1. Podjęcie pierwszej pracy

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, pracownik podejmujący po raz pierwszy w swym życiu zawodowym pracę nabywa prawo do pierwszego urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru przysługującego mu po przepracowaniu roku. Taki sposób nabywania prawa do pierwszego urlopu obowiązuje w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik podjął pierwszą pracę. Istotą tego przepisu jest to, że pracownik z końcem pierwszego miesiąca zatrudnienia może skorzystać z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 1/12 wymiaru przysługującego mu po przepracowaniu roku (20 dni).

Przykład obliczenia 1

Pracownik rozpoczął pierwszą pracę w dniu 1 kwietnia 2017 r. na podstawie umowy na czas określony do 31 lipca 2017 r. Prawo do pierwszego urlopu w wymiarze 2 dni (1/12 z 20 dni) nabędzie z dniem 30 kwietnia. Następnie z upływem każdego miesiąca pracy (31 maja, 30 czerwca, 31 lipca) nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego.

Kodeks pracy stanowi, że pracownik nabywa prawo do pierwszego w życiu zawodowym urlopu wypoczynkowego z upływem miesiąca zatrudnienia.

Jest to więc nabywanie urlopu „etapami” – do końca roku kalendarzowego, w którym pracownik podjął pierwszą pracę nabywa on wielokrotnie prawo do urlopu.

Ta zasada obowiązuje również w przypadku pracownika podejmującego pierwszą pracę, a następnie nawiązującego jednocześnie stosunek pracy z innym pracodawcą.

Przykład obliczenia 2

Pracownica podjęła pierwszą pracę w dniu 1 lutego 2017 r. Następnie w dniu 17 maja 2017 r. nawiązała umowę o pracę na 3-miesięczny okres próbny z innym pracodawcą. Prawo do pierwszego urlopu, zarówno u pierwszego jak i u drugiego pracodawcy nabędzie po przepracowaniu u każdego z nich miesiąca pracy, a więc w pierwszym zatrudnieniu 28 lutego 2017 r., a w drugim 16 czerwca 2017 r.

Nieosiągnięcie przez pracownika miesięcznego okresu zatrudnienia w roku kalendarzowym, w którym podjął pierwszą w życiu zawodowym pracę powoduje, że nie nabywa on w ogóle prawa do urlopu wypoczynkowego.

Istotne jest, że urlop przysługuje z upływem miesiąca pracy, a nie miesiąca kalendarzowego. Jeżeli pracownik zostanie zatrudniony pierwszego dnia miesiąca, to miesięczny okres zatrudnienia upływa z ostatnim dniem tego miesiąca, np. pracownik został zatrudniony 1 kwietnia, to miesiąc pozostawania w zatrudnieniu upływa 30 kwietnia.

W praktyce często jednak zdarza się, że pracownik rozpoczyna pracę w trakcie danego miesiąca, np. od połowy miesiąca, wtedy ustalenie terminu upływu miesiąca pracy mającego wpływ na nabycie prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego następuje z upływem dnia w następnym miesiącu kalendarzowym, który datą poprzedza dzień nawiązania stosunku pracy.

Przykład obliczenia 3

Pracownik rozpoczął pierwszą pracę 15 marca 2017 r. Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 1/12 wymiaru przysługującego mu po przepracowaniu roku nabędzie z dniem 14 kwietnia tego roku.

Jeżeli pracownik pozostaje u jednego pracodawcy w stosunku pracy przez część miesiąca, a następnie dochodzi do rozwiązania umowy o pracę i nawiązania kolejnego stosunku pracy z innym pracodawcą, wtedy miesięczny okres zatrudnienia uprawniający do nabycia prawa do pierwszego urlopu ustala się z upływem 30 dni zatrudnienia.

Przykład obliczenia 4

Pracownik pozostawał w zatrudnieniu od 1 do 15 stycznia 2017 r., a następnie od 4 maja. Miesięczny okres zatrudnienia uprawniający do pierwszego urlopu wypoczynkowego upłynie 18 maja 2017 r. czyli 30 dnia pracy.

Kodeks pracy przewiduje dwa wymiary urlopu wypoczynkowego:

  • 20 dni po przepracowaniu mniej niż 10 lat oraz
  • 26 dni dla pracowników legitymujących się co najmniej 10-letnim stażem pracy. Nadal do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wliczane są okresy zakończonej nauki w szkołach (art. 155 k.p.).

2. Prawo do kolejnych urlopów

Prawo do kolejnych urlopów wypoczynkowych pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym, jeżeli oczywiście w tym czasie pozostaje w zatrudnieniu. Ten kto rozpocznie pracę w 2017 r., prawo do kolejnego urlopu, już w pełnym wymiarze, nabędzie z dniem 1 stycznia 2018 r. i to niezależnie od tego w jakim miesiącu 2017 r. rozpoczął zatrudnienie: w styczniu, maju czy październiku. Warunkiem jest pozostawanie w tym dniu w zatrudnieniu.

Przykład obliczenia 5

Pracownica rozpoczęła pierwszą pracę 1 maja 2017 r. Prawo do kolejnego urlopu nabędzie z dniem 1 stycznia 2018 r., pod warunkiem oczywiście, że w tym dniu będzie nadal zatrudniona.