Odpowiedź:

Pracodawca, który wprowadza do stosowania substancję o działaniu rakotwórczym powinien w szczególności:

- prowadzić rejestr substancji,

- posiadać karty charakterystyki tych substancji,

- przechowywać je w odpowiednio oznakowanych opakowaniach w sposób umożliwiający ich identyfikację,

- przeprowadzać pomiary stężenia tych substancji w środowisku pracy,

- zapewnić środki ochrony zbiorowej i indywidualnej,

- zapewnić bezpośredni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób,

- zapewnić instruktaż pracowników,

- zapewnić, aby dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych miały jedynie osoby upoważnione i odpowiednio poinstruowane,

- zapewnić odpowiednią wentylację pomieszczenia.

Uzasadnienie:

W myśl art. 222 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. w razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, pracodawca jest obowiązany zastępować te substancje, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosować inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Ponadto pracodawca powinien rejestrować wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, a także prowadzić rejestr pracowników zatrudnionych przy tych pracach.

Szczegółowe obowiązki pracodawcy, który zatrudnia pracowników w ww. warunkach pracy, a w szczególności sposób prowadzenia rejestru pracowników i wzory dokumentów dotyczących narażenia na działanie substancji chemicznych o działaniu rakotwórczym określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. poz. 890) – dalej r.r.m.ś.p.

Do najistotniejszych obowiązków pracodawcy związanych z narażeniem pracowników na działanie substancji chemicznych o działaniu rakotwórczym należy:

- stosowanie materiałów i procesów technologicznych po uprzednim ustaleniu stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych (art. 220 § 1 k.p.),

- stosowanie substancji chemicznych wyłącznie oznakowanych w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację (art. 221 § 1 k.p.),

- stosowanie substancji niebezpiecznej dopiero po uwzględnieniu jej w aktualnym spisie tych substancji oraz posiadanie jej karty charakterystyki, a także przechowywanie jej w opakowaniu zabezpieczającym przed szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem (art. 221 § 2 k.p.),

- stosowanie substancji niebezpiecznej pod warunkiem podjęcia środków zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i życia (art. 221 § 3 k.p.),

- zapewnienie, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji (art. 225 § 1 k.p.);

- zapewnienie bezpośredniego nadzoru nad pracami z użyciem substancji niebezpiecznych, odpowiednich środków zabezpieczających (środki ochrony indywidualnej i zbiorowej) oraz instruktażu pracowników (§ 81 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm. – dalej r.b.h.p.),

- zapewnienie odpowiedniego przechowywania ww. substancji – w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu i odpowiednio oznakowanych (§ 93 ust. 1 r.b.h.p.).

Ponadto pracodawca powinien okresowo przeprowadzać, na swój koszt, pomiary stężeń tych substancji w środowisku pracy oraz rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów, a także udostępniać je pracownikom (art. 227 § 1 pkt 2 k.p.). Na podstawie otrzymanych wyników pracodawca powinien oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą (art. 226 k.p.).

Kolejnym, równie ważnym obowiązkiem jest przekazywanie – niezwłocznie po rozpoczęciu działalności oraz corocznie w terminie do dnia 15 stycznia – informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, której wzór stanowi załącznik nr 2 do r.r.m.ś.p.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP

Odpowiedzi udzielono: 16 maja 2015 r.