Czy może to być drugi Inspektor BHP?
Czy musi to być ktoś z przedstawicieli załogi np. Przewodniczący Związków Zawodowych?
Chcielibyśmy, aby każdy z Inspektorów mógł w razie zastępstwa przeprowadzić postępowanie i podpisać protokół.
Czy jest taka możliwość?
Jak musiałoby zostać to prawnie zapisane?
Odpowiedź
W przypadku takim, jak opisany, w którym społeczny inspektor pracy przebywa na długotrwałym zwolnieniu lekarskim, w jego zastępstwie do pracy w zespole powypadkowym pracodawca powinien wyznaczyć innego, dowolnego przedstawiciela pracowników, posiadającego aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie BHP, który może (ale nie musi) być wskazany np. przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Z pewnością jednak nie może to być pracownik służby BHP, bowiem przepisy przewidują tylko jednego pracownika służby BHP w składzie takiego zespołu.
Nie ma natomiast przeciwskazań, aby pracownicy służby BHP wymieniali się przy poszczególnych wypadkach przy pracy i w zależności od potrzeb lub możliwości wchodzili w skład danego zespołu.
Uzasadnienie
Stosownie do postanowień art. 234 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy, w razie wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom w przyszłości.
Okoliczności i przyczyny zdarzenia, zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 1.07.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, analizuje zespół powypadkowy (co do zasady składający się z pracownika służby BHP oraz społecznego inspektora pracy), który powinien tego dokonać nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Potwierdzeniem pracy tego zespołu jest protokół powypadkowy, sporządzony według wzoru ustalonego w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 16.09.2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Przepisy jednoznacznie określają skład powyższego zespołu. Ma to być pracownik służby BHP oraz społeczny inspektor pracy. U pracodawcy, który nie ma obowiązku tworzenia służby BHP, w skład zespołu powypadkowego zamiast pracownika służby BHP wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby BHP, albo specjalista spoza zakładu pracy. Natomiast u pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy jako członek zespołu wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie BHP, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia w dziedzinie BHP.
Dopiero w sytuacji, w której pracodawca nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym ze względu na małą liczbę zatrudnionych pracowników, okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy.
W opisanym przypadku, w którym społeczny inspektor pracy przebywa na długotrwałym zwolnieniu lekarskim, pracodawca powinien wyznaczyć inną osobę, posiadającą aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie BHP. Nie ma przy tym obowiązku występowania do pracowników lub ich przedstawicieli (np. zakładowej organizacji związkowej) o wskazanie takiego pracownika (np. po przeprowadzonych wyborach), bowiem w tym przypadku o składzie zespołu powypadkowego autonomicznie decyduje pracodawca.
Odnosząc się do kwestii dopuszczalności rotacyjnego wchodzenia w skład zespołu powypadkowego przez poszczególnych pracowników służby BHP należy wyjaśnić, że nie ma ku temu żadnych przeciwskazań. Pracodawca nie musi bowiem powoływać zespołu powypadkowego „na przyszłość", a może – a nawet powinien – to robić „ad hoc”, czyli w momencie, w którym już zdarzył się konkretny wypadek. W takim przypadku pracodawca będzie mógł dowolnie ustalać konkretnych członków danego zespołu powypadkowego.
Gdyby jednak pracodawca wolał pozostać przy dotychczasowej formie odgórnego ustalenia składu zespołu powypadkowego, to zamiast wskazywać personalnie, który konkretnie pracownik służby BHP będzie wchodził w jego skład, mógłby ogólnie zapisać, że będzie to po prostu pracownik służby BHP. Takie rozwiązanie będzie znacznie korzystniejsze, bowiem pozwoli wyeliminować ewentualne wątpliwości związane z zastępstwem w przypadku nieobecności w pracy tej osoby, związanej z niezdolnością do pracy, urlopem wypoczynkowym itp.
Autor odpowiedzi: Maciej Ambroziewicz
Odpowiedzi udzielono 7.09.2017 r.
