Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.
Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) – dalej u.u.w., za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Szczegółowe zasady postępowania powypadkowego określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) – dalej r.u.o.p.w.
Zobacz także: Czy można dokonać korekty protokołu powypadkowego?>>
Ustalenie przyczyny wypadku
W myśl § 4 r.u.o.p.w., okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy (lub inny przedstawiciel pracowników, jeżeli w danym zakładzie pracy nie funkcjonuje społeczna inspekcja pracy). Zespół ten, po ustaleniu przyczyn i okoliczności zdarzenia, powinien sporządzić – nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Jeżeli członkowie zespołu powypadkowego nie mogą dojść do porozumienia, to jeden z nich, zgodnie z § 10 ust. 1 r.u.o.p.w., ma prawo złożyć do protokołu powypadkowego zdanie odrębne, które powinien uzasadnić (w takim przypadku o treści protokołu powypadkowego decyduje pracodawca).
Protokół, po zapoznaniu z nim poszkodowanego, powinien zostać przedstawiony do zatwierdzenia pracodawcy, który zgodnie z § 13 ust. 1 r.u.o.p.w., powinien go zatwierdzić nie później niż w terminie 5 dni od dnia jego sporządzenia.
Zobacz także: Protokół powypadkowy rozstrzyga czy badane zdarzenie jest wypadkiem przy pracy>>
Zgodnie z § 13 ust. 2 r.u.o.p.w. pracodawca może zwrócić niezatwierdzony protokół powypadkowy, w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy, jeżeli do treści protokołu zostały zgłoszone zastrzeżenia przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika albo protokół nie odpowiada warunkom określonym w r.u.o.p.w.
W takiej sytuacji zespół powypadkowy ma 5 dni na dokonanie wyjaśnień i uzupełnień, oraz sporządzenie nowego protokołu powypadkowego, do którego powinien dołączyć również wcześniejszy protokół, ten, którego nie zatwierdził pracodawca.
Jak wynika z powyższego, teoretycznie pracodawca może zwrócić niezatwierdzony protokół powypadkowy w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy, jedynie w następujących przypadkach:
- gdy do treści protokołu zostały zgłoszone zastrzeżenia przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika,
- gdy występują rozbieżności zdań członków zespołu powypadkowego,
- gdy protokół nie odpowiada warunkom określonym w przepisach r.u.o.p.w.
Biorąc pod uwagę fakt, że zgodnie z art. 23711 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., pracownik służby bhp pełni jedynie funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp, a za stan bhp – zgodnie z art. 207 § 1 k.p. – odpowiada pracodawca, pracownik służby bhp nie może narzucać pracodawcy swojej woli i działać niezgodnie z jego intencją.
Jeżeli więc pracodawca, mając po temu swoje powody, nie chce uznać zdarzenia za wypadek przy pracy, to pracownik służby bhp powinien właśnie w taki sposób sporządzić protokół powypadkowy, a ewentualnie drugi członek zespołu powypadkowego (przedstawiciel pracowników – społeczny inspektor pracy) może złożyć zdanie odrębne, które będzie stanowiło załącznik do protokołu.
Jeżeli poszkodowany w danym zdarzeniu pracownik nie zgodzi się z postanowieniem pracodawcy o nieuznaniu tego zdarzenia za wypadek przy pracy, to i tak będzie mógł skorzystać z drogi sądowej w celu dochodzenia swoich praw.
Zobacz także: Jakie należy podjąć kroki, jeśli poszkodowany nie zgadza się z treścią protokołu powypadkowego?>>
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.