Pojęcia „mobbing” jako pierwszy użył austriacki etnolog Konrad Lorenz w połowie XX w. Obserwował on zwierzęta i zauważył, że grupa zwierząt danego gatunku atakuje pojedynczego osobnika. Następnie, w latach 60. XX w., terminu mobbing użył szwedzki lekarz Peter Paul Heinemann, opisując wrogie zachowania dzieci w szkołach. W 1972 r. ukazała się na rynku pierwsza książka na temat mobbingu. Dotyczyła ona problematyki przemocy grupowej wśród dzieci.
Mobbing, nazywany też tyranizowaniem lub przemocą psychiczną, oznacza powtarzane, nieuzasadnione zachowanie skierowane przeciw pracownikowi lub grupie pracowników, mające na celu prześladowanie, upokorzenie, lekceważenie lub zastraszenie tych osób. Mobbing może obejmować zarówno napaści werbalne, jak i fizyczne, a także działania bardziej wyrafinowane, jak np. izolowanie społeczne. Celem mobbingu może być godność osobista pracownika, jego potencjał zawodowy, cechy fizyczne, rasa lub płeć czy życie prywatne. Sondaże wskazują, że 5% pracowników w Europie (dane z 2005 r.) sygnalizowało, iż było przedmiotem mobbingu (lub działań równoznacznych jak molestowanie, tyranizowanie). W niektórych krajach UE problem ten zgłosiło aż 10-17% pracowników.
Zobacz także: Mobbing, czyli pracodawco płać!>>
Według badaczy „terror psychiczny” albo “mobbing” w życiu zawodowym charakteryzuje się wrogimi, nieetycznymi zachowaniami, które są powtarzane w sposób systematyczny przez jedną lub większą liczbę osób, skierowanymi głównie przeciwko pojedynczej osobie, która w wyniku mobbingu zostaje pozbawiona szans na pomoc i obronę poprzez powtarzające się zachowania mobbujące. Działania te występują bardzo często (przynajmniej raz w tygodniu) i przez dłuższy czas (przynajmniej przez 6 miesięcy).
Mobbing jest czymś dużo gorszym niż pojedynczy akt złego, niesprawiedliwego, potraktowania pracownika. Może, choć nie musi, być równoznaczny ze złą atmosferą w miejscu pracy. Na przykład w bankach, czy sieciach handlowych, stres i mobbing są dosyć często stosowane w procesie zarządzania. Bywa to np. ograniczanie lub utrudnianie ofierze możliwości wypowiadania się, ciągłe przerywanie wypowiedzi, reagowanie na wypowiedzi ofiary krzykiem i wyzwiskami, ciągłe krytykowanie wykonywanej pracy, a także życia osobistego, nękanie przez telefon, stosowanie gróźb ustnych i pisemnych, prezentowanie ofierze poniżających i obraźliwych gestów, stosowanie aluzji i zawoalowanej krytyki oraz brak wypowiedzi wprost wobec ofiary albo np. unikanie przez przełożonego kontaktu z ofiarą, rozmów z nią, w tym ograniczenie możliwości wypowiadania się ofiary oraz ostentacyjne ignorowanie i lekceważenie. Mogą to także być np. działania naruszające wizerunek ofiary (obmawianie, rozsiewanie plotek, ośmieszanie itp.), kwestionowanie podejmowanych przez ofiarę decyzji, przydzielanie zadań bezsensownych, zbyt trudnych albo zadań poniżej kwalifikacji i kompetencji, wydawanie absurdalnych i sprzecznych poleceń, zlecanie prac niedostosowanych do możliwości (np. fizycznych lub kwalifikacji )ofiary itp.
Zobacz także: Coraz mniej szykan w miejscu pracy>>
Zobacz także: Jakiego rodzaju zachowania należy zakwalifikować jako mobbing?>>
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Przeciwdziałanie mobbingowi w miejscu pracy. Poradnik dla pracodawcy
|
@page_break@
Międzynarodowa Organizacja Pracy zdefiniowała mobbing jako obraźliwe zachowanie poprzez mściwe, okrutne, złośliwe lub upokarzające usiłowanie zaszkodzenia jednostce lub grupie pracowników, którzy stają się przedmiotem psychicznego dręczenia. Z kolei Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy określa dręczenie w miejscu pracy jako „powtarzalne, nieuzasadnione zachowania skierowane przeciwko pracownikowi, lub grupie pracowników, które stwarza zagrożenie jego/ich zdrowia i bezpieczeństwa”, przy czym „nieuzasadnione zachowania” - to zachowania, które świadoma i rozsądna osoba, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności, identyfikuje jako spychające ją do roli ofiary, poniżające i naruszające jej godność. Zachowania te mogą cechować działania pojedynczych osób lub grupy, jak również system pracy, który może być wykorzystywany jako narzędzie wiktymizujące pracownika (wiktymizacja oznacza proces stawania się ofiarą, czyli doznanie krzywd i szkód w wyniku czyjegoś działania), poniżające i uwłaczające jego godności. Zagrożenie zaś zdrowia i bezpieczeństwa odnosi się do ryzyka występowania negatywnych konsekwencji doświadczonej przemocy w postaci zaburzeń zdrowia psychicznego.
Zobacz także: Molestowanie seksualne - patologia zachowań, patologia zarządzania>>
Reasumując, mobbing to usystematyzowana forma przemocy psychicznej stosowana wobec ofiary przez osoby z nią współpracujące – jej kolegów, przełożonych lub podwładnych.
Oczywiście jednorazowo lub incydentalnie pojawiające się powyższe zachowania, nie będą jeszcze stanowić mobbingu. O zjawisku mobbingu możemy mówić, gdy dręczenie trwa przez dłuższy czas – według powszechnie przyjętych definicji, jako próg czasowy podaje się minimum 6 miesięcy (w niektórych definicjach minimalny czas występowania działań to 3 miesiące), oraz gdy wyżej wymienione zachowania zdarzają się w tym okresie co najmniej raz w tygodniu.
Zobacz także: Obowiązek przeciwdziałania mobbingowi nie jest obowiązkiem rezultatu>>
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Mobbing. Środki ochrony prawnej
|