Zgodnie z art. 304 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy:
- osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
- osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.
Obowiązek ten dotyczy również przedsiębiorców niebędących pracodawcami, organizujących pracę wykonywaną przez osoby fizyczne:
- na innej podstawie niż stosunek pracy,
- prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą.
Dodatkowo, w razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby niebiorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom.
Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy powinien być realizowany przede wszystkim przez:
- odpowiednie organizowanie pracy;
- zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolę wykonania tych poleceń,
- reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników;
- rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
- uwzględnienie ochrony zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;
- zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
- zapewnienia wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy.
Gdy pracownicy różnych firm wykonują prace na terenie innego pracodawcy, często dochodzi do sytuacji, w których następuje rozmycie odpowiedzialności związanej z zapewnieniem właściwych warunków bhp. Przywołane poniżej regulacje mają na celu uporządkowanie tych kwestii i w sposób dość precyzyjny określają wymagania względem pracodawców. Gdy na danym terenie pracują pracownicy zatrudnienie przez różnych pracodawców, pracodawcy ci są obowiązani:
- współpracować ze sobą,
- wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bhp wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu,
- ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników.
- informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac.
Kolejnym obowiązkiem pracodawcy, na którego terenie wykonują prace pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, zgodnie z art. 208 § 3 k.p., jest dostarczenie pracodawcom, w celu przekazania pracownikom, informacji dotyczących:
- zagrożeń dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym zasad postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników,
- działań ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa w pkt 1,
- pracowników wyznaczonych do:
- a) udzielania pierwszej pomocy,
- b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.