszego wyrażenia: „służby bezpieczeństwa i higieny pracy”.

Zobacz także: Pracodawca może powierzyć podwładnemu zadania służby bhp>>

Tym samym, w świetle § 10 ust. 2 r.s.b.h.p. instruktaż ogólny może osobiście prowadzić tylko ten pracodawca, który sam wykonuje zadania służby bhp. W sprawie poza sporem było, że skarżący nie wykonywał sam zadań służby bhp, lecz powierzył ich wykonywanie specjalistom spoza zakładu pracy. Okoliczność ta wykluczała dopuszczalność prowadzania przez skarżącego instruktażu ogólnego przyjmowanych pracowników. Ukończenie wyłącznie szkolenia okresowego pracodawców i innych osób kierujących pracownikami nie uprawnia pracodawcy do wykonywania samemu w swoim zakładzie pracy zadań służby bhp, a więc także do prowadzenia instruktażu ogólnego.
Pomimo, że zarzuty skargi okazały się niezasadne, zaskarżona decyzja nie mogła pozostać w obrocie prawnym, z przyczyny wziętej przez Sąd pod rozwagę z urzędu, a mianowicie w związku z naruszeniem prawa materialnego, tj. art. 11 pkt 1 w zw. z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 640 z późn. zm.).
Mając powyższe względy na uwadze, WSA uchylił zaskarżoną decyzję i zastrzegł, że nie może być ona wykonana.