Odpowiedź Eksperta Serwisu BHP:
Przepisy nie przewidują w służbie BHP nazwy stanowiska "asystent ds. BHP", w związku z czym staż pracy osoby zatrudnionej na takim stanowisku nie może zostać wliczony do stażu pracy w służbie BHP.
Osoba zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku "starszego inspektora ds. BHP" nabywa prawo do legitymowania się tytułem specjalisty ds. BHP. Nie oznacza to jednak, że pracodawca jest zobowiązany do automatycznego awansowania pracownika i zmiany jego stanowiska pracy, w tym kategorii zaszeregowania.
Zasady tworzenia, organizacji, działania, uprawnień i kwalifikacji służby BHP określają art. 237(11) ustawy z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) – dalej k.p. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 2.09.1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 109, poz. 704) – dalej r.s.b.h.p.
Zgodnie z art. 237(11) § 1 k.p., obowiązek utworzenia służby BHP (zatrudnienie etatowego pracownika) powstaje w momencie zatrudnienia więcej niż 100 pracowników. Pracodawca zatrudniający mniej niż 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby BHP pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby BHP może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
- zatrudnia do 10 pracowników albo
- zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
W razie braku kompetentnych pracowników, zgodnie z art. 237(11) § 2 k.p., pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby BHP specjalistom spoza zakładu pracy.
Podstawowym warunkiem, który musi zostać spełniony przy wykonywaniu zadań służby BHP (niezależnie od formy zatrudnienia), jest posiadanie przez daną osobę odpowiednich kwalifikacji, o których mowa w § 4 ust. 2 r.s.b.h.p., przez które należy rozumieć: zawód technika BHP lub ukończone studia wyższe o kierunku bądź specjalizacji w zakresie BHP albo studia podyplomowe w zakresie BHP. W zależności od posiadanych kwalifikacji pracownik może być zatrudniony na stanowisku: inspektora, starszego inspektora, specjalisty, starszego specjalisty lub głównego specjalisty do spraw BHP. W przypadku osób spoza zakładu pracy, którym pracodawca powierza wykonywanie zadań służby BHP, musi zostać spełniony warunek posiadania tytułu co najmniej specjalisty ds. BHP.
Zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 237(11) § 1 k.p., pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę BHP, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby BHP pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Jeżeli pracodawca utworzy służbę BHP, a więc w strukturze organizacyjnej wyodrębni taką komórkę i zatrudni w niej – na podstawie umowy o pracę (na etacie lub jego części) – pracownika służby BHP (np. o kwalifikacjach starszego inspektora ds. BHP), to staż na wspomnianym etacie wliczy się do stażu pracy w służbie BHP, o którym mowa w r.s.b.h.p., dzięki czemu ów pracownik będzie mógł po roku uzyskać tytuł specjalisty ds. BHP.
Pracodawca, którego pracownik nabywa prawo do wyższego tytułu służbowego w hierarchii zawodowej (np. ze względu na ukończenie studiów podyplomowych czy też przepracowanie określonego czasu w służbie BHP), nie ma obowiązku zmiany stanowiska pracy. Awans, tak jak w przypadku każdego innego stanowiska pracy, jest związany nie tylko z kwalifikacjami formalnymi pracownika (wykształceniem, stażem pracy itp.), ale również z jego zaangażowaniem w wykonywaną pracę, realizacją powierzonych zadań, stosunkiem do przełożonych i współpracowników itp. Ocena tego – i w konsekwencji ewentualny awans pracownika – należy do pracodawcy.
W związku z powyższym pracownik służby BHP, który spełnia formalne kwalifikacje do "podwyższenia" jego stanowiska pracy, może wnioskować do pracodawcy o zmianę dotychczasowego stanowiska (awans), jednakże wyłącznie od decyzji pracodawcy zależeć będzie, czy wniosek ten zostanie pozytywnie rozpatrzony, czy też nie.
Maciej Ambroziewicz
