Czy pracownik-ojciec może złożyć wniosek o urlop ojcowski w dniu urodzenia dziecka?
Czy ZUS wypłaci zasiłek ojcowski od pierwszego dnia określonego we wniosku tj. od momentu urodzenia dziecka?
Pracodawca i pracownik jest świadom, że pracownik ma prawo do urlopu ojcowskiego dopiero po 7 dniach od złożenia wniosku, ale chce iść na rękę pracownikowi i wyraża zgodę od momentu złożenia wniosku tj. od pierwszego dnia, jeśli jest to możliwe według ZUS. Pracownik nie wie dokładnie kiedy urodzi się dziecko (planowany termin porodu 15 października), jednak o tym, że chce korzystać z uprawnienia od dnia porodu informuje już teraz, a pracodawca wyraża zgodę.
 
Odpowiedź: złożenie przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu ojcowskiego w terminie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu ma ten skutek, że pracodawca nie ma obowiązku uwzględnienia tego wniosku. Jeżeli jednak pracodawca zgodzi się na rozpoczęcie ZUS nie powinien odmówić wypłaty zasiłku macierzyńskiego.
 
 
Uzasadnienie: Pracownik-ojciec wychowujący dziecko przysługuje urlop ojcowski w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej jednak niż: 1) do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo 2) do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia - art. 1823 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. Udzielenie urlopu ojcowskiego przez pracodawcę następuje na pisemny wniosek pracownika, który powinien być złożony w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Złożony w tym trybie wniosek o urlop ojcowski pracodawca ma obowiązek uwzględnić (art. 1823 § 2 k.p.). Wydaje się, że zastrzeżenie, iż wniosek o urlop ojcowski powinien być złożony w terminie nie krótszym niż 7 dni zostało uczynione w interesie pracodawcy i złożenie go w terminie krótszym sprawia, że pracodawca nie ma obowiązku udzielenia urlopu ojcowskiego w terminie wnioskowanym przez pracownika. W konsekwencji należy przyjąć, że pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu ojcowskiego także wówczas, gdy stosowny wniosek został złożony przez pracodawcę w terminie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.

Za okresu ustalonym przepisami k.p. jako okresu urlopu ojcowskiego pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego - art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie chorobowy i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 159 z późn. zm.) – dalej u.ś.p. Dowodami stanowiącymi podstawę przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownikowi za okres ustalony przepisami k.p. jako okres urlopu ojcowskiego są: 1) skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub odpowiednio prawomocne postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka lub ich kopia potwierdzona przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem, 2) oświadczenie ubezpieczonego, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został pobrany z innego tytułu - § 20 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1594).

Tym samym uzasadniony jest wniosek, że złożenie przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu ojcowskiego w terminie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu ma ten skutek, że pracodawca nie ma obowiązku uwzględnienia tego wniosku. Jeżeli jednak pracodawca zgodzi się na rozpoczęcie urlopu ojcowskiego już w dniu porodu, ZUS nie powinien odmówić wypłaty zasiłku macierzyńskiego.