Ocena ryzyka zawodowego leży w interesie wszystkich uczestników procesu pracy

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy patronuje różnorodnym kampaniom na rzecz bezpieczeństwa pracy. Jedną z nich jest europejska kampania dotycząca oceny ryzyka zawodowego w szczególności w mikro- oraz małych i średnich przedsiębiorstwach.

Oceny ryzyka trzeba dokonywać dokładnie i systematycznie, analizując wszystkie aspekty procesu pracy, w celu ustalenia, co mogłoby spowodować uszkodzenie ciała lub uszczerbek na zdrowiu, czy dane zagrożenie można wyeliminować, a jeśli nie - jakie można przedsięwziąć środki zapobiegawcze i ochronne w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia tego zagrożenia. Taka systematyczna identyfikacja zagrożeń, ocena oraz kontrola ryzyka, a także działania prewencyjne i ograniczające występujące zagrożenia, stanowią podstawę systemu „zarządzania ryzykiem" w firmie.
Dlaczego problematyką ta jest zainteresowana Unia Europejska? Przeprowadzona analiza polityki wynikającej z tzw. „dyrektywy ramowej", tj. dyrektywy Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. UE L 183 z 29.06.1989, s. 1 z późn. zm.) wykazała, że istnieje ogólny brak wiedzy o wymaganiach i sposobie przeprowadzania oceny ryzyka, że ocena ryzyka jest często traktowana jako działanie jednorazowe, a nie jako stały element kształtowania warunków pracy, że ryzyko nie jest poddawane analizie i ocenie; nie stosuje się skoordynowanego podejścia do analizy warunków w miejscu pracy, a ocena ryzyka jest formalna i powierzchowna, określa jedynie oczywiste i bezpośrednie ryzyko, nie są uwzględnia natomiast lub ignoruje skutki długotrwałe (na przykład skutki oddziaływania substancji chemicznych). Podczas dokonywania oceny ryzyka rzadko jest uwzględniane ryzyko psychospołeczne oraz związane z organizacją pracy, a wdrażanie środków zaradczych nie jest odpowiednio monitorowane przez pracodawców. W wyniku tej analizy uznano również, że ocena ryzyka powinna stać się częścią zintegrowanego podejścia do zarządzania przedsiębiorstwem.
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy została powołana w 1996 r. i ma swoją siedzibę w hiszpańskim Bilbao. Od tego czasu realizuje misję polegającą na „czynieniu miejsc pracy w Europie bezpieczniejszymi, zdrowszymi i bardziej produktywnymi". Jednym z głównych zadań agencji jest ułatwianie wymiany informacji między Państwami Członkowskimi. Misja agencji jest realizowana głównie poprzez działalność informacyjną, promowanie kultury bezpieczeństwa i zapobiegania ryzyku zawodowemu. Jedną z form tej działalności jest organizowanie i koordynowanie kampanii informacyjnych. Kampanie te w poszczególnych krajach członkowskich są koordynowane przez sieć Krajowych Punktów Centralnych (tzw. „focal point") Agencji. W Polsce rolę Krajowego Punktu Centralnego pełni Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy.
Dotychczas odbyło się kilkanaście takich kampanii inicjowanych przez agencję. Tematyka kolejnych kampanii inicjowanych przez agencję odzwierciedla potrzeby w zakresie bezpieczeństwa pracy, uznane jako priorytetowe dla państw UE. Niedawno przyjęto zasadę, że tematyka kampanii będzie się zmieniać w cyklu dwuletnim, co da możliwość wypracowania bardziej długoterminowej polityki, jej efektywniejszego wdrażania oraz powiązania działań krajowych ze strategicznym celem UE, jakim jest tworzenie kultury zapobiegania ryzyku w całej wspólnocie.
Oczekiwanie, iż sama agencja oraz jej sieć zdołają za pomocą kampanii skutecznie dotrzeć do 25 milionów europejskich małych i średnich przedsiębiorstw i do 220 milionów pracujących w tych przedsiębiorstwach osób, nie jest jednak możliwe do spełnienia. Powodzenie każdej kampanii agencji jest więc zależne od aktywnego wsparcia instytucji współpracujących oraz mediów. Aby siła oddziaływania kampanii wzrastała, w szczególności powinien być ułatwiany dostęp do materiałów i wydarzeń kampanii dla małych i średnich przedsiębiorstw. Stąd też zaangażowanie partnerów stanowi kwestię kluczową zarówno na poziomie UE, jak i na poziomie krajowym.
Cele kampanii doskonale wpisują się też w polski kontekst gospodarczy, a jej tematyka jest zgodna z naszymi potrzebami, wyniki kontroli w obszarze bezpieczeństwa pracy wskazują bowiem jednoznacznie, iż rzetelne przeprowadzenie oceny ryzyka mogłoby przyczynić się w znacznym stopniu do zmniejszenia liczby wypadków przy pracy, a także negatywnych skutków zdrowotnych. Ocena ryzyka zawodowego pozwala zmniejszyć koszty ludzkie, społeczne i ekonomiczne wynikające z niewłaściwego stanu bhp.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.