Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP
Pracownik poinformował, że po zakończeniu pracy udał się do domu swoim samochodem. W czasie wysiadania z samochodu, by otworzyć bramę do garażu na terenie swojej posesji, doznał urazu.Jak interpretować granicę między domem a drogą, w przypadku wypadku w drodze z pracy do domu?Czy zdarzenie to powinno być uznane za wypadek w drodze z pracy do domu?
Odpowiedź:
Droga z pracy do domu pracownika zaczyna się w momencie opuszczenia terenu zakładu pracy i kończy z chwilą przekroczenia progu domu lub mieszkania. W opisanym przypadku poszkodowany – chociaż doznał urazu na własnej posesji, gdy wysiadał z samochodu, aby otworzyć bramę do garażu – wciąż znajdował się w drodze z pracy do domu. Ochrona ubezpieczeniowa obejmuje również czynności zmierzające do zabezpieczenia pojazdu, np. wstawienie do garażu.
Uzasadnienie:
Stosownie do art. 57b ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.) za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza. Ponadto za drogę do pracy lub z pracy uważa się – oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu – również drogę do miejsca lub z miejsca:
1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;
2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
3) zwykłego spożywania posiłków;
4) odbywania nauki lub studiów.
Zasady, tryb uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposób jego dokumentowania, wzór karty wypadku oraz termin jej sporządzania określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 924).
Przy kwalifikowaniu zdarzenia jako wypadku w drodze do pracy lub z pracy niezbędne jest wyznaczenie jej początku i końca. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że droga z domu do pracy rozpoczyna się z chwilą przekroczenia przez pracownika drzwi domu (mieszkania) i kończy się w momencie przekroczenia bramy zakładu pracy. Droga z pracy do domu zaczyna się natomiast z chwilą opuszczenia bramy zakładu pracy i kończy z chwilą przekroczenia progu domu pracownika. W przypadku, gdy pracownik jest właścicielem (współwłaścicielem) czy najemcą domu jednorodzinnego, w którym mieszka, jego drogę z pracy do domu zakończy przekroczenie progu domu.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 stycznia 1980 r., III URN 59/79, OSNCAPiUS 1980, nr 7-8, poz. 147 stwierdził, że pracownik rozpoczyna drogę do pracy po przekroczeniu progu swego mieszkania, co w przypadku zamieszkiwania w budynku jednomieszkaniowym oznacza przekroczenie progu domu. Ponadto, jeśli posługuje się on własnym środkiem lokomocji, ochrona ubezpieczeniowa drogi obejmuje także czynności zmierzające do zabezpieczenia pojazdu – np. wstawienie samochodu do garażu (wyrok TUS z dnia 29 grudnia 1952 r., III TR 444/1952, niepubl.).
Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 października 1994 r., II URN 39/94, OSNAPiUS 1995, nr 4, poz. 53, wskazując, że fizycznym końcem drogi w budynku wielomieszkaniowym będzie przekroczenie progu mieszkania, a w przypadku budynku jednorodzinnego przekroczenie drzwi wejściowych. Jeśli dom ma tzw. obejście, droga z pracy kończy się po wejściu na teren posesji (wyrok TUS z dnia 18 sierpnia 1962 r., TR III 2610/1961, OSPiKA 1964, z. 4). W uchwale z dnia 15 listopada 1978 r., III PZP 12/78, OSNCP 1979, nr 5, poz. 91 Sąd Najwyższy stwierdził, że pracownik po opuszczeniu domu, w którym mieszka, w celu bezpośredniego udania się do pracy, znajduje się w drodze do pracy, niezależnie od tego, czy droga ta prowadzi przez jego nieruchomość, czy też jest drogą publiczną. Wątpliwość wynikała stąd, że w sprawie poszkodowany w momencie wypadku nie przekroczył jeszcze granic własnej nieruchomości i znajdował się na terenie tzw. obejścia (uległ wypadkowi na stopniach własnego domu jednorodzinnego).
W opisanym przypadku poszkodowany – chociaż doznał urazu na własnej posesji, gdy wysiadał z samochodu, aby otworzyć garaż – wciąż znajdował się w "drodze z pracy do domu", i jeżeli droga, jaką pokonał, była najkrótsza i nie została wcześniej przerwana, zdarzenie można uznać za wypadek w drodze z pracy do domu.
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono 11 stycznia 2015 r.