Odpowiedź:
Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, opłacające składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wyłącznie za siebie od minimalnych podstaw wymiaru są zwolnione z obowiązku przekazywania do ZUS deklaracji rozliczeniowych za kolejne pełne miesiące pod warunkiem, że nie zaistniały żadne zmiany w stosunku do danych zawartych w ostatnio złożonych deklaracjach. Aby system informatyczny ZUS automatycznie sklonował kolejne deklaracje rozliczeniowe konieczne jest jedynie złożenie dokumentów rozliczeniowych zawierających takie same dane za dwa następujące po sobie miesiące.
Uzasadnienie:
Obowiązki osób prowadzących pozarolniczą działalność względem rozliczeń z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą mają obowiązek rozliczania się z ZUS poprzez przekazywanie deklaracji rozliczeniowej DRA z wykazanymi w niej składkami należnymi za dany miesiąc. Deklarację rozliczeniową składa się za każdy miesiąc, w którym chociażby jeden dzień była prowadzona działalność gospodarcza. Jeżeli prowadzący działalność zatrudnia w firmie inne osoby np. pracowników lub zleceniobiorców jest zobowiązany do składania całego kompletu dokumentów rozliczeniowych zawierającego raporty imienne za wszystkich ubezpieczonych, takie jak: RCA, RZA, RSA oraz deklarację rozliczeniową DRA.
Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób przekazują do ZUS wyłącznie deklarację rozliczeniową DRA. Nie składają natomiast raportów imiennych, bowiem zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 u.s.u.s. osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność, które opłacają składki wyłącznie za siebie są zobowiązane do przesyłania do ZUS jedynie deklaracji rozliczeniowej za dany miesiąc w terminie do 10 dnia następnego miesiąca.
Przepisy przewidują również sytuacje, w których prowadzący działalność są zwolnieni z obowiązku comiesięcznego przekazywania do ZUS dokumentów rozliczeniowych.
W myśl art. 47 ust 2a u.s.u.s. prowadzący działalność gospodarczą, którzy opłacają składki wyłącznie za siebie są zwolnione z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowych za kolejne miesiące, ale pod pewnymi warunkami:
1) w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej prowadzący działalność zadeklarował jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia i ubezpieczenie zdrowotne kwoty najniższych podstaw wymiaru za osoby prowadzące działalność określone przez przepisy art. 18 ust. 8 u.s.u.s. oraz art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
2) jeżeli nic się nie zmieniło w stosunku do danych wykazanych w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej.
W praktyce oznacza to, że właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej opłacający składki wyłącznie za siebie, który złożył deklaracje rozliczeniowe DRA za dwa kolejne pełne miesiące, wykazując w nich takie same kwoty składek naliczone od najniższych obowiązujących zgodnie z przepisami podstaw wymiaru, począwszy od trzeciego miesiąca nie musi składać deklaracji rozliczeniowych. Kolejne deklaracje rozliczeniowe zostaną bowiem automatycznie sklonowane przez system ZUS na podstawie poprzednich.
Ważne jest, aby pamiętać, że w przypadku zaistnienia zmian danych w stosunku do ostatnio wykazywanych w deklaracji należy złożyć samemu poprawne dokumenty rozliczeniowe. Taka sytuacja może nastąpić w przypadku proporcjonalnego przeliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku pobierania przez pewien okres zasiłku z powodu niezdolności do pracy lub też czasowego zawieszenia prowadzenia działalności i następnie jej wznowienia.
Do ponownego rozpoczęcia klonowania deklaracji rozliczeniowych, po ustąpieniu zmian w naliczaniu składek, konieczne jest złożenie deklaracji rozliczeniowych DRA za dwa kolejne miesiące wykazując w nich takie same kwoty składek naliczone od najniższych obowiązujących zgodnie z przepisami podstaw wymiaru.
Zmiany spowodowane wyłącznie zmianą kwot minimalnego wynagrodzenia lub przeciętnego wynagrodzenia nie powodują przerwania zwolnienia z obowiązku składania deklaracji za kolejne miesiące, gdyż system ZUS automatycznie uwzględni w klonowanych deklaracjach aktualnie obowiązujące kwoty minimalnych składek na ubezpieczenia.
Przy powyższym zwolnieniu z przekazywania do ZUS dokumentów rozliczeniowych prowadzący działalność jest jedynie zobowiązany do comiesięcznego opłacania aktualnie obowiązujących go kwot składek.
Joanna Królikowska,
autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 19.01.2015 r.