Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Jak ocenić ryzyko zawodowe na stanowisku sortowania truskawek na taśmach, które są w ruchu?

Problemem jest narażenie na czynnik chemiczny - dwutlenek chloru, który służy do zapewnienia czystości wody (dezynfekcja). W kontakcie z truskawką rozpada się na drażniący chlor (pomiary wykazały, że nie ma przekroczeń). Ponadto problem stwarza taśma sortownicza, która jest w ruchu. Stałe obserwowanie podczas sortowania powoduje skutki podobne do choroby lokomocyjnej.

Jak sporządzić ocenę ryzyka z ujęciem tych zagrożeń?

Odpowiedź:

W opisanym przypadku mamy do czynienia z dwoma narażeniami (tj. podleganiem oddziaływaniu czynników niebezpiecznych, szkodliwych lub uciążliwych związanych z wykonywaniem pracy): mierzalnym - dwutlenkiem chloru, który zamienia się na chlor (wyniki pomiarów) i niemierzalnym wynikającym z ruchu taśmy. W obu przypadkach możemy dokonać oceny ryzyka za pomocą normy PN-N-18002:2011 System zarządzania bezpieczeństwem i higiena pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

Uzasadnienie:

Czynnik mierzalny substancje chemiczne

W razie występowania szkodliwych substancji chemicznych w powietrzu na stanowisku pracy, wielkościami charakteryzującymi narażenie są odpowiednie wskaźniki narażenia. Przyjęto dla nich następujące oznaczenia:

Ps- wskaźnik narażenia umożliwiający ocenę stężenia średniego ważonego dla całej zmiany roboczej; wskaźnikiem tym może być w przypadku pomiarów z zastosowaniem dozymetrii indywidualnej stężenie średnie ważone dla zmiany roboczej (Cw), a w przypadku pomiarów stacjonarnych górna granica przedziału ufności dla średniej rzeczywistej (GG) lub górna granica przedziału ufności dla stężenia średniego ważonego dla całej zmiany roboczej (GGw];

Pch- wskaźnik narażenia umożliwiający ocenę stężeń chwilowych;

Pp- wskaźnik narażenia umożliwiający ocenę stężeń pułapowych.

Wartościami dopuszczalnymi wielkości charakteryzujących narażenie na szkodliwe substancje chemiczne są:

- NDS - najwyższe dopuszczalne stężenie,

- NDSCh - najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe,

- NDSP - najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe.

Wartości te są określone w przepisach. W przypadku braku określenia tych wartości w przepisach, wartości dopuszczalne określa się z uwzględnieniem opinii ekspertów.

Przyjmując wskaźnik Ps NDS, możemy oszacować ryzyko, znając wartości pomiarów:

Wartość Ps-

Wartość Ps- = 0.5 ÷ 1 NDS - ryzyko średnie dopuszczalne;

Wartość Ps- > 1 NDS - ryzyko duże niedopuszczalne.

Czynnik niemierzalny - narażenie ruch taśmy - oddziaływanie na pracownika

W przypadku czynników niemierzalnych musimy sami oszacować ryzyko i wynikające z narażenia skutki. Mogą to być skutki chorobowe kojarzone z chorobą lokomocyjną (mdłości i wymioty, dreszcze, bóle głowy, zimny pot), ale również zawrót głowy skutkujący utratą orientacji i upadkiem, co może mieć poważniejsze konsekwencje (w zależności od położenia stanowiska, wysokości innych elementów itp.).

Wykorzystując PN-N-18002:2011, możemy wybrać szkodliwość następstw.

Do następstw o małej szkodliwości zalicza się urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy, czasowe pogorszenie stanu zdrowia takie jak niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy itp.

Do następstw o średniej szkodliwości zalicza się urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z krótkimi absencjami, zranienia, oparzenia II-go stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu.

Do następstw o dużej szkodliwości zalicza się urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości lub śmierć, oparzenia III-go stopnia, oparzenia II-go stopnia dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następującą dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespól wibracyjny, zawodowe uszkodzenie słuchu, astma, zaćma itp.

Wykorzystując PN-N-18002:2011, możemy wybrać prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia:

Do mało prawdopodobnych zalicza się następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika.

Do prawdopodobnych zalicza się następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika.

Do wysoce prawdopodobnych zalicza się następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika.

Dysponując danymi co do ciężkości następstw i prawdopodobieństwa wystąpienia, możemy oszacować wielkość ryzyka w skali trójstopniowej lub pięciostopniowej podanej w PN-N-18002:2011. Przykładowo: wybierając małą szkodliwość i prawdopodobieństwo wystąpienia, otrzymujemy wartość ryzyka: "małe".

Roman Majer, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono 4 lutego 2015 r.