W czasie kryzysu menedżerowie musieli liczyć się z obniżeniem wysokości swoich zarobków. Co ciekawe, obniżka ta rzadko kiedy dotyczyła płacy zasadniczej. Największe spadki odnotowywano w częściach zmiennych wynagrodzenia – prowizjach i premiach, które są dodatkowym motywatorem do osiągania określonych celów biznesowych. W okresie kryzysu stawiane cele było trudniej osiągnąć, a to miało realny wpływ na zarobki kierowników.
Roczne uposażenie prezesa zarządu w polskich firmach wyniosło średnio 192 701 zł brutto płacy podstawowej i 226 910 zł brutto płacy całkowitej. W prosty sposób można obliczyć część zmienną wynagrodzenia, czyli 34 208 zł brutto rocznie. Oznacza to, że prezes zarządu do miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego mógł liczyć średnio na dodatkowe 2851 zł. W zagranicznych firmach sytuacja wyglądała inaczej. Tam roczne podstawowe zarobki prezesa zarządu to 388 045 zł brutto, a wynagrodzenie całkowite – 430 459 zł brutto. Od razu widać, że wartość dodatków zmiennych wynosi aż 42 414 zł, co daje nam miesięczną wartość 3534 zł. To o jedną piątą więcej niż w firmach polskich. Nie jest to specjalnie zadziwiające, zważywszy na fakt, że top menedżerowie zasiadający w firmach o międzynarodowym kapitale stoją na czele znacznie bardziej złożonych i skomplikowanych procesów biznesowych niż ich koledzy z firm rodzimych.
Pensje dyrektorów sprzedaży i HR
Firmy ustalają swoje cele biznesowe zawsze na bardzo wysokim poziomie bez względu na to, czy jest kryzys czy nie. Prawdą jest też, że kadra zarządzająca procesem sprzedaży ma trudne zadanie motywowania zespołu i maksymalizacji przychodów zwłaszcza w czasie dekoniunktury. Samych menedżerów motywuje się wynagrodzeniem. W firmach polskich podstawowa (średnia roczna) płaca dyrektora ds. sprzedaży wynosi 131 790 zł brutto, a płaca całkowita 162 573 zł. Część zmienna wynosi 30 783 zł, co oznacza, że dyrektor sprzedaży w minionym roku mógł liczyć na 2500 zł miesięcznych dodatków, co jest niezłym wynikiem jak na czasy, kiedy rynek wciąż odbijał się od dna. W firmach zagranicznych taki kierownik zarabiał 216 035 zł brutto pensji podstawowej i 249 041 zł pensji całkowitej. Część zmienna w tym przypadku wyniosła 33 006 zł, co w przeliczeniu na pełne miesiące daje 2750 zł więcej. I mimo że rozpiętość wynagrodzeń na tym stanowisku w podziale ze względu na własność kapitału jest duża z korzyścią dla pracujących w firmach zagranicznych, to dodatkowe wynagrodzenie (premia, prowizja czy inne dodatki) jest podobne. Taki wynik potwierdza tylko tezę o trudności w osiąganiu założonych planów sprzedażowych zarówno w firmach polskich, jak i zagranicznych.
W przypadku pensji dyrektorów personalnych widać identyczną tendencję do znacznie większych zarobków w firmach o kapitale zagranicznym. 108 952 zł brutto i 129 077 zł brutto to roczne uposażenie dyrektora działu HR w firmach polskich (część zmienna wynosi 20 125 zł). Międzynarodowe korporacje znacznie lepiej opłacają swoich dyrektorów personalnych. Szefowie działów HR mogą w nich liczyć na 186 464 zł rocznie, a jeśli dodać do tego cześć zmienną o wartości 22 172 zł rocznie, wartość płacy całkowitej wyniesie 208 636 zł brutto.
Z raportu płacowego Advisory Group TEST Human Resources wynika także, że dyrektorzy zakładów z dużym doświadczeniem zarabiają więcej od swoich młodszych kolegów. Płaca dyrektora zakładu w wieku powyżej 55 lat wynosi 26 090 zł, a dyrektorów w wieku 46–55 lat – około 2000 zł mniej (24 155 zł). Jeszcze młodsi menedżerowie (36–45 lat) mogą liczyć na 24 974 zł pensji podstawowej. Najmłodszy dyrektor zakładu (26–35 lat) zarabia najmniej i jest to 11 147 zł miesięcznie. Co ciekawe, wraz z podwojeniem wieku podwaja się także wynagrodzenie.
Inne zależności widać w przypadku regionalnego kierownika sprzedaży. Na tym stanowisku liczy się przede wszystkim dynamika i orientacja na wynik. Nic zatem dziwnego, że najlepiej zarabiają osoby w wieku 36–45 lat – około 7000 zł (młodsi kierownicy około 6000 zł).
Zupełnie odwrotnie niż w przypadku dyrektora zakładu jest z zarobkami na stanowisku kierownika działu zakupów. Pracownicy najstarsi (w wieku 46–55) zarabiają mniej od młodszych – 6249 zł. Kierownik działu zakupów w wieku 26–35 lat może bowiem otrzymać pensję w wysokości 6618 zł.
Im wyżej, tym większe różnice
Największe zarobki osiągają członkowie zarządów. Ich średnia miesięczna płaca całkowita w 2010 r. wyniosła 23 791 zł brutto. Dyrektorzy jako grupa hierarchicznie niższa zarabiała 14 746 zł brutto miesięcznie. Płaca rzędu 8607 zł brutto przypadła kierownikom jako trzeciej grupie pracowniczej wchodzącej w skład kadry zarządzającej.
W firmach zagranicznych menedżerowie zarabiają więcej. Członkowie zarządu otrzymywali średnio 27 415 zł brutto w przedsiębiorstwach zagranicznych, a zatrudnieni na analogicznych stanowiskach w firmach polskich – średnio 16 950 zł. Na niższych stanowiskach różnice są mniejsze: dyrektor u zagranicznego pracodawcy mógł liczyć na 16 104 zł miesięcznie (w polskiej firmie – 12 213 zł), a kierownicy 9089 zł (firma zagraniczna) i 7347 zł (firma polska).
Bardzo duży wpływ na wysokość płac ma wielkość organizacji. W firmach zatrudniających powyżej 500 pracowników członkowie zarządu zarobią najwięcej, bo aż 30 137 zł miesięcznie. W mniejszych firmach, gdzie zatrudnienie waha się od 100 do 500 pracowników, wynagrodzenie wynosi 25 090 zł. W najmniejszych organizacjach (do 100 pracowników) płaca członków zarządu wynosi 15 972 zł. Podobne różnice w zarobkach widać na stanowiskach dyrektorów i kierowników.
Z analiz AG TEST wynika także, że najwyższe dochody osiągają menedżerowie – członkowie zarządów w sektorze produkcji. Nieco mniej zarabiają członkowie zarządów firm handlowych, a najmniej zarządzający w sektorze usług. Zarobki najwyższego managementu w sektorze produkcji zawsze znacznie odstają od wynagrodzeń w pozostałych branżach. Inaczej jest z kierownikami, którzy w każdym z sektorów zarabiają podobne.
Jak w tym roku będzie kształtować się wysokość podwyżek dla kadry zarządzającej? Na pewno zauważalne różnice pojawią się na poziomie zarządu, gdzie po braku podwyżek w roku ubiegłym, w tym firmy planują podnieść wynagrodzenie średnio o 2 proc. Na poziomie dyrektorów i kierowników podwyżki wyniosą około 3,3 proc., co oznacza lekki spadek w porównaniu z 2010 r.
Łukasz Pich,
Product Manager Advisory Group TEST Human Resources
Zarobki kadry kierowniczej w 2010 r. (średnia miesięczna płaca)
| Zarząd | 23 791 zł |
| Dyrektorzy | 14 746 zł |
| Kierownicy | 8607 zł |
| | |
| | Firmy zagraniczne | Firmy polskie |
| Zarząd | 27 415 zł | 16 950 zł |
| Dyrektorzy | 16 104 zł | 12 213 zł |
| Kierownicy | 9089 zł | 7 347 zł |
| | Firmy zatrudniające powyżej 500 osób | Firmy zatrudniające od 100 do 500 osób | Firmy zatrudniające do 100 osób |
| Zarząd | 30 137 zł | 25 090 zł | 15 972 zł |
| Dyrektorzy | 16 903 zł | 13 984 zł | 11 110 zł |
| Kierownicy | 9202 zł | 8183 zł | 7437 zł |
| | Produkcja | Usługi | Handel |
| Zarząd | 26 778 zł | 16 613 zł | 20 943 zł |
| Dyrektorzy | 15 830 zł | 12 839 zł | 12 648 zł |
| Kierownicy | 8882 zł | 8153 zł | 8025 zł |
źródło: Raport Płacowy Advisory Group TEST Human Resources