Ogólne przepisy bhp nie określają górnej granicy temperatury, w jakiej może być wykonywana praca, choć latem temperatura zewnętrzna przekracza niejednokrotnie 30°C, co może narazić pracowników na tzw. stres gorący. Dotyczy to nie tylko hutników, piekarzy i pracowników zajmujących się wypalaniem ceramiki budowlanej, gdzie wydzielanie ciepła wynika z procesu produkcyjnego, ale również osób zatrudnionych w nieklimatyzowanych zakładach pracy i obiektach użyteczności publicznej.
Mikroklimat gorący
Praca w wysokiej temperaturze określana jest jako praca w mikroklimacie gorącym i jest zaliczona do prac w warunkach szkodliwych, zaś mikroklimat gorący, jako czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowisku pracy, podlega badaniom i pomiarom. Jest on charakteryzowany przez wskaźnik obciążenia termicznego WBGT oznaczany w stopniach Celsjusza. Wartość dopuszczalna tego wskaźnika uzależniona jest od wydatku energetycznego związanego z wykonywana pracą, prędkości przepływu powietrza oraz dostosowania się pracownika do określonych warunków mikroklimatu gorącego.
W celu zapewnienia właściwych warunków pracy w pomieszczeniach powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz występowania zanieczyszczeń stałych i gazowych. Dlatego bardzo ważną sprawą jest sprawne funkcjonowanie w pomieszczeniach pracy odpowiedniej wentylacji.
Pracodawca, nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166) jest obowiązany do wykonania badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy. Pomiary te powinno przeprowadzić akredytowane laboratorium, ponieważ temperatura w pomieszczeniach pracy uzależniona jest od wielu czynników, takich jak prędkość przepływu powietrza (wentylacja) i jego wilgotność oraz wpływ promieniowania innych źródeł ciepła, np. z instalacji technologicznych oraz maszyn i urządzeń technicznych.
Ze względu na szkodliwe działanie na organizm mikroklimatu gorącego szczególnej ochronie podlegają pracownicy młodociani oraz kobiety w ciąży i w okresie karmienia. Pracownicy młodociani w wieku powyżej 17 lat, pracujący w mikroklimacie gorącym do wartości 26°C wskaźnika obciążenia termicznego WBGT, mogą wykonywać pracę do 3 godzin na dobę, pod warunkiem zachowania norm wydatku energetycznego. Ponadto pracodawca jest zobowiązany zapewnić młodocianym na stanowiskach pracy dostateczną ilość odpowiednich napojów i dziesięciominutowe przerwy po każdych pięćdziesięciu minutach pracy.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Bezpieczeństwo i higiena pracy. Pytania i odpowiedzi
|
Zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. Nr 200, poz. 2047 z późn. zm.) zakazana jest praca młodocianych w pomieszczeniach, w których temperatura powietrza przekracza 30°C, a wilgotność względna powietrza 65%, a także w warunkach bezpośredniego oddziaływania otwartego źródła promieniowania.
Podobnie, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.) ochroną prawną objęte są również kobiety w ciąży lub karmiące piersią. Wzbroniona jest im praca w warunkach, w których wskaźnik PMV (ocena średnia) jest większy od 1,5. Wskaźnik PMV oparty jest na równowadze cieplnej ciała ludzkiego. Zalecane warunki komfortu występują wówczas, gdy wskaźnik PMV mieści się w zakresie od -0,5 do +0,5 PMV. Ponadto kobietom w ciąży i w okresie karmienia wzbroniona jest praca w środowisku pracy, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15°C.
Obowiązki pracodawcy
Pracodawca ma obowiązek zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje. Nie ma tu znaczenia, w jakich warunkach pracują pracownicy, ponieważ nie są to napoje profilaktyczne. Natomiast pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych (art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) należy zapewnić oprócz wody inne napoje. Pojęcie "warunków szczególnie uciążliwych" dotyczy środowiska pracy, w którym występują określone czynniki szkodliwe i uciążliwe, a takim jest środowisko gorące. Pracodawca ma więc obowiązek zapewnić napoje pracownikom zatrudnionym w warunkach gorącego mikroklimatu:
- przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet;
- na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C;
- przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej 25°C, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25°C.
W czasie pracy w wysokiej temperaturze pracownicy tracą z potem około 0,5-1,0 litra na godzinę, w zależności od wysiłku fizycznego. Pocenie powoduje utratę wody i soli mineralnych w organizmie, co może być przyczyną zaburzeń w gospodarce energetycznej pracownika. Wysoka temperatura otoczenia może spowodować omdlenie cieplne, kurcze cieplne, wyczerpanie i udar. Stąd też pracownicy powinni pić napoje często w małych porcjach. Należy zaznaczyć, że ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Przyjmuje się, że w skład napoju powinno wchodzić 1g soli, 1g witaminy C oraz dodatki smakowe na 1 litr napoju. Ilość napojów zależy od potrzeb pracowników i nie obowiązują tu żadne limity.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.