W lakierni proszkowej podstawowe zagrożenia to pyły i pola elektrostatyczne. Do oceny narażenia pracowników na pyły niezbędne jest określenie, jakiego rodzaju są to pyły i wykonanie pomiarów ich stężenia, a następnie obliczenie wskaźników narażenia.
Wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) pyłów są określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 817). Pomiary stężeń pyłów powinny być prowadzone z częstotliwością określoną w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166).
W lakierni proszkowej zwykle stosowana jest technologia napylania elektrostatycznego. W związku z tym może występować silne pole elektrostatyczne, przy czym natężenie tego pola zależy głównie od konstrukcji urządzenia napylającego (pistoletu). Stosunkowo małe natężenie, a zatem i małe narażenie występuje, gdy generator wysokiego napięcia jest zainstalowany w rękojeści pistoletu napylającego. Natomiast ekspozycja może być znaczna (natężenie do kilkunastu kV/m, lokalnie do kilkudziesięciu) w przypadku oddzielnego źródła wysokiego napięcia, połączonego z pistoletem przewodem wysokonapięciowym.
Dotychczas mało jest przekonujących dowodów na występowanie szkodliwości związanej z promieniowanie elektrostatycznym. W odróżnieniu od pola elektromagnetycznego, nie wnika ono w głąb ciała człowieka. Przewodnictwo elektryczne warstwy naskórka i skóry, a często także odzieży, jest wystarczająco duże, by skutecznie osłonić wnętrze ciała przed tym typem promieniowania. Także przenikalność elektryczna błon komórkowych jest w zakresie małych częstotliwości na tyle duża, że ekranują one skutecznie wnętrze komórek przed polem elektrostatycznym. Zdecydowana większość badaczy uważa ekspozycję na pola elektrostatyczne za nieszkodliwą dla zdrowia. Dlatego też dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi) (Dz. Urz. UE L 179 z 29.06.2013, s. 1), nie obejmuje pól o częstotliwości mniejszej od 1 Hz, zatem nie obejmuje pól elektrostatycznych.
Silne pole elektrostatyczne może indukować znaczne ładunki elektryczne, których przypadkowe i szybkie rozładowanie, przez kontakt lub przeskok iskry, może inicjować zapłon materiałów palnych i wybuchowych lub rażenie elektryczne ludzi. Najistotniejszym zagrożeniem w lakierniach jest możliwość zainicjowania przez wyładowania elektrostatyczne zapłonu łatwopalnego pyłu, grożącego pożarem i wybuchem. Dlatego wszystkie obiekty metalowe muszą być uziemione, a instalacje wysokiego napięcia mają ograniczony maksymalny prąd wyładowania, w taki sposób, by nie zachodziła możliwość wyładowania iskrowego lub porażenia pracownika. Porażenie elektrostatyczne może być bolesne, ale zazwyczaj nie niesie bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia. Reakcją na porażenie elektrostatyczne mogą być też niekontrolowane odruchy, grożące w niesprzyjających okolicznościach urazami mechanicznymi i innymi następstwami. Stosowana w lakierniach odzież ochronna, w wystarczającym stopniu chroniąca ciało przed bezpośrednim stykiem z przedmiotami przewodzącymi, zazwyczaj zapobiega porażeniom elektrostatycznym. Ważnym aspektem profilaktycznym jest stosowanie ochrony dróg oddechowych, gdyż naelektryzowane cząstki proszku (pyłu) zwiększa skuteczność depozycji (wchłaniania) w drogach oddechowych. Jednak potencjalna szkodliwość tego efektu również nie jest wystarczająco zbadana.
Edward Kołodziejczyk