Niesubordynacja pracownika

Powołane orzeczenie zapadło w następującym stanie faktycznym. Jerzy i Stanisława H. byli zatrudnieni w spółdzielni mieszkaniowej jako gospodarze budynków. Niestety, sposób wykonywania przez powodów obowiązków pracowniczych - przede wszystkim brak staranności - był wielokrotnie przedmiotem skarg ze strony mieszkańców. Za nienależyte wykonywanie obowiązków odśnieżania i posypywania piaskiem chodników oraz przejść dla pieszych, powód został ukarany karą porządkową. Powodowie wielokrotnie dawali do zrozumienia przełożonym, że nie zamierzają podporządkować się zarządzeniom pracodawcy odnośnie do czasu pracy i innych obowiązków. Zagubili zeszyty usterek, do których były wpisane między innymi polecenia przełożonych nakazujące oczyszczenie krawężników. Powód zachowywał się w sposób arogancki i agresywny w stosunku do przełożonych, członków organów spółdzielni oraz mieszkańców budynku oddanego mu pod opiekę.
Wraz z informacją o podwyższeniu im wynagrodzeń, wszyscy gospodarze domów, w tym powodowie, otrzymali karty obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników, precyzujące warunki pracy (przede wszystkim co do zakresu powierzonych czynności).
Powodowie uznając, że zapisy zawarte w tych kartach stanowią zmianę dotychczasowych warunków pracy, odmówili ich przyjęcia i podpisania, oświadczając jednocześnie, że nie wyrażają zgody na zmianę warunków pracy i płacy. Stwierdzili, że jeżeli pracodawca zamierza dokonać zmiany warunków ich zatrudnienia, domagają się złożenia im wypowiedzenia zmieniającego. Przedstawiciele spółdzielni próbowali doręczyć powodom osobiście pisma zawierające oświadczenia o wypowiedzeniu im dotychczasowych warunków płacy, jednak powodowie odmówili ich przyjęcia i zażądali przesłania listami poleconymi, co pozwany pracodawca uczynił. Po otrzymaniu oświadczeń o wypowiedzeniu im warunków płacy powodowie zdecydowali się na ich przyjęcie, uznając je za korzystne (takie w istocie były).
Jednak po pewnym czasie powodowie ponownie odmówili przyjęcia i podpisania kart obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników. Powód oświadczył przy tym, że nie wyraża zgody na wykonywanie pracy w godzinach wyznaczonych przez pracodawcę (spółdzielnię), a określonych we wspomnianej karcie i poprosił o wypowiedzenie umowy o pracę. W takiej sytuacji doręczono powodom pisma zawierające wypowiedzenie. W uzasadnieniu obu oświadczeń spółdzielnia wskazała, że przyczyną dokonanych wypowiedzeń jest odmowa przyjęcia karty obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracownika, brak woli współpracy z pracodawcą oraz wyrażona przez powodów wola, aby pracodawca wprowadzając zakres obowiązków wypowiedział im umowę o pracę, a także aby byli rozliczani z wykonanej pracy, a nie z czasu pracy.

Sprawa w sądzie

W odpowiedzi Jerzy i Stanisława H. Skierowali sprawę do sądu rejonowego, domagając się przywrócenia do pracy i zasądzenia na ich rzecz od spółdzielni wyrównania z tytułu zaniżonych ich zdaniem wynagrodzeń za jeden rok, w tym wynagrodzeń urlopowych, ekwiwalentu za odzież roboczą i jej pranie, wyrównania premii za okres 5 miesięcy, a ponadto Jerzy H. domagał się zasądzenia na jego rzecz wynagrodzenia za pracę i z tytułu umów zleceń za cały poprzedni rok.
Sąd rejonowy, ustalając wyżej przytoczone fakty, oddalił w całości powództwo przeciwko spółdzielni o przywrócenie do pracy i zapłatę. Ocenił, że wypowiedzenie obojgu powodom umowy o pracę było uzasadnione. Postawę powodów znamionował brak woli podporządkowania się poleceniom pracodawcy. Bezpodstawnie odmówili przyjęcia, podpisania i zastosowania się do wprowadzonych przez pracodawcę kart obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności, które stanowiły jedynie uściślenie i doprecyzowanie wiążących powodów umów o pracę oraz regulaminu pracy i były przejawem przysługującego pracodawcy uprawnienia do organizowania pracy oraz poprawy dyscypliny pracy. Postawa obojga powodów jako pracowników, w szczególności odmowa wykonywania prawidłowo nałożonych na nich obowiązków pracowniczych, manifestowanie braku woli podporządkowania się poleceniom organizacyjnym i porządkowym pracodawcy (np. co do obowiązkowych godzin pracy i podpisywania w określonym miejscu i czasie listy obecności), uzasadniały dokonanie przez spółdzielnię wypowiedzenia umów o pracę.
Rozpoznając apelację obojga powodów, sąd okręgowy zmienił częściowo wyrok sądu rejonowego i zasądził na rzecz powoda kwotę 1,44 zł, a na rzecz powódki kwotę 1,82 zł tytułem odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia w postaci wynagrodzenia uzupełniającego. W pozostałym zakresie sąd okręgowy oddalił apelację powodów, którzy domagali się przywrócenia ich do pracy w pozwanej spółdzielni na poprzednich warunkach oraz zasądzenia na ich rzecz od pozwanej świadczeń różnych wynagrodzeń i ekwiwalentów.
Państwo H. nie dali za wygraną i wnieśli skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, zaskarżając wyrok w całości.
Sąd Najwyższy oddalił skargę. Orzekł, iż kasacja nie ma usprawiedliwionych podstaw, bowiem „odmowa podporządkowania się poleceniom pracodawcy dotyczącym organizacji i sposobu wykonywania umówionego rodzaju pracy stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę.”

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.