Podstawowym warunkiem przyznania ubezpieczonemu wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest udowodnienie przez niego odpowiednio długiego okresu świadczenia tej pracy (na ogół co najmniej 15 lat zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy). Chodzi tu o pracę wymienioną w wykazie A lub B stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) – dalej r.w.e.p Co do zasady, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A lub B powinny zostać wykazane w świadectwie pracy wystawionym pracownikowi przez pracodawcę po ustaniu zatrudnienia na podstawie posiadanej dokumentacji kadrowej.
Zobacz także: PIP oceni, czy praca wykonywana jest w szczególnych warunkach>>
Oprócz okresów pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej na danym stanowisku, pracodawca powinien konkretnie wskazać rodzaj pracy wymieniony w odpowiednim wykazie, dziale i pozycji r.w.e.p. Ponadto, gdy pracodawca stosował (lub stosuje) resortowe wykazy stanowisk pracy w szczególnych warunkach wydane przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze dla podległych im zakładów pracy, oprócz wskazania rodzaju pracy z r.w.e.p., powinien także powołać stanowisko pracy wymienione w wykazie, dziale, pozycji i punkcie odpowiedniego zarządzenia resortowego lub uchwały. Pracodawca stosujący wskazane powyżej wykazy resortowe może również potwierdzić okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionego według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów resortowych.
Zdarzają się jednak przypadki, że pracownik z niezależnych od niego względów nie posiada ani świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ani świadectwa pracy potwierdzającego okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach – a co gorsza, nie jest w stanie uzyskać takiego dokumentu, ponieważ zakład pracy np. został zlikwidowany. W takich sytuacjach ZUS może uznać zaświadczenie wystawione np. przez organ założycielski zlikwidowanego zakładu pracy (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Gospodarki, Agencję Nieruchomości Rolnych itp.) lub zakłady pracy posiadające w swoich archiwach zakładowych akta osobowe byłych pracowników, którzy odeszli z pracy przed rozpoczęciem procesu przekształceń własnościowych i restrukturyzacji, jeżeli z tych akt bezspornie wynika fakt wykonywania przez daną osobę pracy w warunkach szczególnych.
Zobacz także: Praca w mikroklimacie gorącym jest pracą w warunkach szkodliwych>>
Brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach
Gdyby jednak nie było możliwe udowodnienie okresów pracy w szczególnych warunkach poprzez świadectwo pracy lub wspomniane zaświadczenie, a dokumentacja osobowa potwierdzająca wykonywanie danej pracy znajdowałaby się np. w archiwum, osoba ubiegająca się o wcześniejszą emeryturę mogłaby przedstawić kserokopie tych dokumentów sporządzone i uwierzytelnione przez ten podmiot. Nie zawsze jednak dokumenty te muszą zostać uznane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
W przypadku wydania decyzji odmawiającej przyznania świadczenia ze względu na brak udokumentowanego okresu pracy w szczególnych warunkach, wnioskodawca może udowodnić ten okres w postępowaniu odwoławczym od decyzji ZUS. Wtedy sprawa wygląda nieco prościej, ponieważ sąd może przyjąć wszystkie dowody służące wyjaśnieniu, czy pracownik faktycznie wykonywał pracę w szczególnych warunkach na określonym stanowisku. Mogą to być w szczególności zeznania świadków, umowy o pracę bądź też inne dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy w takich warunkach. Jeśli sąd uzna, że pracownik wykonywał pracę w szczególnych warunkach w odpowiednim czasie i na odpowiednim stanowisku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie zobowiązany do zmiany wydanej w sprawie decyzji odmownej.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe.
|