Obowiązek zapewnienia pracownikom środków higieny osobistej i urządzeń higieniczno-sanitarnych

Zgodnie z art. 233 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) dalej k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne oraz dostarczyć niezbędne środki higieny osobistej. Zarówno liczba urządzeń higieniczno-sanitarnych, jak i ilość oraz rodzaje środków higieny osobistej powinny być dostosowane do liczby pracowników (w tym pracownic) oraz do rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy określonych pracach.

Chodzi tu między innymi o zapewnienie środków do mycia i ręczników oraz urządzeń prysznicowych - jeżeli pracownik po zakończeniu pracy korzysta z prysznica, albo suszarki do rąk lub ręczników papierowych oraz dozowników mydła i umywalek – jeżeli wystarczające jest tylko zapewnienie warunków do umycia rąk. Środki te pracownik powinien otrzymywać w naturze (nie w postaci ekwiwalentu) do stosowania w miejscu pracy.
Ponieważ art. 233 k.p. dotyczy tylko obowiązku zapewnienia tych środków, ich ilość ustala sam pracodawca, który oczywiście powinien uwzględnić stopień narażenia pracowników na zabrudzenie przy wykonywaniu pracy. Najlepiej, jeśli ustalenia w tym zakresie zostaną uzgodnione z przedstawicielstwem pracowników (do czego pracodawca jest zobowiązany przepisem art. 237¹¹ k.p., zgodnie z którym pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy) i zapisane w regulaminie pracy lub innym dokumencie normującym w danym zakładzie pracy problematykę przydziału środków do higieny osobistej.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne powinny znajdować się w budynku, w którym odbywa się praca albo w budynku połączonym z nim obudowanym przejściem, które w przypadku przechodzenia z ogrzewanych pomieszczeń pracy powinno być również ogrzewane. Pomieszczenia z urządzeniami higieniczno-sanitarnymi dla pracowników zatrudnionych na otwartej przestrzeni poza terenem zakładu pracy przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące nie muszą być ogrzewane, a ustępy powinny być wyposażone w szczelne zbiorniki nieczystości. Ustępy powinny być zlokalizowane w odległości nie większej niż 75 m od stanowiska pracy. Odległość ta może być większa jedynie dla pracowników pracujących stale na otwartej przestrzeni, lecz nie powinna przekraczać 125 m od najdalszego stanowiska pracy.
Na każdych trzydziestu mężczyzn zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypadać co najmniej jedna miska ustępowa i jeden pisuar, lecz nie mniej niż jedna miska i jeden pisuar przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Natomiast na każde dwadzieścia kobiet zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypadać jedna miska ustępowa, lecz nie mniej niż jedna miska przy mniejszej liczbie zatrudnionych. W budynkach ustępy powinny być urządzone na każdej kondygnacji, ale jeżeli na kondygnacji pracuje mniej niż dziesięć osób, ustępy mogą znajdować się nie dalej niż na sąsiedniej kondygnacji.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.