Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.), począwszy od dnia 1 stycznia 2008 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenia rentowe wynosi 6%.
W przypadku osób ubezpieczonych wymienionych w art. 16 ust. 1 i ust. 1a powyższej ustawy, składki na ubezpieczenia rentowe finansują z własnych środków, w wysokości 1,5% podstawy wymiaru sami ubezpieczeni i w wysokości 4,5% podstawy wymiaru płatnicy składek. Składkę na ubezpieczenia rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność, stanowiącą 6% podstawy jej wymiaru, finansują w całości, z własnych środków, sami ubezpieczeni.
W związku z powyższym, zmianie ulegają kwoty zmniejszenia, ustalone dla osób pobierających świadczenia lub zasiłki przedemerytalne i osiągających przychód.
Kwotę zmniejszenia stanowi różnica między sumą świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego i osiąganego przychodu, a dopuszczalną kwotą przychodu, pomniejszona o składki na ubezpieczenia społeczne należne od ubezpieczonego.
Świadczenia i zasiłki przedemerytalne, przysługujące osobom osiągającym miesięczny przychód w wysokości nie wyższej niż graniczna kwota przychodu (dla roku rozliczeniowego 2007/2008 jest to kwota 1.666,20 zł) podlegają zmniejszeniu, jeżeli łączna miesięczna kwota świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego i przychodu przekracza dopuszczalną kwotę przychodu (dla roku rozliczeniowego 2007/2008 jest to kwota 1.190,20 zł).
Dla ustalenia obowiązującej od dnia 1 stycznia 2008 r. kwoty zmniejszenia świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego, ZUS - działając w myśl art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120, poz. 1252) - wykonuje następujące działania:
• ustala sumę przychodu oraz świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego,
• od tej sumy odejmuje dopuszczalną kwotę przychodu, ustalając tzw. kwotę przekroczenia przychodu,
• od kwoty przekroczenia przychodu odejmuje składki na ubezpieczenia społeczne należne od ubezpieczonego, ustalone od kwoty przekroczenia.
Obniżenie składki na ubezpieczenia rentowe należnej od ubezpieczonego, pociąga za sobą także obniżenie kwoty, o jaką pomniejszana jest kwota przekroczenia przychodu. Tym samym więc, przy niezmienionej wysokości przychodu ("brutto", bowiem nastąpił wzrost przychodu "netto"), kwota zmniejszenia świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego jest wyższa od ostatnio ustalonej.
W związku z powyższym - od dnia 1 stycznia 2008 r. - zachodzi konieczność ponownego ustalenia kwoty zmniejszenia z uwzględnieniem obniżonej składki na ubezpieczenia rentowe. Tym samym więc ulegnie zmianie wysokość wypłacanych świadczeń (zasiłków) przedemerytalnych.
Zmiana wysokości kwoty zmniejszenia zostanie wprowadzona do świadczeń (zasiłków) przysługujących za styczeń 2008 r.
Osoby uprawnione do świadczeń i zasiłków przedemerytalnych, osiągające przychód skutkujący zmniejszeniem tych świadczeń (zasiłków), otrzymają w lutym 2008 r. decyzje ustalające kwoty zmniejszenia z uwzględnieniem obniżonej składki.Decyzje nie będą wydawane w przypadku, gdy świadczenie jest nadal wypłacane w kwocie gwarantowanej, tj. 355,77 zł.
Zmianę, jaka nastąpi przy ustalaniu kwoty zmniejszenia, ilustruje poniższy przykład:
Osoba uprawniona do świadczenia przedemerytalnego w wysokości 711,54 zł osiąga przychód z tytułu zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy w kwocie 900 zł miesięcznie. Łączna kwota świadczenia i przychodu wynosi 1.611,54 zł, a więc świadczenie podlega zmniejszeniu.
Kwota przekroczenia przychodu wynosi 421,34 zł (1.611,54 zł - 1.190,20 zł).
Kwota ta podlega pomniejszeniu o należne od ubezpieczonego składki na ubezpieczenia społeczne.
Od 1 marca 2007 r. kwota przekroczenia była pomniejszana o składki w wysokości 78,83 zł (18,71% x 421,34 zł), a zatem świadczenie było zmniejszone o kwotę 342,51 zł (421,34 zł - 78,83 zł). Świadczenie po zmniejszeniu wynosiło zatem 369,03 zł (711,54 zł -342,51 zł).
Wskutek zmiany stopy procentowej składki na ubezpieczenia rentowe od 1 lipca 2007 r., kwota przekroczenia przychodu (od 1 sierpnia 2007 r.) podlegała zmniejszeniu o składki należne od ubezpieczonego w kwocie 66,19 zł (15,71% x 421,34 zł), a zatem kwota zmniejszenia wynosiła 355,15 zł (421,34 zł - 66,19 zł). Świadczenie przedemerytalne przysługiwało zatem w wysokości 356,39 zł (711,54 zł - 355,15 zł).
Począwszy od 1 stycznia 2008 r. kwota przekroczenia przychodu podlega zmniejszeniu o należne od ubezpieczonego składki na ubezpieczenia społeczne w kwocie 57,77 zł (13,71% x 421,34 zł). Oznacza to, że świadczenie podlega zmniejszeniu o kwotę 363,57 zł (421,34 zł - 57,77 zł) i wynosi 347,97 zł (711,54 zł - 363,57 zł). Z uwagi na to, ze tak ustalone świadczenie jest niższe od wysokości gwarantowanej w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych - ZUS będzie je wypłacał w kwocie 355,77 zł.
Ostateczne rozliczenie świadczeń i zasiłków przedemerytalnych przysługujących osobom osiągającym przychody w wysokości powodującej zmniejszenie wysokości świadczeń (zasiłków) przedemerytalnych, nastąpi po zakończeniu roku rozliczeniowego 2007/2008.
W celu prawidłowego rozliczenia tych przychodów ZUS musi posiadać informację o wysokości przychodów w okresach, w których składka na ubezpieczenia rentowe należna od ubezpieczonego obowiązywała w zróżnicowanych wysokościach.
W związku z tym do wszystkich osób, które poinformowały ZUS o osiąganiu przychodów, zostanie wysłane pismo z prośbą, aby zaświadczenie (oświadczenie) o wysokości przychodów uzyskanych w roku rozliczeniowym 2007/2008 uwzględniało przychody uzyskane w okresach:
• od 1 marca 2007 r. do 30 czerwca 2007 r.,
• od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2007 r. oraz
• od 1 stycznia 2008 r. do 29 lutego 2008 r.