Pracodawca nie może się uchylić od obowiązku wypłaty minimalnego wynagrodzenia za pracę

Jakie są sankcje za nieprzestrzeganie zasad dotyczących minimalnego wynagrodzenia?

Odpowiedź: jeżeli pracodawca nie wypłaca pracownikowi należnego wynagrodzenia wraz z ustawowymi odsetkami, to pracownikowi przysługuje roszczenie o zapłatę przed sądem pracy. Jednocześnie, uchylanie się przez pracodawcę od wypłaty wynagrodzenia stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy i może stanowić przyczynę rozwiązania przez pracownika umowy w trybie natychmiastowym. Co więcej, jeżeli sytuacja przykładowo dotyczyłaby jednego z kilku pracowników, którym przysługuje wynagrodzenie minimalne (w 2014 r. - 1680 zł), to można rozważyć również naruszenie przez pracodawcę przepisów o równym traktowaniu w zatrudnieniu.

Z kolei, z perspektywy przepisów prawa karnego pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi co najmniej kwoty minimalnego wynagrodzenia na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. podlega karze grzywny w wysokości od 1.000 zł do nawet 30.000 zł. Dodatkowo, w sytuacji gdyby pracodawca w sposób długotrwały uchylał się od obowiązku wypłaty minimalnego wynagrodzenia grozi mu odpowiedzialność karna określona w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) - dalej k.k., tj. obowiązek zapłaty grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

Dodatkowo, warto nadmienić, iż w praktyce takie właśnie zachowanie pracodawcy, które w oczywisty sposób stanowi naruszenie przepisów prawa może skutkować wszczęciem kontroli przez PiP.

Uzasadnienie: niewypłacanie przez pracodawcę wynagrodzenia, którego wysokość wynika z przepisów prawa, daje pracownikowi możliwość wystąpienia z powództwem o zapłatę na drogę procesu cywilnego przed sądem pracy. W przypadku przegranej – której prawdopodobieństwo graniczy z pewnością, ponieważ płaca minimalna jest uprawnieniem zagwarantowanym ustawowo, pracodawca zostanie dodatkowo obciążony kosztami postępowania.

Z kolei, art. 55 § 1¹ k.p. stanowi, iż pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym, także wtedy gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Wypowiedzenie umowy o pracę w trybie natychmiastowym nie wyklucza roszczenia o zapłatę wynagrodzenia. Pracownik może skorzystać z obu środków.

W przypadku nieprzestrzegania przez pracodawcę przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia, zastosowanie mają również sankcje wynikające z przepisów prawa karnego. I tak:

- art. 282 §1 pkt 1 k.p., który stanowi, że kto, wbrew obowiązkowi nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

- art. 218 § 1a k.k. stanowi, iż kto, wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

Ponadto, konsekwencją sprzecznego z prawem postępowania pracodawcy może być przeprowadzenie kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy. Kontrola taka zazwyczaj ma miejsce po zgłoszeniu nieprawidłowości przez osobę trzecią np. pracownika zakładu pracy. W wyniku ustaleń dokonanych w toku kontroli inspektor pracy może wydać decyzję m.in. nakazującą pracodawcy wypłacenie zaległego wynagrodzenia. Nakaz taki podlega natychmiastowemu wykonaniu.