Jakie wymagania należy wziąć pod uwagę przy tworzeniu stanowiska pracy w malarni proszkowej?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP Jakie wymagania należy wziąć pod uwagę przy tworzeniu stanowiska pracy w malarni proszkowej? Czy kabina malarska może być umieszczona na otwartej przestrzeni w hali produkcyjnej?

Odpowiedź

Kabina proszkowa przeznaczona jest do bezpiecznego wykonywania prac malarskich przy napylaniu farb proszkowych. Przy tworzeniu stanowiska malarni proszkowej należy wziąć pod uwagę możliwość występowania atmosfery wybuchowej, a co za tym idzie, konieczność wyposażenia malarni w sprzęt spełniający wymagania dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, ocenę zagrożenia wybuchem, zagrożenia pożarowe oraz ogólne warunki bezpieczeństwa, zapewniające parametry przestrzenne (w szczególności odpowiednią wentylację). Należy pamiętać również o sprawach związanych z ochroną środowiska. Nie ma przeciwwskazań, aby kabina malarska była umieszczona na otwartej przestrzeni hali produkcyjnej.

Uzasadnienie

Na rynku znajduje się wiele typów i odmian kabin malarskich. Przy ich systematyzowaniu najlepiej posłużyć się normą dotyczącą kabin malarskich: PN-EN 12215 : Urządzenia do malowania - Kabiny malarskie do nanoszenia natryskiwaniem ciekłych organicznych wyrobów lakierowych - Wymagania bezpieczeństwa (norma wycofana i zastąpiona przez PN-EN 12215+A1:2009 - wersja angielska). Norma ta definiuje pojęcie kabiny malarskiej i określa poszczególne rodzaje kabin, ilustrując schematycznie ich funkcjonowanie

Malarnia proszkowa, stanowiąca część zakładu produkcyjnego, podlega wymaganiom rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz. U. Nr 138, poz. 931) - dalej r.m.w.a.w. Opierając się na wskazanych w r.m.w.a.w definicjach, można stwierdzić, iż w kabinie malarskiej występuje przestrzeń zagrożona wybuchem oraz atmosfera wybuchowa z racji obecności mieszaniny powietrza z substancjami palnymi w postaci gazów lub pyłów.

Kwestie związane z zagrożeniem pożarowym oraz strefą zagrożenia wybuchem normuje również rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719) - dalej r.o.p.b. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 6 r.o.p.b. strefa zagrożenia wybuchem to przestrzeń, w której może występować mieszanina wybuchowa substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości. W myśl § 2 ust. 1 pkt 11 r.o.p.b. przez zagrożenie wybuchem należy rozumieć możliwość tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych, w różnych warunkach, mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon wybuchają, czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia.

Pomieszczenie zagrożone wybuchem, zgodnie z § 37 ust. 7 r.o.p.b. to pomieszczenie, w którym może wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu przekraczający 5 kPa. Takie pomieszczenie może występować w jednym lub we wszystkich pomieszczeniach lakierni. Strefę zagrożenia wybuchem w pomieszczeniu zgodnie z § 37 ust. 9 r.o.p.b. należy wyznaczyć, jeżeli może w nim występować mieszanina wybuchowa o objętości co najmniej 0,01 m3 w zwartej przestrzeni.

Zgodnie z § 6 ust. 1 r.o.p.b. właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu bądź jego części stanowiącej odrębne strefy pożarowe, przeznaczone do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewnia i wdraża instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, zawierającą warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem oraz plany obiektu, obejmujące także jego usytuowanie, oraz terenu przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących w szczególności lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem. Zgodnie z § 4 ust. 2 r.o.p.b. właściciel, zarządca lub użytkownik budynku powinien oznakować znakami zgodnymi z Polskimi Normami miejsca zaklasyfikowane jako strefy zagrożenia wybuchem.

Przepis § 37 r.o.p.b. wskazuje obowiązek dokonania oceny zagrożenia wybuchem w obiektach, gdzie są prowadzone procesy technologiczne z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe lub w których materiały takie są magazynowane. Ocena zagrożenia wybuchem obejmuje wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem, wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem wraz z opracowaniem graficznej dokumentacji klasyfikacyjnej oraz wskazanie czynników mogących w nich zainicjować zapłon. Graficzna dokumentacja klasyfikacyjna zawiera plany sytuacyjne obrazujące rodzaj i zasięg stref zagrożenia wybuchem oraz lokalizację i identyfikację źródeł emisji, zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach. Klasyfikację stref zagrożenia wybuchem określa Polska Norma dotycząca zapobiegania wybuchowi i ochronie przed wybuchem. Należy pamiętać, iż oceny zagrożenia wybuchem dokonują: inwestor, projektant lub użytkownik decydujący o procesie technologicznym.

Urządzenia na wyposażeniu malarni proszkowej powinny spełniać wymagania rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (Dz. U. Nr 263, poz. 2203).

Bardzo ważne jest zapewnienie sprawnej wentylacji. W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych. W pomieszczeniach pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia, powinna być zapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były przekroczone wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tych substancji a w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem ma zapobiegać powstaniu atmosfery wybuchowej.

Roman Majer

Odpowiedzi udzielono: 29 listopada 2015 r.