Nagranie dowodem w sprawach pracowniczych

Wątpliwości co do wartości nielegalnego nagrania rozmowy odpowiednio sterowanej przez nagrywającego nie dyskwalifikują go z góry jako dowodu.Po ostatniej nowelizacji art. 308 k.p.c. nagrania będą nowym środkiem dowodowym, do przeprowadzenia którego sąd będzie stosowałodpowiednio przepisy o dowodachz oględzin idokumentów.

O możliwości wykorzystania nielegalnego nagrania w cywilnym procesie orzekł już wcześniej Sąd Najwyższy w wyroku z 22 kwietnia 2016 r. (II CSK 478/15), w której badał powództwo o uznanie za bezskuteczną umowy sprzedaży nieruchomości za prawie milion złotych.

Sąd Okręgowy odmówił przeprowadzenia dowodu z nagrania, które miało przedstawić rozmowę powoda z notariuszem sporządzającym umowę sprzedaży jako dowód na to , że pozwani wiedzieli iż działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Przyczyną odmowy  było to, że notariusz nie wiedział, że powód go nagrywa.  Sąd uznał, że skoro powód mógł dowolnie manipulować rozmową, to nagranie nie spełniało roli dowodowej.  Odmowa uwzględnienia tego środka dowodowego przesądziła o wyniku procesu, bo sąd oddalił powództwo.  Powód złożył więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego i w nim wygrał.

Czytaj: Ciężar dowodu w krajowym i zagranicznym prawie pracy bez tajemnic

SN zauważył, że sprawa wykorzystania nielegalnych podsłuchów nie jest nowa. W orzeczeniu z 13 listopada 2002 r. (I CKN 1150/00) w sprawie, w której nagranie pochodziło z podsłuchu założonego w cudzym mieszkaniu SN argumentował, że art. 49 Konstytucji zapewnia wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się, obejmującą również tajemnicę rozmowy. Ograniczenie tej wolności może nastąpić jedynie w wypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.  Wyłączenie bezprawności pozyskania informacji z podsłuchu możliwe następuje wtedy, gdy interes którego ochronie ma służyć naruszenie tajemnicy komunikowania się jest odpowiednio ważny.

Natomiast w kwestii dopuszczalności posłużenia się nagraniami w sprawie rozwodowej (wyrok z 25 kwietnia 2003 r. IV CKN 94/01) SN uznał, że wykonanie nagrań bez zgody drugiego rozmówcy nie dyskwalifikuje go  jako dowodu, jeżeli nie  zakwestionowano skutecznie autentyczności materiału i jeśli nie jest to jedyny dowód wykazujący okoliczności istotne w sprawie.

W rozpatrywanej przez SN sprawie niedopuszczalność przeprowadzenia dowodu nagrania czynności przeprowadzonej z notariuszem  mogłaby wynikać również z ochrony tajemnicy notarialnej, przewidzianej w art. 18 § 1 ustawy o notariacie. Zgodnie z nim notariusz jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywane czynności notarialne. Jednakże obowiązek ten ustaje w przypadku składania przez notariusza zeznań w charakterze świadka przed sądem, a miało to miejsce w tej sprawie.

Nowelizacja art. 308 k.p.c. powoduje, że nielegalne nagrania będą mogły być wykorzystane również w procesach pracowniczych.  Odpowiednie zastosowanie do nich przepisów o dowodach  z oględzin i z dokumentów pozwolą zastosować sędziom związane z nimi reguły np. sprawdzenie czy zapis nie został sfałszowany, powołanie do tego biegłego . Sąd powinien brać pod uwagę to, czy rozmówca nie został  zmanipulowany, a jeśli uzna wypowiedź za nieautentyczną – odrzucić taki dowód.