Odpowiedź:

Barwa lampy odnosi się do widocznej barwy (chromatyczności) światła emitowanego. Jest on określany liczbowo przez temperaturę barwową najbliższą (T CP): wygląd barwy ciepły - poniżej 3300 K; wygląd barwy pośredni: od 3300 do 5300 K; wygląd barwy zimny: powyżej 5300 K.

Wybór barwy jest kwestią psychologii, estetyki i tego, co może być rozważane jako naturalność. Wybór ten będzie zależał od poziomu natężenia, barw pomieszczenia i mebli, klimatu i zastosowań oświetlenia.

Światło emitowane przez sztuczne źródła światła powinno mieć barwę jak najbardziej zbliżoną do światła dziennego, dlatego polecane są te o zimnej barwie.

Prawidłowe oświetlenie

Nie tylko barwa oświetlenia ma duże znaczenie dla komfortu pracy. Prawidłowe oświetlenie jest jednym z głównych czynników poprawiających koncentrację i samopoczucie osoby pracującej za biurkiem. Zapewnienie właściwego oświetlenia jest obowiązkiem każdego pracodawcy.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), w pomieszczeniach stałej pracy, do których możemy zaliczyć większość istniejących biur, należy zapewnić oświetlenie dzienne oraz niezależnie od niego – oświetlenie sztuczne (główne oraz miejscowe). Oba rodzaje oświetlenia powinny być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac, oraz zgodne z wymaganiami określonymi w Polskich Normach.

Podstawową zasadą w pracy biurowej powinno być korzystanie z oświetlenia dziennego. Pomieszczenia pracy mogą być oświetlone światłem dziennym przez świetliki dachowe (oświetlenie górne), okna umieszczone w ścianach bocznych pomieszczeń (oświetlenie boczne), lub świetliki dachowe i okna (oświetlenie mieszane).

W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1 do 8. W praktyce należy zwracać szczególną uwagę na utrzymanie we właściwym stanie powierzchni oszklonych w firmie. Okna i świetliki powinny być czyste oraz przepuszczać dostateczną ilość światła.

Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polską Normą PN-EN 12464-1:2012 – Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.

Jednym z podstawowych paramentów dotyczących oświetlenia jest jego natężenie. Norma ustala najmniejsze dopuszczalne średnie wartości natężenia w pomieszczeniach pracy biurowej, w zależności od rodzaju pomieszczenia i wykonywanych czynności (wartość w luksach – lx):

Segregowanie, kopiowanie itp. oraz recepcja – 300 lx,

Pisanie ręczne, obsługiwanie klawiatury, czytanie, przetwarzanie danych, stanowiska pracy wyposażone w monitory komputerowe, pokoje spotkań i konferencji – 500 lx,

Kreślenie techniczne – 750 lx.

Stosunek wartości średnich natężenia oświetlenia w pomieszczeniach sąsiadujących ze sobą, przez które odbywa się komunikacja wewnętrzna, nie powinien być większy niż 5 do 1.

Istotnym elementem jest zagrożenie zjawiskiem olśnienia. Jest to doznanie wywołane jaskrawymi powierzchniami występującymi w polu widzenia. Aby zapobiec temu zjawisku należy unikać blatów lub stołów o lśniącej powierzchni, używać oświetlenia górnego w połączeniu z miejscowym oraz wybierać oprawy oświetleniowe osłaniające źródła światła (np. matowe szkło). Wybierając sprzęt oświetleniowy, zgodnie z Polską Normą, warto zwrócić uwagę, aby nie powodował on również efektu migotania czy efektu stroboskopowego.

Ważnym czynnikiem jest również wskaźnik oddawania barw (Ra). Im źródło światła ma wyższy wskaźnik (max. 100), tym kolory przedmiotów wyglądają naturalniej. Norma zaleca do pomieszczeń biurowych źródła światła o Ra > 80. Świtało emitowane przez sztuczne źródła światła powinno mieć barwę jak najbardziej zbliżoną do światła dziennego, dlatego polecane są te o zimnej barwie.

Właściwa jakość i równomierność oświetlenia elektrycznego jest zależna w znacznym stopniu od sposobu rozmieszczenia źródeł światła. W każdym miejscu pracy powinno znajdować się oświetlenie główne oraz miejscowe (skoncentrowane). Oświetlenie główne powinno równomiernie oświetlać całe pomieszczenie. Oświetlenie miejscowe (lub kierunkowe) polega na zwiększeniu natężenia w określonych miejscach zgodnie z wymaganiami pracy. W tym przypadku najlepiej wyborem są lekkie, ruchome lampki z długim ramieniem, które można dowolnie ustawiać. Lampka taka powinna być ustawiona z boku osoby pracującej w taki sposób, aby światło odbite od monitora lub powierzchni biurka nie raziło w oczy. W przypadku osób praworęcznych po lewej, a w przypadku leworęcznych – po prawej stronie biurka.

Roman Majer, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 3 grudnia 2016 r.