Przepis § 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia odpowiedniej temperatury w zależności od rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych metod i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania, nie niższej niż 18°C (291 K) przy wykonywaniu lekkiej pracy fizycznej i w pomieszczeniach biurowych.
Praca w wysokiej temperaturze określana jest jako praca w mikroklimacie gorącym i jest zaliczona do prac w warunkach szkodliwych, zaś mikroklimat gorący - jako czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowisku pracy - podlega obowiązkowi badań i pomiarów. Jest on charakteryzowany przez wskaźnik obciążenia termicznego WBGT oznaczany w stopniach Celsjusza. Wartość dopuszczalna tego wskaźnika uzależniona jest od wydatku energetycznego związanego z wykonywana pracą, prędkości przepływu powietrza oraz dostosowania się pracownika do określonych warunków mikroklimatu gorącego.
Zobacz także: Optymalna temperatura w środowisku pracy>>
W celu zagwarantowania właściwych warunków pracy, w pomieszczeniach powinna być zapewniona wymiana powietrza, wynikająca z ich potrzeb użytkowych i funkcji, bilansu ciepła i wilgotności oraz występowania zanieczyszczeń stałych i gazowych. Bardzo ważną sprawą jest zaprojektowanie i sprawne funkcjonowanie odpowiedniej wentylacji. Problem ten bywa niestety pomijany przez inwestorów-pracodawców.
Pracodawca, nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166) jest obowiązany do wykonania badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy. Pomiary te powinno przeprowadzić akredytowane laboratorium, ponieważ temperatura w pomieszczeniach pracy uzależniona jest od wielu czynników, takich jak prędkość przepływu powietrza (wentylacja) i jego wilgotność oraz wpływ promieniowania innych źródeł ciepła.
Ze względu na szkodliwe działanie na organizm mikroklimatu gorącego, szczególnej ochronie podlegają pracownicy młodociani oraz kobiety w ciąży i w okresie karmienia. Pracownicy młodociani w wieku powyżej 17 lat, pracujący w mikroklimacie gorącym do wartości 26°C wskaźnika obciążenia termicznego WBGT mogą wykonywać pracę do 3 godzin na dobę, pod warunkiem zachowania norm wydatku energetycznego. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić młodocianym na stanowiskach pracy dostateczną ilość odpowiednich napojów i dziesięciominutowe przerwy po każdych pięćdziesięciu minutach pracy.
Zobacz także: Wydatek energetyczny a obciążenie termiczne na stanowisku pracy>>
@page_break@
Zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. Nr 200, poz. 2047 z późn.) w ogóle zakazana jest praca młodocianych w pomieszczeniach, w których temperatura powietrza przekracza 30°C, a wilgotność względna powietrza 65%, a także w warunkach bezpośredniego oddziaływania otwartego źródła promieniowania. Podobnie, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.) kobietom w ciąży lub karmiącym piersią wzbroniona jest praca w warunkach, w których wskaźnik PMV (ocena średnia) jest większy od 1,5.
Wskaźnik PMV oparty jest na równowadze cieplnej ciała ludzkiego. Zalecane warunki komfortu występują wówczas, gdy wskaźnik PMV mieści się w zakresie od -0,5 do +0,5 PMV. Ponadto kobietom w ciąży i w okresie karmienia wzbroniona jest praca w środowisku pracy, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15°C.
Zobacz także: Wydatek energetyczny jako element wysiłku fizycznego a profilaktyczne posiłki i napoje>>
Pracodawca ma obowiązek zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje. Nie mają tu znaczenia warunki pracy, ponieważ nie są to napoje profilaktyczne. Pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych (art. 232 k.p.) należy zapewnić oprócz wody inne napoje. W czasie pracy w wysokiej temperaturze pracownicy tracą z potem około 0,5-1,0 litra na godzinę, w zależności od wysiłku fizycznego. Pocenie powoduje utratę wody i soli mineralnych w organizmie, co może być przyczyną zaburzeń w gospodarce energetycznej. Wysoka temperatura otoczenia może spowodować omdlenie cieplne, kurcze, wyczerpanie i udar. Stąd też pracownicy powinni pić napoje często w małych porcjach. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Przyjmuje się, że w skład 1 l napoju powinno wchodzić 1 g soli, 1 g witaminy C oraz dodatki smakowe.
Zobacz także: Na jakich stanowiskach należy badać mikroklimat gorący?>>
Zobacz także: W czasie upałów pracodawca zabezpieczy zatrudnionych przed skutkami emisji ciepła>>
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.