W dniu 1 stycznia 2016 r. weszły w życie przepisy art. 1 pkt 3 lit. a) i b) ustawy z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1831 z późn. zm.) – dalej u.z.u.s.u.s., które w istotny sposób zmieniają zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby, które wykonują pracę na podstawie umowy agnacyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
 
  
Po pierwsze, zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, jeżeli będzie spełniał warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów (np. z tytułu wykonywania pracy na podstawie drugiej umowy zlecenia) będzie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług lub z innych tytułów osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę.
 
Po drugie, wyżej przedstawione zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym znajdą zastosowanie także do tych zleceniobiorców, którzy posiadają ustalone prawo do emerytury lub renty.
 
Po trzecie, przepisy u.z.u.s.u.s. nie zmieniają określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 121) – dalej u.s.u.s., zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy. Oznacza to, że zgodnie z art. 18 ust. 3 w zw. z art. 4 pkt 9 i art. 20 ust. 1 u.s.u.s., jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy stanowi przychód z tytułu wykonywania pracy na podstawie tego typu umowy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
 
Po czwarte, od 1 stycznia 2016 r., jeżeli zleceniobiorca będzie jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracy w innej firmie i jego wynagrodzenie z tego tytułu będzie co najmniej równe kwocie minimalnego wynagrodzenia, z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia będzie podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym tylko dobrowolnie, co wynika z art. 9 ust. 1 i 1a u.s.u.s. Nie będzie to jednak dotyczyło przypadku, gdy pomimo to, że umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług jest zawarta z innym podmiotem niż własny pracodawca to praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie wykonywana na rzecz pracodawcy. W takim bowiem przypadku – zgodnie z art. 8 ust. 2a i art. 18 ust. 1a u.s.u.s. – dla potrzeb ubezpieczeń społecznych zleceniobiorca jest traktowany tak, jak pracownik, a przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej jest uwzględniany w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy. Przepis art. 8 ust. 2a u.s.u.s. stanowi bowiem, że za pracownika, w rozumieniu u.s.u.s., uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Natomiast z art. 18 ust. 1a u.s.u.s. wynika, że w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a u.s.u.s., w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.
 
Czy umowy o dzieło oraz zlecenia zawarte ze studentami po 1 stycznia 2016 r. należy oskładkować?
Wchodzące w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. przepisy u.z.u.s.u.s. nie przewidują zmian w zakresie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym przez studentów zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia, tłumaczy Magdalena Kostrzewa.
Zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Nie dotyczy to sytuacji, gdy łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia bądź innej umowy o świadczenie usług lub z innych tytułów osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia. Nowe przepisy nie przewidują zmiany art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121), zgodnie z którym zleceniobiorcy nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat. Nowe przepisy nie zakładają również objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi studentów, którzy wykonują pracę na podstawie umowy o dzieło.

Jakim ubezpieczeniom po 1 stycznia 2016 r. będzie podlegał emeryt wykonujący jednocześnie umowę o prace i umowę zlecenia?

Emeryt będący pracownikiem zatrudniony w zakładzie pracy na umowę o pracę na 1/8 etatu i kwocie brutto 300 zł, w innym zakładzie jest  zatrudniony na umowę zlecenie i zarabia tam 900 zł brutto.

Od 1 stycznia 2016 r. emeryt, który wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia za wynagrodzeniem w wysokości 900 zł i jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem w wysokości 300 zł, jako zleceniobiorca będzie podlegał obowiązkowo także ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, wyjaśnia Piotr Kostrzewa. 

Stosownie do art. 9 ust. 4a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) - dalej u.s.u.s., zleceniobiorca mający ustalone prawo do emerytury lub renty podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy. Okoliczność, iż emeryt pozostaje w stosunku pracy - zgodnie z art. 9 ust. 4b u.s.u.s. - nie wyklucza jednak obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, jeżeli taka umowa została zawarta z własnym pracodawcą bądź praca w jej ramach jest wykonywana na rzecz własnego pracodawcy. Wejście w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. przepisów art. 1 pkt 3 lit. a) i b) oraz pkt 8) ustawy z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1831) w istotny sposób zmienia zasady podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez tych zleceniobiorców, którzy jednocześnie spełniają warunki do podlegania tym ubezpieczeniom z innego tytułu. Zgodnie z nowym przepisem art. 9 ust. 2c u.s.u.s. zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie niższa od minimalnego wynagrodzenia, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie będzie stosowało się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub z innych tytułów będzie osiągała kwotę minimalnego wynagrodzenia. Z nowego brzmienia art. 9 ust. 4a u.s.u.s. wynika, że przepis art. 9 ust. 2c u.s.u.s. stosuje się także do zleceniobiorców mających ustalone prawo do emerytury lub renty. Oznacza to, że od 1 stycznia 2016 r. emeryt, który wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia za wynagrodzeniem w wysokości 900 zł i jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem w wysokości 300 zł, jako zleceniobiorca będzie podlegał obowiązkowo także ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.Z tytułu umowy zlecenia - zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) w zw. z art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) - będzie należna składka na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. 

Jakim ubezpieczeniom podlega zleceniobiorca, który wykonuje dwie umowy zlecenia u innych zleceniodawców?

Zleceniobiorca ma podpisane umowy zlecenia w dwóch firmach. Każda po 1200 zł brutto. Czy z każdej umowy zlecenia może opłacać składki społeczne oraz dobrowolną składkę chorobową?

Do końca 2015 r. tylko z tytułu jednej umowy zlecenia obowiązkowe były ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe i tylko z tej umowy zleceniobiorca mógł być objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Od 1 stycznia 2016 r. z obydwu umów zlecenia są obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, a tym samym z obydwu tych umów zleceniobiorca będzie mógł zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, tłumaczy Magdalena Kostrzewa.

 

Od 1 stycznia 2016 r. zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasada tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług lub z innych tytułów będzie osiągała kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę - art. 1 pkt 3 lit. b i art. 6 ustawy z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Tym samym, jeżeli zleceniobiorca w 2016 r. będzie wykonywał pracę na podstawie dwóch umów zlecenia i z każdej z tych umów będzie otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 1200 zł, obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i wypadkowym będzie objęty z obydwu umów. W konsekwencji taki zleceniobiorca w 2016 r. może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z każdej umowy zlecenia.
Dowiedz się więcej z książki
Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia po zmianach
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 

 
 
 
Jakim ubezpieczeniom od 1 stycznia 2016 r. będzie podlegał emeryt wykonujący dwie umowy zlecenia z wynagrodzeniem poniżej minimalnego?

Czy w przypadku zawarcia od dnia 1 stycznia 2016 r. dwóch umów zlecenia z emerytką na kwoty 220 zł i 230 zł (zakres prac tych umów jest inny) obie umowy zlecenia będą podlegały składkom emerytalno–rentowym?

Od 1 stycznia 2016 r. emerytka, która będzie wykonywała pracę na podstawie dwóch umów zlecenia z wynagrodzenia odpowiednio 220 zł i 230 zł będzie objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznym z tytułu tych dwóch umów, wyjaśnia Piotr Kostrzewa.

Zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie ww. umowy lub z innych tytułów osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Powyższy przepis znajduje zastosowanie także do osób posiadających ustalone prawo do emerytury lub renty, o czym świadczy brzmienie art. 9 ust. 4a u.s.u.s. Jeżeli więc emerytka wykonuje pracę na podstawie dwóch umów zlecenia z wynagrodzeniem odpowiednio w wysokości 220 zł i 230 zł, od 1 stycznia 2016 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym będzie podlegała z obydwu tych umów.