W pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę, że w przepisach jest sporo niekonsekwencji i niedociągnięć. Niektóre problemy rozwiązano nowelizacją, ale wiele innych będzie musiało być rozstrzygnięte w praktyce stosowania nowego prawa.
Przykładem takiego problemu była kwestia możliwości uzyskania pożyczki dla mikroprzedsiębiorców przez samozatrudnionych, wymagano bowiem wskazania we wniosku liczby pracowników. Obecnie problem został przesądzony na korzyść samozatrudnionych i na stronach powiatowych urzędów pracy można przeczytać, że z pożyczki mogą skorzystać osoby nie zatrudniające pracowników. Niektóre z przesłanek warunkujących możliwość uzyskania pomocy mogą budzić wątpliwości. Tak jest w przypadku dofinansowania części kosztów prowadzenia działalności przedsiębiorcy niezatrudniającego pracowników. Warunkiem uzyskania pomocy jest brak przesłanek do ogłoszenia upadłości. Wśród nich jest stan niewypłacalności, który polega na tym, że przedsiębiorca nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Można wyobrazić sobie przedsiębiorcę, który z uwagi na COVID-19 popadł w tarapaty finansowe, przez co w marcu, kwietniu i maju nie miał środków na opłacanie faktur. Pojawia się wątpliwość, czy może złożyć wniosek o przyznanie dofinansowania, skoro od 3 miesięcy nie spłaca wymagalnych zobowiązań.
Przyjrzyjmy się więc bliżej poszczególnym formom pomocy.
Czytaj w LEX: Obowiązki i uprawnienia pracodawców oraz pracowników związane z ustawą o przeciwdziałaniu COVID-19 >
Świadczenie postojowe
Świadczenie postojowe przysługuje prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą (zarówno zatrudniającym jak i niezatrudniającym pracowników) i wykonującym umowę agencyjną, umowę zlecenia, umowę o świadczenie usług, umowę o dzieło (dalej - umowy cywilnoprawne), jeśli nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu. Świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, albo przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którym zawarta jest umowa cywilnoprawna.
Warunkiem przyznania świadczenia postojowego jest:
w przypadku osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą - jeżeli rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przed dniem 1 lutego 2020 r. i:
- jeżeli nie zawiesiła działalności gospodarczej – może ubiegać się o świadczenie postojowe, wówczas gdy przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym złożono wniosek o świadczenie postojowe był o co najmniej 15 proc. niższy od przychodu w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc.
Przykład: jeśli wniosek składany jest w maju, to przychód za kwiecień musi być niższy co najmniej o 15 proc. od przychodu z marca.
- jeśli zawiesiła działalność gospodarczą - może ubiegać się o świadczenie postojowe, jeśli zawieszenie nastąpiło po 31 stycznia 2020 r.
w przypadku osób wykonujących umowę cywilnoprawną – można ubiegać się o świadczenie postojowe
- jeśli umowa została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r. oraz
- przychód z umowy cywilnoprawnej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, obowiązującego na dzień złożenia wniosku - IV kwartale 2019 r. wynosiło 5.198,58 zł, a więc trzykrotność to 15.595,74 zł.
Świadczenie postojowe przysługuje w wysokości 80 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r. – czyli 2080 zł, ale:
- jeśli suma przychodów z umów cywilnoprawnych uzyskana w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe wynosi mniej niż 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia (1300 zł), świadczenie przysługuje w wysokości sumy wynagrodzeń z tytułu wykonywania tych umów cywilnoprawnych;
- w przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje tylko jedno świadczenie postojowe.
Czytaj w LEX: Pomoc udzielana z FGŚP przedsiębiorcom w związku z epidemią >
Co ważne, świadczenie może być wypłacone nie więcej niż trzykrotnie. Kolejne świadczenie postojowe może zostać wypłacone nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty poprzedniego świadczenia postojowego, przy czym konieczne jest złożenie oświadczenia, że sytuacja materialna wykazana we wniosku nie uległa poprawie.
Wypłaca je Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie wniosku osoby uprawnionej, przy czym w przypadku osób wykonujących umowę cywilnoprawną wniosek musi być złożony za pośrednictwem zleceniodawcy.
Zobacz procedurę w LEX: Tryb wprowadzania zmian organizacyjnych w związku z COVID-19 - ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku dobowego; wprowadzenie systemu równoważnego czasu pracy; stosowanie mniej korzystnych warunków zatrudnienia >
Wniosek może zostać złożony w formie dokumentu papierowego albo elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Musi być złożony najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii.
Czytaj w LEX: Jak zadbać o zdrowie psychiczne pracowników - budowanie odporności psychicznej w kryzysie >
Potrzebne są dane osoby uprawnionej, numer rachunku, dane zleceniodawcy gdy ubiega się osoba wykonująca umowę cywilnoprawną oraz oświadczenia o spełnieniu warunków uzyskania świadczenia. Dodatkowo do wniosku osoby wykonującej umowę cywilnoprawną należy załączyć kopię umowy. Świadczenia wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów podlegają zwrotowi jako świadczenie nienależne.
Czytaj w LEX: Wynagrodzenie pracowników objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy >
Cena promocyjna: 63.2 zł
|Cena regularna: 79 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Dofinansowanie dla samozatrudnionych
Dofinansowanie przysługuje przedsiębiorcy będącemu osobą fizyczną niezatrudniającemu pracowników, gdy następstwie wystąpienia COVID-19 ma miejsce spadek obrotów gospodarczych.
Warunkiem przyznania jest:
- zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług które oblicza się poprzez porównanie łącznych obrotów z dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie od 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, z łącznymi obrotami z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego – przy czym za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego;
Przykład: wniosek składany jest 10 maja 2020 r., więc można oceniać sumę obrotów od 1 marca – 30 kwietnia 2020 r. i porównać je z sumą obrotów od 1 marca do 30 kwietnia 2019r., ale też można wziąć pod uwagę obroty za okres 11 marca – 9 maja 2020 r. i porównać je z obrotami w analogicznym okresie w roku 2019 r.
- prowadzenie działalności gospodarczej w okresie, na który przyznano dofinansowanie;
- te same koszty prowadzenia działalności nie zostały albo nie zostaną sfinansowane z innych środków publicznych;
- dofinansowanie musi być przeznaczone na cel, na który zostało przyznane (inaczej podlega zwrotowi);
- wobec przedsiębiorcy nie mogą zachodzić przesłanki ogłoszenia upadłości;
- przedsiębiorca nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r.
Dofinansowanie zależy od tego, o ile spadły obroty:
- o co najmniej 30 proc. - dofinansowanie może być przyznane w wysokości 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia miesięcznie;
- o co najmniej 50 proc. - dofinansowanie może być przyznane w wysokości 70 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia miesięcznie;
- o co najmniej 80 proc. - dofinansowanie może być przyznane w wysokości 90 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia miesięcznie.
Dofinansowanie przyznawane jest na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Rada Ministrów może ten okres przedłużyć w drodze rozporządzenia. Dofinansowanie wypłacane jest w okresach miesięcznych.
Wypłaca je starosta.
Czytaj w LEX: Ochrona danych osobowych przy pracy zdalnej >
Wniosek składa się do powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy.
Sprawdź również książkę: Tarcza antykryzysowa. Szczególne rozwiązania w prawie podatkowym, rozliczeniach ZUS i wybranych aspektach prawa pracy związane z COVID-19 >>
Pożyczka
Pożyczka przysługuje mikroprzedsiębiorcy (także temu, który nie zatrudnia i nigdy nie zatrudniał pracowników), który prowadził działalność gospodarczą przed 1 marca 2020 r.
Przyznawana jest jednorazowo, na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności, zabezpieczenie wekslem własnym in blanco lub inna forma zabezpieczenia.
Maksymalnie jest to 5.000 zł, a jej oprocentowanie stałe 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez NBP.
Zobacz procedurę w LEX: Udzielenie mikroprzedsiębiorcy pożyczki na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności w związku z pandemią koronawirusa >
Okres spłaty to maksymalnie 12 miesięcy, ale Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia przedłużyć okres spłaty.
Umorzenie pożyczki nastąpi na wniosek mikro przedsiębiorcy, pod warunkiem, że będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki. We wniosku o umorzenie należy złożyć oświadczenie, że działalność gospodarcza była prowadzona przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.
Zobacz procedurę w LEX: Łączenie różnych formy pomocy – zwolnienie ze składek ZUS i pomoc ze środków FP, FGŚP >
Pożyczkę wypłaca starosta, a wniosek należy złożyć do powiatowego urzędu pracy, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, po ogłoszeniu naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy.
Cena promocyjna: 63.2 zł
|Cena regularna: 79 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Zwolnienie ze składek na ZUS
Zwolnienie przysługuje:
płatnikowi składek – który był zgłoszony jako płatnik składek:
- przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r.,
- w okresie od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia 29 lutego 2020 r. i na dzień 31 marca 2020 r.,
- w okresie od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 marca 2020 r. i na dzień 30 kwietnia 2020 r.
zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych.
płatnikowi składek – który był zgłoszony jako płatnik składek:
- przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r.,
- w okresie od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia 29 lutego 2020 r. i na dzień 31 marca 2020 r.,
- w okresie od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 marca 2020 r. i na dzień 30 kwietnia 2020 r.
zgłosił do ubezpieczenia od 10 do 49 ubezpieczonych.
płatnikowi składek prowadzącemu pozarolniczą działalność – to jest między innymi samozatrudnionemu, osobie prowadzącej działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnikowi jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnikom spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej – który opłaca składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne, prowadził działalność przed 1 kwietnia 2020 r., przychód uzyskany w pierwszym miesiącu objętym wnioskiem nie był wyższy 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto – tj. 15.681 zł.
Czytaj w LEX: Tarcza antykryzysowa 3 - rozwiązania w zakresie prawa pracy >
Warunkiem przyznania jest:
- konieczność bycia zarejestrowanym płatnikiem w datach wskazanych wyżej;
- tylko w przypadku samozatrudnionych, wspólników jednoosobowych spółek z o.o. i wspólników spółek jawnej, komandytowej i partnerskiej – obowiązuje próg wysokości przychodu;
- wykazanie składek w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres (przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych należnych za marzec, kwiecień i maj 2020 r. zwykłych terminach, nie później niż do 30 czerwca 2020 r.).
Zwolnienie obejmuje nieopłacone składki na ubezpieczenie społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należne za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r.
Wysokość zwolnienia:
- w przypadku płatników zgłaszających do 9 pracowników oraz samozatrudnionych, wspólników jednoosobowych spółek z o.o. i wspólników spółki jawnej, komandytowej i partnerskiej – zwolnienie obejmuje całość składki wykazanej w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres, z tym zastrzeżeniem, że osoby prowadzące działalność gospodarczą korzystają ze zwolnienia w zakresie składek ustalonych od obowiązującej tą osobę najniższej podstawy wymiaru składek;
- w przypadku płatników zgłaszających od 10 do 49 pracowników – zwolnienie przysługuje w wysokości 50 proc. łącznej kwoty należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej za dany miesiąc.
Wniosek o zwolnienie składa się do ZUS nie później niż do 30 czerwca 2020 r. We wniosku należy podać dane płatnika, oraz oświadczenie potwierdzające uzyskanie przychodu nie wyższego niż 15 681 zł w pierwszym miesiącu objętym wnioskiem. ZUS zwalnia z obowiązku opłacenia nieopłaconych składek w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia przesłania deklaracji rozliczeniowej za ostatni miesiąc wskazany we wniosku o zwolnienie. W razie zwolnienia nie nalicza się odsetek za opóźnienie.
Anna Gąsecka, adwokat w Kancelarii Brzezińska Narolski Adwokaci.
Czytaj w LEX: Środki ochrony pracowników w walce z koronawirusem >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
