Czy do obsługi samochodu (typu SW-201) do odsysania zanieczyszczeń i osadów z kanalizacyjnych wpustów ulicznych i studzienek kanalizacyjnych wymagane są uprawnienia dla monterów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w przedsiębiorstwie wodociągowym?
Samochód wyposażony jest w urządzenie do podnoszenia krat wpustów i pokryw studzienek kanalizacyjnych oraz pistolet wodny do mycia pojazdu i stanowiska pracy. Układ wodny wysokociśnieniowy umożliwia czyszczenie i udrażnianie przykanalików.
Charakterystyka techniczna samochodów typu SW-201:
1) Pojemność zbiorników:
•osadu: całkowita/czynna - 4,3 m3/4,0 m3,
•wody: 0,5 m3 (500 l).
Opróżnianie zbiornika następuje za pomocą tłoka wygarniającego.
2) Dane kompresora:
•napęd: napęd pompą hydrauliczną,
•wydajność: 600 m3/h,
•obroty robocze: 1100 obr./min,
•max. próżnia: 0,085 MPa,
•max. nadciśnienie: 0,05 MPa.
3) Pompa wodna ciśnieniowa P 31/36-150:
•wydajność: 36 dm3/min,
•ciśnienie robocze: 15 MPa,
•długość węża: 25 m.
4) Wysięgnik teleskopowy podnoszony i wysuwany hydraulicznie, obrót hydrauliczny
•kąt obrotu: 300°,
•kąt wzniosu: 48°,
•wysuw: 1 m.
5) Max. głębokość ssania (od poziomu jezdni):
•wysięgnikiem: 4 m,
•wężami ssawnymi: 6 m,
•z inżektorem: do 12 m.
Liczba osób obsługi: 2 operatorów (w tym Kierowca).
Światło ostrzegawcze (pojedyncze) na kabinie i tylnej części zabudowy.
Do obsługi samochodu (typu SW-201) - do ciśnieniowego usuwania zanieczyszczeń i osadów z kanalizacyjnych wpustów ulicznych i studzienek kanalizacyjnych nie są wymagane uprawnienia dla monterów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w przedsiębiorstwie wodociągowym. Do obsługi samochodu (typu SW-201) pracownik powinien posiadać prawo jazdy na pojazd tego typu oraz zostać przeszkolony przez producenta wyposażenia dodatkowego zamontowanego na pojeździe (typu SW-201) w zakresie bezpiecznej obsługi, a także zapoznany z instrukcją obsługi wyposażenia dodatkowego.
Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. Nr 89, poz. 828 z późn. zm.) - dalej r.e.u.i.s. wskazuje 3 grupy urządzeń, instalacji i sieci, przy których dozorze lub eksploatacji wymaganie jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji:
Grupa 1. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną.
1)urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego;
2)urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV;
3)urządzenia, instalacje i sieci o napięciu znamionowym powyżej 1 kV;
4)zespoły prądotwórcze o mocy powyżej 50 kW;
5)urządzenia elektrotermiczne;
6)urządzenia do elektrolizy;
7)sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;
8)elektryczna sieć trakcyjna;
9)elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym;
10)aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji; sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9;
11)urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;
12)urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

Grupa 2. Urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne.
1)kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy powyżej 50 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
2)sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi, o przesyle ciepła powyżej 50 kW;
3)turbiny parowe oraz wodne o mocy powyżej 50 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
4)przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody, o mocy powyżej 50 kW;
5)urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze, o mocy powyżej 50 kW;
6)pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy, o mocy powyżej 50 kW;
7)sprężarki o mocy powyżej 20 kW oraz instalacje sprężonego powietrza i gazów technicznych;
8)urządzenia do składowania, magazynowania i rozładunku paliw, o pojemności składowania odpowiadającej masie ponad 100 Mg;
9)piece przemysłowe o mocy powyżej 50 kW;
10)aparatura kontrolno-pomiarowa i urządzenia automatycznej regulacji do urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9;
11)urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;
12)urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.
Grupa 3. Urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe.
1)urządzenia do produkcji paliw gazowych, generatory gazu;
2)urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych, rozkładnie paliw gazowych, urządzenia przeróbki gazu ziemnego, oczyszczalnie gazu, rozprężalnie i rozlewnie gazu płynnego, odazotownie, mieszalnie;
3)urządzenia do magazynowania paliw gazowych;
4)sieci gazowe przesyłowe o ciśnieniu nie wyższym niż 0,5 MPa (gazociągi i punkty redukcyjne, stacje gazowe);
5)sieci gazowe rozdzielcze o ciśnieniu powyżej 0,5 MPa (gazociągi, stacje gazowe, tłocznie gazu);
6)urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 5 kPa;
7)urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu powyżej 5 kPa;
8)przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy powyżej 50 kW;
9)turbiny gazowe;
10)aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia sterowania do sieci, urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9.

Wyposażenie dodatkowe zamontowane na pojeździe (typu SW-201) nie zostało ujęte w załączniku do r.e.u.i.s., w związku z czym nie jest wymagane dla pracowników posiadanie dodatkowych uprawnień w zakresie eksploatacji.
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. Nr 120, poz. 1021 z późn. zm.) dozorowi technicznemu podlegają m.in. następujące rodzaje urządzeń technicznych:
1)maszyny służące do przemieszczania osób lub ładunków w ograniczonym zasięgu,
2)dźwigi do transportu osób lub ładunków, dźwigi budowlane i dźwigi towarowe małe, dźwignice linotorowe,
3)przenośniki kabinowe i krzesełkowe o ruchu obrotowym, przeznaczone do celów rekreacyjno-rozrywkowych,
4)urządzenia techniczne służące do przemieszczania kontenerów przy pracach przeładunkowych,
5)urządzenia załadowcze, wyładowcze lub podające ładunki w ciągach technologicznych przeładowczych,
6)układarki do układania torów, wypornice, żurawie i korektory położenia służące do zawieszania i regulacji sieci trakcyjnej,
7)przeciągarki pojazdów szynowych,
8)osobowe i towarowe koleje linowe,
9)wyciągi do przemieszczania osób w celach turystyczno-sportowych,
10)pomosty ruchome z zespołami napędowymi w przystaniach promowych.

Jak widać, w wykazie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu nie wskazano elementów wyposażenia dodatkowego zamontowanego na pojeździe (typu SW-201), w związku z czym nie podlegają one pod Urząd Dozoru Technicznego.
W załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849 z późn. zm.) wskazano rodzaje urządzeń technicznych, przy których obsłudze i konserwacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji. Do takich urządzeń należą:
1)suwnice, żurawie, wciągarki i wciągniki, z wyjątkiem urządzeń z napędem ręcznym wszystkich mechanizmów,
2)układnice do składowania ładunków w magazynach,
3)układnice do układania torów,
4)dźwigi, z wyjątkiem dźwigów osobowych, dźwigów towarowych ze sterowaniem zewnętrznym, dźwigów towarowych małych i urządzeń do transportu osób niepełnosprawnych,
5)wyciągi towarowe i wyciągi statków,
6)podesty ruchome, z wyjątkiem załadowczych podestów burtowych,
7)dźwignice linotorowe,
8)urządzenia do manipulacji kontenerami,
9)osobowe i towarowe koleje linowe oraz wyciągi narciarskie,
10)pomosty ruchome z zespołami napędowymi w przystaniach promowych,
11)zbiorniki stałe z zespołami napędowymi na skroplone gazy węglowodorowe oraz zbiorniki przenośne o pojemności powyżej 350 cm3 - w zakresie napełniania,
12)urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych.
13)wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia

W wykazie rodzajów urządzeń technicznych, przy których obsłudze i konserwacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji nie wskazano elementów wyposażenia dodatkowego zamontowanego na pojeździe (typu SW-201), w związku z czym nie jest wymagane dla pracowników posiadanie dodatkowych uprawnień w zakresie obsługi i konserwacji.
Po analizie wymagań wynikających z przytoczonych rozporządzeń można stwierdzić, że do obsługi samochodu (typu SW-201) do ciśnieniowego usuwania zanieczyszczeń i osadów z kanalizacyjnych wpustów ulicznych i studzienek kanalizacyjnych nie są wymagane dodatkowe uprawnienia.
Do obsługi samochodu (typu SW-201) pracownik powinien posiadać prawo jazdy na pojazd tego typu oraz zostać przeszkolony przez producenta wyposażenia dodatkowego zamontowanego na pojeździe w zakresie bezpiecznej obsługi, a także zapoznany z instrukcją obsługi wyposażenia dodatkowego.

Krzysztof Zamajtys