Wraz z coraz powszechniejszą informatyzacją oraz coraz łatwiejszym dostępem do szybkich łączy internetowych na popularności zyskuje praca na odległość, w której efekty pracy można dostarczyć pracodawcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Taka forma pracy pozwala na elastyczne formy zatrudnienia, a także oszczędności wynikające z ograniczenia wydatków na bieżące prowadzenie firmy. Stąd też coraz większe zainteresowanie pracodawców taką formą zatrudniania pracowników.
Przepisy dotyczące zatrudniania pracowników w formie telepracy zostały wprowadzone do Kodeksu pracy w art. 675-11 ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie Ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 181, poz. 1288). Została określona definicja telepracy, wraz z charakterystycznymi cechami, które są niezbędne, by dany rodzaj pracy zakwalifikować jako telepracę. Zgodnie z tym, by móc mówić o telepracy konieczne jest:
1) wykonywanie pracy poza zakładem pracy,
2) świadczenie pracy powinno być „regularne”,
3) wykonywanie pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.).
Przy zatrudnieniu w oparciu o telepracę mogą być wykonywane takie czynności jak korekta tekstów, tłumaczenia, programowanie komputerowe oraz wiele innych. Co ważne, Kodeks pracy pozwala na zastosowanie różnych wariantów dotyczących zatrudnienia w formie telepracy. Możliwe jest więc, by forma telepracy była tylko częścią obowiązków osoby zatrudnionej (np. tylko w określone dni tygodnia), a pozostałe obowiązki zawodowe były wykonywane w sposób tradycyjny – w zakładzie pracy.
W przypadku telepracy – mimo nietypowego rodzaju pracy – zastosowanie znajdują przepisy Działu X Kodeksu pracy, a więc pracodawca ponosi odpowiedzialność za zapewnienie telepracownikowi bezpiecznych warunków pracy. Ze względu jednak na specyfikę powyższej formy zatrudnienia obowiązki pracodawcy zostały zmodyfikowane – pracodawca realizuje wobec telepracownika, w zakresie wynikającym z rodzaju i warunków wykonywanej pracy, obowiązki określone w dziale dziesiątym Kodeku pracy, z wyłączeniem:
1) obowiązku dbałości o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
2) obowiązków związanych z zabezpieczeniem stanu obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy,
3) obowiązku zapewnienia odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych.
Przepisy prawa pracy nie traktują w sposób szczególny wypadków przy pracy telepracowników. W związku z tym, zastosowanie ma tu ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) oraz odpowiednie przepisy wykonawcze z powyższego zakresu. W świetle tych przepisów wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie spowodowane przyczyną zewnętrzną pozostające w związku z pracą. W przypadku telepracy niezmiernie ważne jest wykazanie, czy wypadek telepracownika miał związek z wykonywaną pracą. Prawidłowe ustalenie przyczyn wypadku może być niekiedy utrudnione, zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu pracy pracodawca może przyjść do miejsca wykonywania pracy telepracownika (a najczęściej tym miejscem pracy telepracownika jest jego mieszkanie) w sytuacji, gdy zgodzi się on na taką wizytę na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Na zakończenie należy wspomnieć, że mimo niewątpliwych korzyści jakie może przynieść telepraca, to w dalszym ciągu pozostaje ona bardzo często formą zatrudnienia do której zarówno pracodawcy, jak i pracownicy odnoszą się z pewną rezerwą.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.