Firma X zawiera umowę o dzieło z osobą fizyczną na wykonanie, w ciągu kliku dni, pewnej pracy niebezpiecznej (praca na wysokości). Osoba fizyczna powinna mieć ważne badania lekarskie uprawniające do pracy na wysokości oraz szkolenie bhp.
Czy szkolenie bhp musi być przeprowadzone przez zewnętrzną jednostkę szkoleniową, czy też wystarczające jest przeszkolenie go tylko przez firmę X w zakresie szkolenia wstępnego i instruktażu stanowiskowego? Kto pokryje koszty szkolenia?
Szkolenie wstępne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy może zostać przeprowadzone przez zamawiającego w umowie o dzieło ("firmę X").
Stosownie do art. 304 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy nie tylko pracownikom, ale także osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Przepisy nie określają, w jaki sposób powyższy obowiązek powinien być realizowany.
Jeżeli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp. W takim przypadku osoba ta, na podstawie art. 3041 k.p. w zw. z art. 211 k.p., ma obowiązek odbyć szkolenie i poddać się badaniom profilaktycznym.
Ponadto, osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez zleceniodawcę, mają obowiązek przestrzegania przepisów i zasad bhp na równi z pracownikami – w zakresie ustalonym przez zleceniodawcę. Nie ma natomiast podstaw do traktowania osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę tak jak pracowników. W związku z powyższym zleceniodawca nie ma obowiązku kierowania ich na badania lekarskie i organizowania szkoleń bhp.
W niektórych przypadkach, przed dopuszczeniem do realizacji zleconych zadań, warto upewnić się, że stan zdrowia zleceniobiorców nie będzie stanowił przeszkody w prawidłowym wykonaniu pracy (np. pracy na wysokości). W związku z tym osoby te należy skierować na badania profilaktyczne. To samo dotyczy szkolenia z zakresu bhp zleceniobiorcy oraz zapoznania go z zagrożeniami mogącymi wystąpić podczas realizacji umowy. Przy umowach cywilnoprawnych obowiązek przeprowadzenia badań, jak i odbycia szkolenia bhp, powinien wynikać z umowy stron. Powinny się tam również znaleźć szczegółowe postanowienia dotyczące np. obowiązku pokrycia kosztów badań (i ewentualnie szkolenia bhp, jeżeli ma ono zostać zorganizowane przez podmiot zewnętrzny).
Uważam, że tak jak badanie lekarskie musi zostać przeprowadzone przez lekarza medycyny pracy (co w większości przypadków wiąże się ze skorzystaniem z usług zewnętrznej placówki medycznej), tak szkolenie bhp może (a wręcz powinno) zostać przeprowadzone przez zleceniodawcę. Żaden podmiot zewnętrzny posiadający nawet bardzo bogate doświadczenie, nie znając specyfiki danego zakładu pracy nie będzie w stanie zapoznać zleceniobiorcy z zagrożeniami w tym zakładzie występującymi, tak wyczerpująco, jak to uczyni "lokalny" pracownik służby bhp.
W związku z powyższym uważam, że w opisanym przypadku szkolenie bhp może (a wręcz powinno) zostać przeprowadzone przez zamawiającego w umowie o dzieło. Warto przy tym zweryfikować, czy osoba, której zlecono pracę, posiada stosowne kwalifikacje do jej wykonania (np. ukończyła kurs do prac wysokościowych na elewacjach budynków).
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP
Odpowiedzi udzielono: 30 września 2011 r.
Czy szkolenie bhp musi być przeprowadzone przez zewnętrzną jednostkę szkoleniową, czy też wystarczające jest przeszkolenie go tylko przez firmę X w zakresie szkolenia wstępnego i instruktażu stanowiskowego? Kto pokryje koszty szkolenia?
Szkolenie wstępne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy może zostać przeprowadzone przez zamawiającego w umowie o dzieło ("firmę X").
Stosownie do art. 304 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy nie tylko pracownikom, ale także osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Przepisy nie określają, w jaki sposób powyższy obowiązek powinien być realizowany.
Jeżeli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp. W takim przypadku osoba ta, na podstawie art. 3041 k.p. w zw. z art. 211 k.p., ma obowiązek odbyć szkolenie i poddać się badaniom profilaktycznym.
Ponadto, osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez zleceniodawcę, mają obowiązek przestrzegania przepisów i zasad bhp na równi z pracownikami – w zakresie ustalonym przez zleceniodawcę. Nie ma natomiast podstaw do traktowania osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę tak jak pracowników. W związku z powyższym zleceniodawca nie ma obowiązku kierowania ich na badania lekarskie i organizowania szkoleń bhp.
W niektórych przypadkach, przed dopuszczeniem do realizacji zleconych zadań, warto upewnić się, że stan zdrowia zleceniobiorców nie będzie stanowił przeszkody w prawidłowym wykonaniu pracy (np. pracy na wysokości). W związku z tym osoby te należy skierować na badania profilaktyczne. To samo dotyczy szkolenia z zakresu bhp zleceniobiorcy oraz zapoznania go z zagrożeniami mogącymi wystąpić podczas realizacji umowy. Przy umowach cywilnoprawnych obowiązek przeprowadzenia badań, jak i odbycia szkolenia bhp, powinien wynikać z umowy stron. Powinny się tam również znaleźć szczegółowe postanowienia dotyczące np. obowiązku pokrycia kosztów badań (i ewentualnie szkolenia bhp, jeżeli ma ono zostać zorganizowane przez podmiot zewnętrzny).
Uważam, że tak jak badanie lekarskie musi zostać przeprowadzone przez lekarza medycyny pracy (co w większości przypadków wiąże się ze skorzystaniem z usług zewnętrznej placówki medycznej), tak szkolenie bhp może (a wręcz powinno) zostać przeprowadzone przez zleceniodawcę. Żaden podmiot zewnętrzny posiadający nawet bardzo bogate doświadczenie, nie znając specyfiki danego zakładu pracy nie będzie w stanie zapoznać zleceniobiorcy z zagrożeniami w tym zakładzie występującymi, tak wyczerpująco, jak to uczyni "lokalny" pracownik służby bhp.
W związku z powyższym uważam, że w opisanym przypadku szkolenie bhp może (a wręcz powinno) zostać przeprowadzone przez zamawiającego w umowie o dzieło. Warto przy tym zweryfikować, czy osoba, której zlecono pracę, posiada stosowne kwalifikacje do jej wykonania (np. ukończyła kurs do prac wysokościowych na elewacjach budynków).
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP
Odpowiedzi udzielono: 30 września 2011 r.