Prawidłowe przeprowadzenie dochodzenia powypadkowego to zadanie niełatwe nie tylko dla zespołów powypadkowych, w szczególności służby bhp, ale także dla innych organów. Prawidłowość prewencyjnych działań powypadkowych zależy od rzetelnego i pełnego zbadania zaistniałego wypadku oraz ustalenia wszystkich jego przyczyn i okoliczności. Nieustalenie wszystkich przyczyn wypadku lub wskazanie przyczyn nieprawidłowych, czy też błędne wypełnienie statystycznej karty wypadku powoduje, że wyciągane są fałszywe wnioski, a w związku z tym chybiona może być skuteczna prewencja wypadkowa - nie tylko w poszczególnych zakładach, ale i w skali kraju.
Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. Obowiązek ten wynika z § 7 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 1.07.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 105, poz. 870). Od tych czynności rozpoczyna się praca zespołu powypadkowego. Wnikliwe zbadanie miejsca wypadku pozwoli zespołowi powypadkowemu uzyskać precyzyjny materiał dowodowy do protokołu.
Kwalifikacja prawna zdarzenia musi być sformułowana w protokole powypadkowym na podstawie zebranych dowodów. W kwalifikacji prawnej należy stwierdzić, czy zdarzenie spełnia przesłanki definicji wypadku przy pracy, zgodnie z którą za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyna zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.

Zobacz także: Do protokołu powypadkowego dołącza się zapis wyjaśnień poszkodowanego>>

Nagłość zdarzenia nie budzi wątpliwości przy ocenie tego rodzaju zdarzeń, jak np.: upadek pracownika, skaleczenie, porażenie prądem itp. Jednak w praktyce ustalania przyczyn wypadków przy pracy nagłości nie należy rozumieć tak dosłownie. Zgodnie z orzecznictwem SN, okres, w którym powinien zamknąć się przebieg nagłego zdarzenia, aby nie straciło ono charakteru wypadku, jest umowny. Przyjmuje się, że zdarzenie jest nagłe, jeżeli czas działania przyczyny zewnętrznej nie przekracza jednej dniówki roboczej.

Dowiedz się więcej z książki
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 

 


@page_break@

Przyczyną zewnętrzną może być każdy czynnik zewnętrzny, zdolny wywołać szkodliwe skutki. W tym znaczeniu przyczyną zewnętrzną może być nie tylko narzędzie pracy, maszyna, siły przyrody, lecz również czyn (np. napaść) innej osoby, a nawet praca i czynności samego poszkodowanego. Źródłem wypadku może być zarówno przypadek przezeń zawiniony, jak i niezawiniony. Przyczyna wywołująca szkodę na osobie musi być “zewnętrzna”, czyli leżeć poza pracownikiem poszkodowanym - nie będzie więc wypadkiem przy pracy wylew bądź zawał serca, mimo że nastąpi w czasie pracy, jeżeli przyczyna wylewu, zawału tkwiła wyłącznie w organizmie poszkodowanego. Jednakże przyczynie zewnętrznej bardzo często towarzyszy predyspozycja organizmu, która nie tylko powiększa rozmiar skutków wypadku, ale stawia pod znakiem zapytania kwestię, która z przyczyn - „zewnętrzna” czy „wewnętrzna” - była przyczyną istotniejszą.

Zobacz także: Przygotowanie protokołu powypadkowego>>

Przepisy nie wymagają, aby przyczyna zewnętrzna była wyłączną przyczyną zdarzenia, dlatego wystąpienie np. przepukliny, wylewu krwi do mózgu, wypadnięcie dysku, zawał serca itp., mają charakter wypadku przy pracy, jeżeli są wywołane nadmiernym wysiłkiem fizycznym pracownika. Zgodnie z orzecznictwem SN nawet czynności wykonywane w normalnych warunkach przez pracownika o zmniejszonej sprawności – czy to na skutek choroby, czy też postępujących z wiekiem zmian w organizmie – mogą być, zależnie od całokształtu okoliczności, uznane za podjęte przy użyciu nadmiernego (dla danego pracownika) wysiłku. Przykładowo okoliczność, że ciężar przenoszonego przedmiotu nie przekraczał normy dopuszczalnej dla jednego pracownika przy przenoszeniu ciężarów nie wyłącza możliwości uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, gdy dla pracownika, który doznał zawału serca, podniesienie ciężaru – ze względu na istniejący stan chorobowy – stanowiło nadmierny wysiłek, będący w takiej sytuacji przyczyną zewnętrzną.
Związek z pracą zachodzi w następujących okolicznościach:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia;
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy, w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Urazem może być skaleczenie, rana, złamanie, utrata części ciała, uraz wewnętrzny, oparzenie czynnikiem termicznym lub środkami chemicznymi, odmrożenie, zatrucie, zakażenie etc. Może to być także wstrząs psychiczny, ostra reakcja na stres. Uznanie urazu zgodnie z definicją wypadku przy pracy nie musi skutkować niezdolnością do pracy (zwolnieniem lekarskim).

Zobacz także: Protokół powypadkowy rozstrzyga czy badane zdarzenie jest wypadkiem przy pracy>>