W załączniku nr 3 oraz w dziale V r.b.h.p. wymienione zostały rodzaje pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych. Poprzez pomieszczenia higieniczno-sanitarne po zmianach w r.b.h.p., od 6 września 2011 r. należy rozumieć umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ustępy, jadalnie z wyjątkiem stołówek, pomieszczenia do wypoczynku, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników oraz pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej. Jak widać z definicji pomieszczeń higieniczno-sanitarnych wykreślono palarnie.
Ustawodawca w § 3 ust. 2 załącznika nr 3 do r.b.h.p., nakazuje pracodawcy zatrudniającemu do dwudziestu pracowników zapewnienie, co najmniej ustępów i umywalek, a także warunków do higienicznego przechowywania odzieży własnej (domowej), roboczej i ochronnej oraz do higienicznego spożywania posiłków. Ponieważ w przepisie tym nie wskazano pomieszczenia palarni, można było do 5 września 2011 r. przyjąć, że takie pomieszczenie ma obowiązek zapewnić pracodawca w momencie zatrudnienia co najmniej 20 pracowników. Od dnia 6 września 2011 r. pracodawca nie ma już obowiązku zapewnienia pomieszczenia palarni, więc nie ma znaczenia także ilość pracowników ogółem, w tym palących, na terenie zakładu pracy.
Po 6 września 2011 r. powstał więc problem z określeniem czy i gdzie pracownicy mają palić papierosy lub inne wyroby tytoniowe na terenie zakładu pracy.
W celu uniknięcia dyskryminacji palących pracowników zasadnym wydaje się być stwierdzenie, że osoby palące powinny mieć wskazane miejsce przez pracodawcę do palenia. Wymagania w tym zakresie może wskazywać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 stycznia 2003 r. (II SA/Łd 1887/99), który uznał, że wprowadzenie całkowitego zakazu palenia tytoniu jest dyskryminacją palących pracowników. Palacze powinni mieć specjalnie wyznaczone miejsca, w których mogą palić bez szkodzenia niepalącym współpracownikom.
Z drugiej strony, prawa osób niepalących w zakładzie pracy są chronione poprzez art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 z późn. zm.) - dalej u.n.u.t., który zabrania palenia wyrobów tytoniowych poza wyraźnie wyodrębnionymi miejscami na terenie zakładu pracy.
W art. 5 ust. 3 u.n.u.t., wskazano, że właściciel lub zarządzający budynkiem zakładu pracy może ale nie ma obowiązku, wyznaczyć palarnię w pomieszczeniach zakładu pracy. Należy jednakże od razu dodać że palarnia nie będzie traktowana jako pomieszczenie higieniczno-sanitarne.
Analizując wymagania zawarte w art. 5 ust. 1 pkt 4 oraz w art. 5 ust 4 u.n.u.t.,można stwierdzić, że w pomieszczeniach zakładu pracy można wyznaczyć palarnie, ale nie ma takiego obowiązku. W przypadku gdy w pomieszczeniach zakładu pracy nie została zapewniona palarnia, palenie dla pracowników jest dozwolone tylko i wyłącznie poza pomieszczeniami zamkniętymi, a więc na zewnątrz pomieszczeń zakładu pracy.
Na koniec warto dodać, że w przypadku wyznaczenia miejsc na terenie zakładu pracy dla osób palących, miejsca te powinny mieć lokalizację, która zapewniała by ochronę osób niepalących przed dymem tytoniowym.
Co więcej należy także pamiętać, że pracodawca wprowadzając zakaz palenia wyrobów tytoniowych poza pomieszczeniami w budynku, powinien, jeżeli nie zrobił tego właściciel lub zarządzający obiektem, umieścić w widocznych miejscach odpowiednie oznaczenia słowne i graficzne informujące o zakazie palenia wyrobów tytoniowych na danym budynku, a także określić w zrozumiały dla osób palących sposób (np. poprzez oznakowanie) miejsca do palenia, pamiętając o nie stwarzaniu zagrożenia dla osób niepalących.
Miejsca do palenia wyrobów tytoniowych na terenie zakładu pracy
Przepis 105 ust. 1rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.)- dalej r.b.h.p., wskazuje obowiązek po stronie pracodawcy w zakresie zapewnienia pracownikom dostępu do pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana. Jednym z takich pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, które powinno być zapewnione w zakładzie pracy była palarnia, jednakże 6 września 2011 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 173, poz. 1034), w którym zmieniono definicję pomieszczeń higieniczno-sanitarnych wykreślając z niej palarnie. Z dniem 6 września 2011 r. usunięto także z r.b.h.p.,rozdział regulujący wymagania, jakie musząspełniać palarnie.