Ustawodawca w art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia nieodpłatnie pracownikom zatrudnionym w szczególnie uciążliwych warunkach odpowiednie posiłki i napoje. Rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, które powinny spełnić, a także przypadki i warunki ich wydawania określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Również rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – dalej r.o.b.h.p. – zawiera pewne regulacje dotyczące profilaktycznych posiłków i napojów.

Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać profilaktyczne posiłki i napoje oraz zasady ich wydawania ustala pracodawca w porozumieniu z organizacją związkową, a jeśli nie ma jej w zakładzie to ustaleń dokonuje sam po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.

Posiłki regeneracyjne dla pracowników fizycznych

Na podstawie art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych dokumentem uściślającym warunki i terminy wydawania posiłków jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279).
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie posiłki:

  • 1. Przez cały rok jeśli prace pracownika:
    • a) związane są z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal, (8374 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet,
    • b) związane są z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10°C lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25°C,
    • c) odbywają się pod ziemią.

Zobacz takżę: Wydatek energetyczny a obciążenie termiczne na stanowisku pracy>>

  • 2. Od 1 listopada do 31 marca jeśli prace pracownika:
    • a) związane są z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym; za okres zimowy uważa się okres od dnia 1 listopada do dnia 31 marca.
  • 3. Sporadycznie jeśli prace pracownika związane są z usuwaniem skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.

Zobacz także: Napoje wydawane pracownikom powinny być wzbogacone w sole mineralne i witaminy>>

Posiłki wydawane ze względów profilaktycznych w formie jednego dania gorącego powinny zawierać około 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów, 15% białek oraz posiadać wartość kaloryczną około 1000 kcal.
Jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:

  • a) korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
  • b) przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów

Posiłki powinny być wydawane w czasie regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po 3-4 godzinach pracy. Pracodawca powinien zapewnić zachowanie odpowiednich warunków higieniczno - sanitarnych przygotowywania oraz spożywania posiłków i napojów.
Pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.