Państwowa Inspekcja Pracy upomni i nakaże

Sejm uchwalił obszerną nowelizację ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Zmiany wprowadzają ulgowe traktowanie przedsiębiorcw rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej, ale jednocześnie dają inspektorom nowe możliwości oddziaływania na zakład pracy.

Głównym celem nowelizacji było odformalizowanie procedur kontrolnych i umożliwienie inspektorom stosowanie środków prawnych adekwatnych do zagrożenia i naruszenia przepisów.

Potrzebę zmian wywołały ciągle niezadowalające statystyki wypadków przy pracy, jak i nadmierne zjawisko naruszania przepisów o zatrudnianiu pracowników, czasie pracy i wypłacie świadczeń pracowniczych.

Po zmianach, inspektorzy mogą podejmować działania prewencyjne podczas kontroli prowadzonej po raz pierwszy u pracodawcy, o ile nie stwierdzą bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników, a kontrolowany przedsiębiorca wykaże zainteresowanie realizacją uzgodnionych przedsięwzięć. PIP została wyposażona więc w nowy środek prawny – polecenie, który będzie mógł być stosowany zamiast dotychczasowego wystąpienia. Inspektor wyda go też w formie ustnej - w odniesieniu do naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Taki środek będzie mógł być stosowany w razie drobnych nieprawidłowości, które mogą być usunięte w trakcie lub niezwłocznie po kontroli. Wydanie ustnego polecenia zostanie zapisane w protokole, wraz z terminem usunięcia naruszenia. Przedsiębiorca, podobnie jak przy decyzjach pisemnych, musi poinformować inspektora pracy o wypełnieniu polecenia ustnego.

Obecnie Państwowa Inspekcja Pracy ma obowiązek kontroli ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Może też nakazać pracodawcy umieszczenie pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w takich warunkach, wykreślenia go z ewidencji lub sporządzenia korekty wcześniej dokonanego wpisu. Realizacja tych obowiązków była jednak w istotny sposób ograniczona, bo inspektorzy nie mogli robić pomiarów czynników szkodliwych i uciążliwych. Uchwalona nowelizacja daje możliwość inicjowania tych pomiarów  lub nakazanie wykonania takich badań. Realizacja tego zadania może być prowadzona wspólnie we współpracy z państwowymi instytutami badawczymi (np. CIOP).

Zgodnie z nowelą, PIP będzie mogła kontrolować też podmioty świadczące usługi pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego oraz pracy tymczasowej. Dotychczasowy zakres był zbyt wąski i nie pozwalał na kontrole  legalności zatrudnienia. PIP mogła kontrolować tylko pracodawców oraz przedsiębiorców niebędących pracodawcami, na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne.  Praktyka wykazała, że kontrole muszą być przeprowadzane również w podmiotach, które nie mają statusu pracodawcy, ani statusu przedsiębiorcy, jednak powierzają pracę osobom fizycznym.

Po wejściu w życie nowelizacji ustawy, PIP będzie musiała informować powiatowe urzędy pracy o zatrudnieniu bezrobotnego lub powierzeniu mu wykonywania innej pracy zarobkowej. Do tej pory nie musiała tego robić.

Uchwaloną ustawą zajmie się teraz Senat.