We wtorek 27 sierpnia br. odbyły się w Warszawie protesty policjantów przeciwko obniżeniu ze 100 do 80 proc. pensji - zasiłku chorobowego funkcjonariuszy. Ale ze statystyk wynika, że codziennie na L-4 przebywa ok. 6 tys. policjantów. Tymczasem sądy administracyjne uchylają decyzje komendantów policji, którzy obniżają funkcjonariuszom dodatki z powodu nadmiernej liczby zwolnień lekarskich.
Przykładem może być Robert M. policjant z 20 letnim stażem. Był on na pełnopłatnym zwolnieniu lekarskim przez rok i pięć miesięcy i 17 dni od 2008 do 2011 roku. W samym tylko 2009 r. korzystał z 178 dni zwolnienia chorobowego, a w roku następnym - 151 dni. Natomiast w okresie od 8 marca 2011 r. do 30 lipca 2011 r. R. M. przebywał na ciągłym zwolnieniu lekarskim przez 144 dni. Dlatego zdaniem komendanta warszawskiej policji należało funkcjonariuszowi obniżyć o 30 procent dodatek służbowy, tj. z 240 zł do 168 zł. Zdaniem komendanta dodatki do uposażenia przysługują policjantowi za faktyczne wykonywanie obowiązków lub pełnienie służby na stanowisku, nie zaś z tytułu mianowania na określone stanowisko.
Obniżenie dodatku spotkało także Andrzeja C., który w 2011 roku przebywał 100 dni na chorobowym. Wyrok NSA był identyczny jak w sytuacji Roberta M.
Mniejsza dyspozycyjność obniża dodatek
Podstawą prawną obniżenia dodatku był art. 104 ust. 3 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji oraz § 9 ust. 5 w związku z § 8 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego.
Robert M. złożył odwołanie od tej decyzji. Zarzucił jej brak umocowania w obowiązujących uregulowaniach prawnych oraz wniósł o jej uchylenie. Funkcjonariusz przytoczył tezę wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 marca 2011 r. sygn. akt II SA/Wa 1875/10, potwierdzającą okoliczność, iż "przełożony może obniżyć policjantowi uposażenie lub dodatki, gdy zaszły zmiany mające wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość. Taką usprawiedliwioną okolicznością nie jest choroba funkcjonariusza".
Komendant główny częściowo tylko uchylił decyzję - przesunął o kilka miesięcy datę wprowadzenia obniżonego dodatku. Komendant uznał, iż nierealizowanie zadań służbowych przez kilkadziesiąt dni, uzasadniające niższą ocenę wywiązywania się przez policjanta z obowiązków z uwagi na mniejszą ilość wykonywanych zadań w dłuższym okresie czasu oraz zmniejszoną dyspozycyjność, jest zmianą mającą wpływ na wysokość dodatku służbowego. Stanowisko takie podzielone zostało w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sygn. akt II SA/Wa 275/08.
WSA uchyla decyzję
W ocenie WSA, powołane przepisy rozporządzenia nie dawały komendntowi prawa do obniżenia dodatku służbowego przyznanego skarżącemu z uwagi na sytuację w jakiej znalazł się w związku z chorobą. Na zastosowanie powyższych przepisów nie zezwala art. 121 ust. 1 ustawy o Policji, zgodnie z którym w razie choroby, urlopu, zwolnienia od zajęć służbowych oraz w okresie pozostawania bez przydziału służbowego, policjant otrzymuje uposażenie zasadnicze, dodatki do uposażenia o charakterze stałym i inne należności pieniężne należne na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym – z uwzględnieniem powstałych w tym okresie zmian, mających wpływ na prawo do uposażenia i innych należności pieniężnych lub na ich wysokość. Przepis ten ma charakter ochronny, gwarantujący policjantowi zachowanie prawa do uposażenia w pełnej wysokości w okresie, w jakim nie pełni on obowiązków służbowych.
NSA: komendant nie ma racji
Kasację od wyroku WSA złożył komendant główny policji. Jednak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 sierpnia 2013 r. podzielił argumentację sądu I instancji. Sędzia Jolanta Rajska podkreśliła, że tylko zmiana prawa lub indywidualnej sytuacji prawnej funkcjonariusza upoważniałaby do obniżenia dodatku, ale nie zwolnienie chorobowe. Wprawdzie w ust. 2 art. 121 ustawy o Policji, zawarta została delegacja dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych, który może, w drodze rozporządzenia, ograniczyć w całości lub w części wypłatę niektórych dodatków do uposażenia w okresie choroby policjanta. Upoważnienie ma jednak charakter fakultatywny. Minister nie skorzystał do tej pory z tej delegacji ustawowej i nie wydał przepisów wykonawczych, które regulowałoby te kwestie.
Sygnatura akt I OSK 1972/12, I OSK 1914/12, wyroki z 27 sierpnia 2013 r.