Jubileuszówka jest domeną tzw. pragmatyk zawodowych oraz wewnętrznych przepisów czy układów zbiorowych. Wskazanie uniwersalnych zasad jej naliczania i wypłaty, jest w zasadzie niemożliwe.  Istota nagrody jubileuszowej sprowadza się do przyznania pracownikowi pewnego świadczenia w związku z faktem nabycia odpowiedniego stażu pracy. Nie zawsze jest to ogólny staż pracy, może być to zakładowy staż pracy. W opracowaniu zostanie podjęta próba wskazania reguł, jakie można przyjmować przy liczeniu nagrody jubileuszowej i zostaną powołane wybrane pragmatyki zawodowe regulujące tę instytucję. Wskazanym jest traktowanie owych zasad jako przykładowych i modelowych, możliwych do zastosowania. 

Nagroda jubileuszowa a składki ZUS

Nagroda jubileuszowa, mimo że nie jest świadczeniem powszechnym stanowi element systemu wynagradzania pracowników. Należy zatem rozważyć jak obciążyć nagrodę jubileuszową składkami na ubezpieczenia społeczne. Lektura rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - dalej r.u.s.u.e.r., wiedzie do wniosku, że nie każda nagroda jubileuszowa podlega oskładkowaniu. Prawodawca w § 2 ust. 1 r.u.s.u.e.r. stanowi bowiem, że podstawy wymiaru składek nie stanowią (...) nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Oznacza to, że jeżeli według zakładowego regulaminu wynagradzania nagroda jubileuszowa należy się pracownikowi po 10, 15, 20 itd. latach, to takie świadczenie nie stanowi podstawy wymiaru składek. Natomiast, gdyby nagroda jubileuszowa należna byłaby po 10, 13, 16 itd. latach, wówczas należy od dniej odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne.

Przykład

Nagroda jubileuszowa bez składek (wypłacana nie częściej niż co pięć lat)

Wysokość nagrody jubileuszowej to 1500 zł.

Podatek – 1500 zł. x 18% = 288 zł.

1500 zł. – 288 zł. = 1212 zł.

Wysokość nagrody jubileuszowej do wypłaty to 1212 zł.

Nagroda jubileuszowa w pragmatykach zawodowych

Jak wskazano we wstępie, nagroda jubileuszowa nie jest instytucją powszechną. W odniesieniu do niektórych grup zawodowych nagroda jubileuszowa jest świadczeniem zawartym w tzw. pragmatyce zawodowej, tj. akcie prawnym regulującym treść stosunku pracy, szczególne uprawnienia i zasady wynagradzania danej grupy zawodowej. Przykładem takiej pragmatyki jest między innymi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych - dalej r.w.p.s. Powołane rozporządzenie jest aktem wykonawczym do ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych - dalej u.p.s. Artykuł 36 ust. 2 u.p.s. stanowi, że pracownikom samorządowym przysługuje nagroda jubileuszowa. Zasady ustalania tej nagrody reguluje r.w.p.s. Zgodnie z § 8 r.w.p.s. do okresów pracy uprawniających do nagrody jubileuszowej (...) wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Takie zapisy stwarzają w praktyce pewną trudność. Autorka wskazuje zatem, że przy takim zapisie pracodawca ma obowiązek zaliczyć do stażu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej następujące okresy:

  1. okres urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami – art. 1741 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy – dalej k.p.;
  2. okres urlopu wychowawczego, który w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze – art. 1865 k.p.;
  3. okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium – art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy  - dalej u.p.z.i.r.;
  4. okres czynnej służby wojskowej pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby – art. 120 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej - dalej u.p.o.o.

Wskazane powyżej inne okresy, zaliczane z mocy prawa do stażu pracy, są najpowszechniejszymi. Inną grupą okresów tzw. zaliczanych są okresy wskazane w poszczególnych pragmatykach. Z tego względu nie mają one charakteru powszechnego, ale są wiążące w odniesieniu do pracodawców i pracowników, których dotyczą. Powołana wyżej „pragmatyka samorządowa" wskazuje na przykład w § 8 r.w.p.s., że pracownikowi, który wykonuje pracę w urzędzie w ramach urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę w celu wykonywania tej pracy, do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się okres zatrudnienia u tego pracodawcy do dnia rozpoczęcia tego urlopu. Powołana regulacja stanowi przykład okresu, który podlega zaliczeniu do stażu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej z mocy prawa, ale tylko w odniesieniu do pracowników i pracodawców objętych „pragmatyką samorządową", tj. r.w.p.s.

Wskazana pragmatyka pracowników samorządowych nie jest jedyną ustalającą prawo do nagrody jubileuszowej. Jubileuszówkę przyznaje także artykuł 92 § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych– dalej p.u.s.p., w odniesieniu do sędziów.

Przykład

Przykładowe postanowienia regulaminu wynagradzania (uniwersalne)

  1. Pracownicy nabywają prawo do nagrody jubileuszowej po przepracowaniu 25, 30 i 35 lat pracy.
  2. do stażu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej podlegają wyłącznie okresy zatrudnienia u pracodawcy (chodzi o pracodawcę ustalającego niniejszy regulamin), bez względu na ewentualne przerwy w zatrudnieniu;
  3. poza okresami wskazanymi w ust. 2, do stażu zalicza się inne okresy, jeżeli z mocy prawa podlegają one zaliczeniu do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze.

Wskazane wyżej zasady pozwalają na zaliczenie poza tymi okresami, które zalicza się z mocy prawa wyłącznie tzw. staż zakładowy. Wskazane w przykładzie zaliczanie, bez względu na przerwy, jest wyłącznie propozycją autorki. Możliwe jest ustalenie takiej zasady, zgodnie z którą zaliczeniu podlegają tylko nieprzerwane okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Liczba mnoga nie jest tutaj omyłką, albowiem te same strony stosunku pracy mogą kolejno zawierać umowę na okres próbny, na czas określony i na czas nieokreślony.

Zasady obliczania nagrody jubileuszowej

Konsekwentnie jak w przypadku samej regulacji nagrody jubileuszowej, zasad ustalania stażu uprawniającego do niej, tak i zasady obliczania nagrody nie zostały uregulowane w żadnym akcie powszechnym. W tym zakresie także należy zadbać o dokładne uregulowanie owych zasad w regulaminie czy układzie zbiorowym. Podobnie jak w poprzednich punktach opracowania autorka może wskazać jedynie przykładową zasadę naliczenia jubileuszówki. Takim przykładem będzie § 12 r.w.p.s.u.g. Paragraf 8 ust. 6 i ust. 7 r.w.p.s. stanowi, że podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze - wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty. Jeżeli pracownik nabył prawo do nagrody jubileuszowej, będąc zatrudniony w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody jubileuszowej. Wynagrodzenie, o którym mowa, oblicza się zgodnie z § 14-17 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop - dalej r.u.u.w.w.

Więcej na temat zasad obliczania i wypłaty nagrody jubileuszowej w Serwisie Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.