Pracownik ma prawo odwołać się od krzywdzącej oceny

Dwa razy Sąd Najwyższy musiał się zająć sprawą urzędniczki ośrodka pomocy społecznej, ktra odwoływała się od negatywnej oceny swojej pracy. Taką notę dostała po raz pierwszy po 17 latach pracy, gdy zmieniło się kierownictwo placwki, w ktrej była zatrudniona. Choć odwoływała się od opinii, jej pracodawca twierdził, że nie ma na to trybu. Urzędniczka poszła więc do sądu szukać rozwiązania. Sąd Najwyższy orzekł, że może walczyć o sprawiedliwą ocenę swojej pracy.

Pierwszy wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 2009 r. (sygn. II PK 226/08), dający możliwość pracownikom samorządowym odwoływania się od negatywnej oceny okazał się precedensem wskazującym procedurę odwoławczą, ale tylko teoretycznie. Mimo, że SN w skardze kasacyjnej przyznał rację urzędniczce i przekazał Sądowi Okręgowemu w Opolu sprawę do ponownego rozpoznania wraz z wytycznymi co do rozstrzygnięcia, ten odmówił jej prawa do odwołania się od negatywnej opinii. Argumentował to tym, że choć formalnie urzędniczka ma takie uprawnienie, to jednak w przepisach brakuje podstaw do zmiany oceny. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu podtrzymał to rozstrzygnięcie.

Urzędniczka nie złożyła broni i ponownie wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. SN skrytykował sądy powszechne za nierozpatrzenie sprawy mimo wydanych wiążących wskazówek oraz za nierozpoznanie sprawy merytorycznie. W wydanym 6 kwietnia 2011 r. wyroku SN przypomniał, że konstytucyjnym prawem każdego obywatela wynikającym z art. 45 ustawy zasadniczej jest sprawiedliwe i jawne rozpatrzenie sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Sama procedura ocen pracowników samorządowych ma swoją specyfikę. Pierwotnie była przeprowadzana według rozporządzenia z 13 marca 2007 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania ocen kwalifikacyjnych pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 55, poz. 361 z późn. zm.). Po uchyleniu rozporządzenia w 2008 r. kryteria oceny są ustalane samodzielnie przez urząd. Mimo to, w razie odwołania pracownika od oceny sąd ma obowiązek sprawdzenia, czy nie została wystawiona w sposób tendencyjny, niemerytoryczny, co oznacza jej niezgodność z prawem. Trudno odmówić pracownikowi prawa do odwołania, skoro negatywna opinia rzutuje na jego karierze zawodowej. Ciężar udowodnienia niesprawiedliwości i niezgodności z prawdą oceny ciąży na prawniku. Jest to bardzo trudne, bo nie wystarczy wykazanie uchybień i porównanie negatywnej noty z poprzednimi lub samo twierdzenie pracownika, że został niesprawiedliwie sklasyfikowany. Tłem do oceny opinii przez sąd mogą być oceny pozostałych pracowników, którzy wykonują podobną pracę i mają podobne obowiązki do powoda. Wtedy to pracodawca będzie musiał wytłumaczyć, jakie kryteria oceny zastosował i że nie dyskryminuje źle ocenionego pracownika. A zatem, mimo że sąd nie może ocenić pracy pracownika, to jednak może jednak orzec o uchyleniu oceny, jeśli jest niezgodna z prawem.(sygn. akt II PK 274/10)