Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się, stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (nr RD110), nie podniesie kwot progów dochodowych uprawniających do świadczeń rodzinnych, ani kwot samych świadczeń.

Zgodnie z przepisami, w roku weryfikacji Rada Ministrów do 15 maja przedstawia Radzie Dialogu Społecznego propozycję kwot progów dochodowych i świadczeń rodzinnych. Rada ma czas na uzgodnienia do 15 czerwca, jeśli nie podejmie decyzji, Rada Ministrów musi do 15 sierpnia określić rozporządzeniem kwoty progów i świadczeń rodzinnych. W tym roku tylko strona pracownicza w Radzie Dialogu Społecznego przedstawiła swoje propozycje weryfikacji kwot. Zaproponowano, między innymi podniesienie progu kryterium dochodowego na osobę w rodzinie z obecnego 674 zł do 1330 zł, a gdy w rodzinie jest dziecko z niepełnosprawnością - podniesienie z 764 zł do 1350 zł. Strona pracodawców nie przedstawiła swojej propozycji. W związku z brakiem stanowiska Rady obecnym rozporządzeniem rząd postanowił zamrozić kwoty progów dochodowych i świadczeń rodzinnych na dotychczasowym poziomie. To kolejne rozporządzenie przyjęte przez resort rodziny w trybie obiegowym, bez uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania. 13 sierpnia zostało przekazane do podpisu premiera.

Czytaj również: Ministerstwo ewaluacji i trybu odrębnego>>

Ważny próg Wsparcia Dochodowego Rodzin

Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w sprawach z zakresu prawa pracy i zabezpieczeń społecznych przypomina, że zgodnie z art. 18 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, ich wysokość podlega weryfikacji co 3 lata z uwzględnieniem badań progu Wsparcia Dochodowego Rodzin (WDR). Określa on poziom dochodów w rodzinach, który uprawnia do świadczeń rodzinnych. Badania przeprowadza Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS).

Należy pamiętać, że WDR określa progi dochodowe dla świadczeń rodzinnych, a badanie Progu Interwencji Socjalnej (PIS) jest bazą do określenia progów dochodowych w pomocy społecznej. Te będą podniesione przez rząd od 1 stycznia 2025 r.

Rozporządzenie, o którym mówimy, nie zmienia progów dla świadczeń rodzinnych (są to np. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka, wsparcie związane ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem w pierwszym okresie po jego narodzinach - świadczenie rodzicielskie i świadczenia opiekuńcze).

Mecenas Januszewska podkreśla, że dwukrotny znaczny wzrost płacy minimalnej w zeszłym roku oraz w tym roku, to jeden z czynników, który może mieć wpływ na wykluczenie ze wsparcia świadczeniami rodzinnymi coraz większej grupy osób. – Choć zależy to od wielu czynników makroekonomicznych, trzeba wziąć pod uwagę, że znaczne wzrosty płacy minimalnej w ostatnich latach mogą mieć wpływ na mniejszą liczbę beneficjentów uzależnionych od dochodu świadczeń rodzinnych – mówi. Przypomina, że nie każde świadczenie rodzinne zależy od dochodu, ale np. zasiłki rodzinne akurat są od niego zależne. Zwraca uwagę, że nawet jeśli wzrosła płaca minimalna, ale wzrosła też liczba osób bezrobotnych, automatycznie liczba osób uprawnionych do świadczeń zwiększy się. Szacunkowa stopa bezrobocia rejestrowanego w lipcu wyniosła 5,0 proc. wobec 4,9 proc. w czerwcu.

Czytaj również: Wyższe kryteria dochodowe w pomocy społecznej>>

Wyższe dochody, ale bez poprawy standardu życia

Prof. Piotr Broda-Wysocki z Instytutu Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, tłumaczy, że w wyniku podwyżki pensji minimalnej mogą poprawić się dochody rodzin, ale to nie oznacza, że poprawi się ich standard życia. – Dlatego, że ceny idą w górę, a podwyżka pensji minimalnej miała charakter wyrównawczy, a nie dający coś więcej. Niewyrównanie świadczeń rodzinnych spowoduje, że ludzie stracą je, a ich standard życia może ulec pogorszeniu, mimo, że kwoty nominalne są wyższe. Brak waloryzacji progów oznacza wypadanie ludzi z systemu wsparcia świadczeniami rodzinnymi – mówi. Dodaje, że wypadną z niego np. dzieci, ale tylko i wyłącznie z powodu braku waloryzacji progu, a nie dlatego, że poprawiła się ich sytuacja bytowa. Jak podaje IPiSS, wartość koszyków WDR w szacunkach za 2023 r. w stosunku do wartości z 2022 r. wzrosła przeciętnie o:

  • 11,6 proc. w gospodarstwach samotnych rodziców z jednym dzieckiem,
  • 12 proc. w gospodarstwach rodziców z jednym dzieckiem,
  • 12,2 proc. w gospodarstwach rodziców z dwójką dzieci,
  • o 11,7 proc. oraz o 11,4 proc. dla rodzin z trójką i czwórką dzieci.

Jak tłumaczy prof. Broda-Wysocki, wzrost wartości WDR oznacza, że o tyle więcej gospodarstwa wydawały i o tyle wzrosły ich koszty życia. – To oznacza, że o te wartości wzrostu WDR lub zbliżone, rząd powinien podnieść progi dochodowe dla świadczeń rodzinnych. Przy czym musi zdecydować, patrząc na statystyki, który typ gospodarstw jest dominujący, bo wartości są różne dla różnych rodzajów gospodarstw - zaznacza.

 

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz

Kamil Antonów

Sprawdź  

Wyższe świadczenie wychowawcze, niższe świadczenia rodzinne

Tyle tylko, że rząd może wziąć pod uwagę wyniki raportu IPiSS w sprawie WDR, ale nie musi, co już wielokrotnie zdarzało się w historii. Zamrożenie progów dla świadczeń rodzinnych MRPiPS uzasadnia innymi rodzajami wsparcia dla rodzin - m.in. podwyżką świadczenia wychowawczego. - Funkcjonujący program 800+, jak i inne rozwiązania dotyczące wsparcia rodzin jak świadczenia Dobry Start, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, dofinansowanie do obniżenia opłaty w żłobkach, a także przyjęty przez Radę Ministrów projekt ustawy dotyczący świadczeń w ramach systemu Aktywny rodzic, stwarzają warunki do godnego wychowywania dzieci i stanowią podstawowy system wsparcia rodzin z dziećmi – czytamy w materiałach informacyjnych ministerstwa rodziny.

Wiceminister rodziny Katarzyna Nowakowska w odpowiedzi na pismo Rzecznika Praw Obywatelskich dodaje, że resort powołał Zespół do spraw reformy systemu pomocy społecznej, którego zadaniem jest przygotowanie reformy tego systemu. - W bieżących pracach Zespołu zostanie uwzględniona również kwestia reformy kryteriów dochodowych i systemu świadczeń. Kierunek wypracowywanych zmian to przeprowadzanie weryfikacji kryteriów dochodowych w pomocy społecznej co roku tak, by próg interwencji socjalnej był jak najbliższy aktualnie obowiązujących kryteriów dochodowych – pisze wiceminister.

 

Sprawdź również książkę: Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz >>


Interwencja RPO

Już w zeszłym roku na zbyt niskie kryteria dochodowe w świadczeniach rodzinnych i pomocy społecznej zwracał uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) w piśmie do resortu rodziny, nie otrzymał jednak odpowiedzi. Do RPO wpływają skargi od obywateli dotyczącego tego obszaru, w związku z tym ponownie w tym roku poruszył ten problem w piśmie do MRPiPS. - Określone na zbyt niskim poziomie kryteria dochodowe powodują, że już dzisiaj wiele osób i rodzin potrzebujących pozostaje poza systemem wsparcia – zwraca uwagę. Podkreśla, że kwota zasiłku pielęgnacyjnego dla osób z niepełnosprawnością nie zmieniła się od 2019 r. (wynosi 215,84 zł miesięcznie), a kwoty progów dochodowych od 2018 r. Natomiast dodatek do zasiłku rodzinnego dla rodzica opiekującego się dzieckiem, jest taki sam od dwudziestu lat. Kwota świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie zmieniła się od 2008 r. (waloryzowane jest od niedawna tylko kryterium dochodowe, ale nie sama kwota świadczenia).

Czytaj również: Brak jednego kryterium dochodowego - państwo nie wie, czy pomaga rzeczywiście potrzebującym>>

Kryterium dochodowe i świadczenia rodzinne od 1 listopada bez zmian

Zgodnie z projektem rozporządzenia kwoty kryterium dochodowych i świadczeń rodzinnych pozostaną na takim samym poziomie jak dotąd. Od 1 listopada nie zmienią się i wyniosą:

  • kryterium dochodowe uprawniające do zasiłku rodzinnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego - 674 zł, a w przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności – 764 zł;
  • kryterium dochodowe uprawniające do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka - 1922 zł;
  • zasiłek rodzinny: a) 95 zł – na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia, b) 124 zł – na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia, c) 135 zł – na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia;
  • wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka - 1000 zł;
  • wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego - 400 zł miesięcznie;
  • wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka - 193 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 386 zł na wszystkie dzieci;
  • wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej - 95 zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego;
  • wysokość miesięcznego dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka z niepełnosprawnością: a) 90 zł – na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia, b) 110 zł – na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia;
  • wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego - 100 zł na dziecko;
  • wysokość miesięcznego dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania: a) 113 zł – na dziecko w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, b) 69 zł – na dziecko w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadpodstawowej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadpodstawowej;
  • wysokość jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka - 1000 zł na jedno dziecko;
  • wysokość zasiłku pielęgnacyjnego - 215,84 zł miesięcznie;
  • wysokość specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie art. 63 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym - 620 zł miesięcznie;
  • wysokość świadczenia rodzicielskiego - 1000 zł miesięcznie;
  • wysokość zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów - 620 zł miesięcznie.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.