CO TO ZA PRAWO?
Wymagania dotyczące oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania albo zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 czerwca 2010 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz. U. Nr 125, poz. 851) – dalej r.o.m.r.p. częściowo wdraża dyrektywę Rady 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992, s. 23 z późn. zm.).
Określono w nim sposób oznakowania pojemników, zbiorników i rurociągów służących do przechowywania, transportu oraz użytkowania substancji i preparatów niebezpiecznych, a także oznakowania miejsc, w których składowane są znaczące ilości substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych. Zgodnie z art. 221 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów chemicznych nieoznakowanych w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację. Dlatego pojemniki i zbiorniki służące do przechowywania substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych i do pracy z nimi oraz widoczne rurociągi zawierające lub służące do transportowania takich substancji lub takich preparatów powinny być oznakowane zgodnie z wymaganiami r.o.m.p.r.
Odstąpienie od oznakowania znakami ostrzegawczymi jest możliwe w przypadku pojemników i zbiorników służących do przechowywania znajdujących się w procesie technologicznym substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych przez krótki czas lub gdy zawartość pojemnika lub zbiornika ulega częstym zmianom. Należy wówczas zapewnić alternatywne środki bezpieczeństwa - w szczególności szkolenia o zagrożeniach stwarzanych przez substancję niebezpieczną lub preparat niebezpieczny w nich przechowywany, zapewniające równorzędny poziom ochrony, a także określić szczegółowo procedury dotyczące napełniania, stosowania i opróżniania tych pojemników i zbiorników.
Znaki ostrzegawcze mogą zostać zastąpione znakami ostrzegawczymi określonymi w załączniku do r.o.m.p.r, przy zastosowaniu tych samych piktogramów oraz uzupełnione dodatkową informacją, dotyczącą w szczególności nazwy substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego, wzoru chemicznego substancji oraz informacją o zagrożeniach stwarzanych przez substancję niebezpieczną lub preparat niebezpieczny. Znaki ostrzegawcze powinny być umieszczone się w widocznym miejscu, w sposób uniemożliwiający ich zniszczenie lub przemieszczenie. Na rurociągach znaki ostrzegawcze należy umieścić w widocznych miejscach, w pobliżu najbardziej niebezpiecznych elementów rurociągu, w szczególności zaworów lub złącz, w odstępach gwarantujących ich właściwą widoczność i czytelność.
Natomiast miejsca, w których substancje lub preparaty niebezpieczne są składowane w znaczących ilościach oznakowuje się znakami ostrzegawczymi określonymi w załączniku do r.o.m.p.r., przy zastosowaniu tych samych piktogramów, chyba że odpowiednia informacja o zagrożeniach stwarzanych przez substancje lub preparaty niebezpieczne zapewniona jest przez oznakowanie opakowań takich substancji lub preparatów.
Znaki ostrzegawcze powinny mieć następujące cechy charakterystyczne: kształt trójkątny, czarny piktogram na żółtym tle z czarnymi krawędziami (żółta część powinna zajmować nie mniej niż 50% powierzchni znaku) oraz dodatkowe ostrzeżenie przed substancjami i preparatami o właściwościach wybuchowych. Załącznik do r.o.m.p.r. zawiera następujące wzory znaków:
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami o właściwościach utleniających;
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami łatwo palnymi lub ostrzeżenie o wysokiej temperaturze;
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami toksycznymi;
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami szkodliwymi lub drażniącymi;
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami żrącymi;
–ogólny znak ostrzegawczy - ostrzeżenie o niebezpieczeństwie.
Magazyny, w których składowane są różnorodne substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne, mogą być oznakowane za pomocą znaku ostrzegawczego "ogólny znak ostrzegawczy - ostrzeżenie o niebezpieczeństwie", określonego w załączniku do r.o.m.p.r.
Znaki ostrzegawcze w miejscach, w których substancje lub preparaty niebezpieczne są składowane w znaczących ilościach powinny być umieszczone w pobliżu miejsca składowania substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych lub w miejscu wejścia na zagrożony teren, w szczególności na drzwiach pomieszczenia, w którym składowane są substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne, jeżeli jest to możliwe na wysokości linii wzroku, bez jakichkolwiek przeszkód pomiędzy znakiem ostrzegawczym a osobą patrzącą, w miejscach dobrze oświetlonych, łatwo dostępnych i widocznych.
Znaki powinny być wykonane z materiałów odpornych na warunki atmosferyczne otoczenia oraz mieć wymiary, barwy i właściwości gwarantujące ich czytelność i zrozumienie. W przypadku gdy znak jest słabo widoczny w naturalnym oświetleniu, należy stosować materiały odblaskowe, farby fosforyzujące lub dodatkowe oświetlenie znaku. Znaki ostrzegawcze powinny być usunięte, gdy przestanie istnieć zagrożenie, którego dotyczą.
Poprzednikiem omawianej regulacji było rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz. U. Nr 61, poz. 552), które utraciło moc z dniem 25 lutego 2010 r. na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 20, poz. 106).
Wymagania dotyczące oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania albo zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 czerwca 2010 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz. U. Nr 125, poz. 851) – dalej r.o.m.r.p. częściowo wdraża dyrektywę Rady 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992, s. 23 z późn. zm.).
Określono w nim sposób oznakowania pojemników, zbiorników i rurociągów służących do przechowywania, transportu oraz użytkowania substancji i preparatów niebezpiecznych, a także oznakowania miejsc, w których składowane są znaczące ilości substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych. Zgodnie z art. 221 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów chemicznych nieoznakowanych w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację. Dlatego pojemniki i zbiorniki służące do przechowywania substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych i do pracy z nimi oraz widoczne rurociągi zawierające lub służące do transportowania takich substancji lub takich preparatów powinny być oznakowane zgodnie z wymaganiami r.o.m.p.r.
Odstąpienie od oznakowania znakami ostrzegawczymi jest możliwe w przypadku pojemników i zbiorników służących do przechowywania znajdujących się w procesie technologicznym substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych przez krótki czas lub gdy zawartość pojemnika lub zbiornika ulega częstym zmianom. Należy wówczas zapewnić alternatywne środki bezpieczeństwa - w szczególności szkolenia o zagrożeniach stwarzanych przez substancję niebezpieczną lub preparat niebezpieczny w nich przechowywany, zapewniające równorzędny poziom ochrony, a także określić szczegółowo procedury dotyczące napełniania, stosowania i opróżniania tych pojemników i zbiorników.
Znaki ostrzegawcze mogą zostać zastąpione znakami ostrzegawczymi określonymi w załączniku do r.o.m.p.r, przy zastosowaniu tych samych piktogramów oraz uzupełnione dodatkową informacją, dotyczącą w szczególności nazwy substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego, wzoru chemicznego substancji oraz informacją o zagrożeniach stwarzanych przez substancję niebezpieczną lub preparat niebezpieczny. Znaki ostrzegawcze powinny być umieszczone się w widocznym miejscu, w sposób uniemożliwiający ich zniszczenie lub przemieszczenie. Na rurociągach znaki ostrzegawcze należy umieścić w widocznych miejscach, w pobliżu najbardziej niebezpiecznych elementów rurociągu, w szczególności zaworów lub złącz, w odstępach gwarantujących ich właściwą widoczność i czytelność.
Natomiast miejsca, w których substancje lub preparaty niebezpieczne są składowane w znaczących ilościach oznakowuje się znakami ostrzegawczymi określonymi w załączniku do r.o.m.p.r., przy zastosowaniu tych samych piktogramów, chyba że odpowiednia informacja o zagrożeniach stwarzanych przez substancje lub preparaty niebezpieczne zapewniona jest przez oznakowanie opakowań takich substancji lub preparatów.
Znaki ostrzegawcze powinny mieć następujące cechy charakterystyczne: kształt trójkątny, czarny piktogram na żółtym tle z czarnymi krawędziami (żółta część powinna zajmować nie mniej niż 50% powierzchni znaku) oraz dodatkowe ostrzeżenie przed substancjami i preparatami o właściwościach wybuchowych. Załącznik do r.o.m.p.r. zawiera następujące wzory znaków:
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami o właściwościach utleniających;
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami łatwo palnymi lub ostrzeżenie o wysokiej temperaturze;
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami toksycznymi;
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami szkodliwymi lub drażniącymi;
–ostrzeżenie przed substancjami i preparatami żrącymi;
–ogólny znak ostrzegawczy - ostrzeżenie o niebezpieczeństwie.
Magazyny, w których składowane są różnorodne substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne, mogą być oznakowane za pomocą znaku ostrzegawczego "ogólny znak ostrzegawczy - ostrzeżenie o niebezpieczeństwie", określonego w załączniku do r.o.m.p.r.
Znaki ostrzegawcze w miejscach, w których substancje lub preparaty niebezpieczne są składowane w znaczących ilościach powinny być umieszczone w pobliżu miejsca składowania substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych lub w miejscu wejścia na zagrożony teren, w szczególności na drzwiach pomieszczenia, w którym składowane są substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne, jeżeli jest to możliwe na wysokości linii wzroku, bez jakichkolwiek przeszkód pomiędzy znakiem ostrzegawczym a osobą patrzącą, w miejscach dobrze oświetlonych, łatwo dostępnych i widocznych.
Znaki powinny być wykonane z materiałów odpornych na warunki atmosferyczne otoczenia oraz mieć wymiary, barwy i właściwości gwarantujące ich czytelność i zrozumienie. W przypadku gdy znak jest słabo widoczny w naturalnym oświetleniu, należy stosować materiały odblaskowe, farby fosforyzujące lub dodatkowe oświetlenie znaku. Znaki ostrzegawcze powinny być usunięte, gdy przestanie istnieć zagrożenie, którego dotyczą.
Poprzednikiem omawianej regulacji było rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz. U. Nr 61, poz. 552), które utraciło moc z dniem 25 lutego 2010 r. na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 20, poz. 106).