Nie będzie łatwo o wysoki zasiłek chorobowy i macierzyński

Kobiety prowadzące działalność gospodarczą, które na krótko przed chorobą lub ciążą założyły firmę i opłacały składkę chorobową od wysokiej podstawy wymiaru nie będą mogły liczyć na wysokie świadczenia z ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa. Tak wynika z propozycji noweli ustawy z o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, którą przygotował minister pracy.

Potrzeba zmian wynika, zdaniem rządu, ze zbyt dużych nadużyć na tym odcinku. Obecne przepisy pozwalają bowiem osobom prowadzącym działalność gospodarczą po uprzednim bardzo krótkim okresie ubezpieczenia chorobowego (1-2 miesiące), z wysoką podstawą wymiaru składki, na korzystanie ze świadczeń chorobowych: zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. W takich wypadkach ich wysokość jest adekwatna do podstawy wymiaru opłaconej składki. Dane ZUS ujawniły zjawisko zakładania działalności gospodarczej przez kobiety w ostatnich miesiącach ciąży i opłacania składki od wysokiej podstawy wymiaru, a potem pobierania odpowiednio wysokiego zasiłku macierzyńskiego. Czas jego wypłaty jest zdecydowanie dłuższy, niż okres opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Rząd uważa, że są to nadużycia, bo firmy są zakładane przede wszystkim w celu nabycia prawa do świadczeń, i chce zmniejszyć tego skalę. Receptą na to ma być zmiana w obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku w razie gdy okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu jest krótszy niż 12 miesięcy przed wystąpieniem o świadczenie.

Podstawa wymiaru świadczenia z ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa będzie zweryfikowana jeśli bizneswoman zadeklarowała podstawę wymiaru składek wyższą od minimalnej, a okres ich opłacania był krótki. W takiej sytuacji zasiłek będzie obliczony od kwoty będącej najniższą obowiązującą podstawą wymiaru składki powiększonej o różnicę pomiędzy zadeklarowanym przychodem w miesiącach ubezpieczenia a najniższą podstawą wymiaru, podzieloną przez 12 miesięcy. Takie rozwiązanie ma na celu uśrednienie podstawy wymiaru składki i w konsekwencji podstawy wymiaru zasiłku.

Rząd twierdzi, że zaproponowany sposób obliczenia podstawy wymiaru zasiłku ograniczy skalę występujących nadużyć, gdyż z tytułu krótkiego okresu ubezpieczenia z wysoką podstawą wymiaru składki nie będą występowały wysokie wypłaty z ubezpieczenia chorobowego. Jednocześnie pozwoli to na uwzględnienie w podstawie wymiaru świadczenia pełnego zadeklarowanego przychodu, przekraczającego najniższą podstawę wymiaru z tym, że uśrednionego na okres 12 miesięcy kalendarzowych.

Rząd powołuje dane ZUS według których stale rośnie liczba przypadków gdzie wypłacono świadczenie osobom prowadzącym działalność pozarolniczą lub osobom z nimi współpracującym na skutek podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, od podstawy wymiaru wyższej niż najniższa. Przeprowadzona w ramach monitoringu analiza danych wykazała, że liczba takich przypadków rośnie z kwartału na kwartał.