Pracownik obsługujący maszyny budowlane, takie jak koparka, wózki jezdniowe, żurawie samojezdne itp., powinien posiadać przy sobie oryginał dokumentu potwierdzającego uprawnienia do obsługi tego sprzętu (książkę operatora) oraz dowód osobisty.
W myśl art. 2373 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp.
Stosownie do § 23 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263) – dalej r.b.h.m.t. maszyny i urządzenia techniczne stosowane przy robotach ziemnych, budowlanych i drogowych wymienione w załączniku nr 1 do r.b.h.m.t. mogą być obsługiwane wyłącznie przez osoby, które ukończyły szkolenie i uzyskały pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie. Potwierdzeniem ukończenia wymaganego szkolenia, zgodnie z § 26 ust. 1 r.b.h.m.t. jest świadectwo oraz wpis do książki operatora, której wzór stanowi załącznik nr 2 do r.b.h.m.t.
Książka operatora stanowi potwierdzenie, że wymieniona w niej osoba może samodzielnie wykonywać prace związane z obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych, w zakresie zgodnym z udokumentowanymi wpisami, dlatego też w trakcie pracy operator maszyny/urządzenia, powinien posiadać przy sobie jej oryginał. Ponadto powinien również posiadać inny dokument potwierdzający tożsamość. W przypadku, gdy pracownik przemieszcza się po drogach publicznych – oprócz książki operatora – powinien także legitymować się prawem jazdy odpowiedniej kategorii (art. 38 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.).
Pracodawca natomiast powinien w aktach osobowych pracownika przechowywać kopię świadectwa nadającego stosowne uprawnienia oraz książki operatora. Zgodnie z § 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 z późn. zm.), w zależności od tego, czy pracownik zdobył owe uprawnienia przed rozpoczęciem pracy u danego pracodawcy, czy nabył je w trakcie trwającego stosunku pracy, dokumenty te powinny być przechowywane w części A lub B akt osobowych pracownika.
Maciej Ambroziewicz